Theo nhận định được đưa ra tại “Đối thoại Công - Tư về xác định và tháo gỡ các rào cản, nhằm cải thiện đầu tư vào cơ sở hạ tầng trong khu vực APEC - Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương”, việc đầu tư xây dựng một hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ, thuận tiện và hữu ích nhằm phục vụ cho cuộc sống của người dân và đóng góp cho thịnh vượng chung của khu vực, là yếu tố mang tính quyết định tới sự phát triển của mỗi quốc gia.

Hơn nữa, cơ sở hạ tầng còn mang ý nghĩa sống còn cho sự phát triển kinh tế, thương mại, tăng trưởng GDP và thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của các nền kinh tế.

Thực tế cho thấy, quốc gia nào có hệ thống cơ sở hạ tầng yếu kém, lạc hậu và không đồng bộ đều rất khó thu hút đầu tư nước ngoài, cũng như gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát triển kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội.

Cơ sở hạ tầng, bao gồm cả khía cạnh cứng và mềm, được ví như xương sống của nền kinh tế, tạo lợi thế cạnh tranh, giúp nền kinh tế phát triển nhanh, mạnh, bền vững, cũng như giúp các quốc gia kết nối toàn diện hơn, nhằm tiến tới xây dựng một khu vực hoàn toàn gắn kết trên mọi bình diện.

Mặc dù ý thức được tầm quan trọng và vai trò của cơ sở hạ tầng đối với sự phát triển của các quốc gia, khu vực và thế giới trên cả bình diện kinh tế, lẫn an sinh xã hội, song đây là một nhiệm vụ rất khó khăn đối với các nhà nước và chính phủ, bởi việc xây dựng một hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại và hợp lý đòi hỏi rất nhiều nỗ lực của các chính phủ, từ khía cạnh hoạch định chính sách, tạo môi trường thuận lợi đến khả năng huy động nguồn lực để đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng.

Tất cả các dự án đầu tư vào cơ sở hạ tầng đều đòi hỏi nguồn vốn đầu tư khổng lồ và hầu như một mình chính phủ không thể đáp ứng được một cách đầy đủ.

Theo báo cáo năm 2014 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), ước tính mỗi năm, toàn thế giới thiếu hụt ít nhất 1.000 tỷ USD vốn đầu tư cho việc phát triển cơ sở hạ tầng. Nghiên cứu của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) cho thấy, năm 2009, riêng khu vực Châu Á, dự tính trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2020, khu vực này cần đầu tư khoảng 8.000 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng, nhằm duy trì được mức tăng trưởng kinh tế hiện tại.

Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng, mỗi USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng cũng sẽ tạo ra khoảng 0.05 - 0.25 USD, tương tương với mức tăng trưởng từ 5 đến 25%.

Như vậy, có thể thấy, bài toán đầu tư vào việc duy trì và nâng cấp cơ sở hạ tầng là điều cần và bắt buộc phải triển khai. Dù đây là việc gặp nhiều khó khăn và đòi hỏi nguồn lực lớn, song nếu thực hiện thành công thì chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả thực tiễn về kinh tế - xã hội rất cao.

APEC luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của tăng cường hội nhập, hợp tác sâu hơn và củng cố quan hệ đối tác công - tư (PPP) về đầu tư cơ sở hạ tầng. Năm 2009, các Bộ trưởng Tài chính APEC đã dự đoán trong thập niên sau năm 2010, nhu cầu đầu tư vào cơ sở hạ tầng trong các thành viên APEC sẽ lên đến 750 tỷ USD/năm.

Việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng trở nên tất yếu và cấp bách, khi cơ sở hạ tầng cũ đã lỗi thời, chất lượng kém, đồng thời tốc độ phát triển kinh tế - thương mại nhanh tại nhiều khu vực cũng đòi hỏi sự phát triển đồng bộ của hệ thống cơ sở hạ tầng mới.

“Kế hoạch nhiều năm của APEC về đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng” đã được thông qua tại Hội nghị Cấp cao APEC được tổ chức tại Bali, Indonesia tháng 10/2013. Kế hoạch này sẽ giúp các nền kinh tế thành viên APEC cải thiện môi trường đầu tư, củng cố PPP, nâng cao năng lực của Chính phủ cũng như năng lực điều phối để chuẩn bị, lên kế hoạch, hoạch định ưu tiên, thiết lập cơ chế và thực hiện các dự án về cơ sở hạ tầng. Kế hoạch này cũng bao gồm nhiều hoạt động và đề xuất hướng cải cách mà các thành viên có thể xem xét áp dụng tùy theo hoàn cảnh của mình. Xét một cách toàn diện, các thành viên APEC đều ủng hộ môi trường đầu tư và phát triển minh bạch, thông thoáng, nơi các tổ chức, doanh nghiệp có thể hoạt động, kinh doanh thuận lợi với khung khổ chính sách pháp lý minh bạch, hiệu quả.

Bích Diệp