Báo cáo trước Quốc hội về điều hành chính sách tiền tệ quốc gia trong phiên thảo luận kinh tế - xã hội sáng 1/11, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình cho biết: Tăng trưởng tín dụng 10 tháng đầu năm 2012 chỉ ở mức trên 2% nhưng cả năm vẫn đạt xấp xỉ 9%. Còn với năm nay, 10 tháng tăng trưởng tín dụng đạt 6,8%. Nếu tính cả phần dư nợ tín dụng đã được xử lý thông qua trích lập dự phòng rủi ro và thông qua mua bán nợ của Công ty quản lý tài sản VAMC thì thực tế tăng trưởng tín dụng trong 10 tháng đã ở mức 7,89%.

Hai cách tính cho ra hai con số tăng trưởng tín dụng khác nhau. Vậy chúng khác nhau ở chỗ nào?

Theo TS Phạm Thế Anh, thành viên Nhóm tư vấn chính sách kinh tế vĩ mô - Ủy ban Kinh tế, trước tiên, cần hiểu rằng cả hai con số tăng trưởng tín dụng trên đều được tính bằng % tăng thêm của giá trị các khoản cho vay ra nền kinh tế từ các tổ chức tín dụng tại thời điểm cuối tháng 10 so với con số tương ứng ở thời điểm cuối năm 2012. Tuy nhiên, hai cách tính sử dụng hai giá trị tín dụng khác nhau ở thời điểm cuối năm 2012. Cụ thể, cách tính đã loại trừ các khoản tín dụng xấu, mà các tổ chức tín dụng đã trích lập dự phòng hoặc bán cho VAMC trong 10 tháng vừa qua, ra khỏi tổng giá trị tín dụng tại thời điểm cuối năm 2012.

"Cái kì lạ của cách tính này là nó mặc nhiên xoá bỏ một khoản tín dụng đang tồn tại. Khi một khoản nợ xấu của doanh nghiệp được chuyển từ NHTM qua VAMC (một công ty con của NHNN), thì nó cũng tương đương với việc VAMC/NHNN đang thay thế NHTM cho doanh nghiệp vay trực tiếp. Khoản tín dụng xấu đó được đưa ra khỏi bảng cân đối của NHTM chứ không biến mất khỏi nền kinh tế", TS Phạm Thế Anh nhận định.

Theo TS Phạm Thế Anh, cách tính này làm rắc rối thêm các chỉ tiêu thống kê vốn đã kém tin cậy và có thể làm những người tham gia thị trường hiểu sai về diễn biến của kinh tế Việt Nam.

Về con số kế hoạch tăng trưởng tín dụng 12% mà Thống đốc tự tin rằng có NHNN có thể đạt được trong năm 2013, TS Phạm Thế Anh cho rằng, NHNN còn có thể làm hơn thế bằng những cách sau:

Cách đơn giản nhất là dùng VAMC mua lại nợ xấu từ các ngân hàng thương mại. Làm càng nhanh càng tốt nếu không muốn để dành cho năm 2014. Với cách làm này thì hệ thống ngân hàng thương mại không cần tạo thêm ra các khoản tín dụng mới mà chỉ cần xoá bỏ các khoản tín dụng xấu trong quá khứ bằng cách chuyển qua cho VAMC!

Cách đơn giản thứ hai là phối hợp với Bộ Tài chính phát hành trái phiếu Chính phủ (75 nghìn tỷ đồng còn dư + với 170 nghìn tỷ đồng mới được Quốc hội phê duyệt). Tức là đẩy tín dụng qua kênh trái phiếu Chính phủ. Từ nợ xấu chuyển thành trái phiếu VAMC (lãi suất 0%), tiếp theo là thế chấp tại NHNN để lấy khoảng 70% giá trị, cuối cùng là mua trái phiếu Chính phủ hưởng lãi suất khoảng 9% thì không có NHTM nào lại từ chối.

Cách cuối cùng khó nhất đó là thúc đẩy tăng trưởng tín dụng qua các doanh nghiệp trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, TS Phạm Thế Anh cũng cho rằng, kế hoạch 12% hay thậm chí là 15% có thể đạt được nhưng điều này không có nghĩa là triển vọng kinh tế đang tốt lên nếu chưa làm rõ được trong tổng tín dụng đó có bao nhiêu là đóng góp từ việc mua nợ của VAMC; bao nhiêu là tín dụng trái phiếu Chính phủ và; bao nhiêu là xuất phát từ việc mở rộng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế.

Cao Minh