Về nguyên nhân phải làm tuyến ĐS mới khổ 1m, TCty ĐSVN cho rằng, tuyến đường sắt HN - TPHCM có tổng chiều dài 1.726km với khổ đường 1m, được xây dựng từ thời Pháp thuộc với các tiêu chuẩn kỹ thuật và tốc độ chạy tàu thấp. Hướng tuyến nhiều đoạn đi qua những vùng đèo, núi quanh co như Khe Nét (Quảng Bình) có độ dốc lớn như đèo Hải Vân nằm giữa Huế và Đà Nẵng... Nhiều đường cong bán kính nhỏ hơn 300m, thậm chí có những đoạn nhỏ hơn 97m cùng bề rộng nền đường hẹp, kết cấu nhiều công trình phụ cận đã xuống cấp.
Ngoài ra, tải trọng khai thác của tuyến ĐS hiện tại (cầu và đường) không đồng đều, như khu đoạn HN - Vinh là 4.2T/m; Vinh - Đà Nẵng là 4.1T/m và Đà Nẵng - TPHCM là 3.6T/m... nên TCty ĐSVN cho rằng, việc mở thêm một tuyến ĐS 1m chạy song song với tuyến ĐS hiện tại là để khắc phục nhu cầu vận tải hiện nay, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển KTXH của đất nước theo hướng CNH-HĐH.
Cũng theo TCty ĐSVN, việc lập đề án này nhằm đánh giá thực trạng kết cấu cơ sở hạ tầng và tình hình khai thác của tuyến ĐS hiện tại. Tổng hợp các nghiên cứu của các đơn vị, tổ chức về tuyến ĐS từ HN - TPHCM trong thời gian qua, việc nghiên cứu làm rõ sự cần thiết phải xây dựng thêm một tuyến ĐS mới khổ 1m, chạy song song với tuyến ĐS hiện tại để phục vụ vận tải, phát triển KTXH và an ninh quốc phòng.
Đồng thời nghiên cứu lộ trình triển khai thực hiện các phương án về phân kỳ đầu tư khả thi và đạt hiệu quả cao nhất với tiến độ đề án được thực hiện và hoàn thành trong năm 2014. Được biết, sau khi TCty ĐSVN có tờ trình, Bộ GTVT đã giao Vụ Kế hoạch Đầu tư kiểm tra, rà soát và làm rõ những vấn đề liên quan.
Cũng theo TS Trần Đình Bá, từ 2005 ông đã từng đề xuất mở rộng tuyến ĐS quốc gia khổ 1m thành 1,435m bằng cách sử dụng toàn bộ hạ tầng nền đường, hệ thống nhà ga, cầu hầm, tín hiệu, đầu máy toa xe... và chỉ mở rộng tà vẹt và bề rộng bánh sắt, nên chi phí chỉ tốn khoảng 5-6 tỉ USD trên toàn tuyến 3.000km từ HN - TPHCM, HN - Hải Phòng, HN - Lào Cai.
Việc chỉ mở rộng thêm 2 gang tay để có khổ ĐS 1,435m hòa mạng quốc tế với hệ số kháng lật tăng gấp 3 lần, có thể chịu tốc độ chạy tàu từ 150-200km/h để chở được cả hàng hóa và hành khách cùng với chở được các loại hàng siêu trường siêu trọng. Khi đó, hành trình HN - TPHCM sẽ chỉ còn là 13-15 giờ và đường sắt sẽ không chỉ phục vụ phát triển kinh tế, mà còn là công cụ cơ động trang bị cho việc phòng thủ bảo vệ tổ quốc.
Theo Công Thắng - Đặng Tiến
Lao động