Mọi người đeo khẩu trang bảo hộ khi mua sắm tại một khu chợ trong khu phố cổ ở Hà Nội, ngày 15 tháng 8.

Trong ba thập kỷ qua, Việt Nam luôn có những tin tức kinh tế tốt - hoặc tuyệt vời. Sự tăng trưởng nhất quán của quốc gia với tư cách là một nước xuất khẩu, bắt đầu vào cuối những năm 1980, đã gia tăng nhanh chóng tầng lớp trung lưu của Việt Nam.

Đại dịch coronavirus đã thay đổi tất cả. Với việc các công ty may mặc chứng kiến ​​lượng đơn hàng giảm và các lĩnh vực khác bị sụt giảm xuất khẩu đột ngột, công nhân Việt Nam đang phải chịu đựng những mặt trái của việc bị ràng buộc vào nền kinh tế toàn cầu.

Suy thoái kinh tế ở Mỹ và các thị trường khác mà Việt Nam phụ thuộc vào đang được cảm nhận trên khắp các đường phố của Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, cũng như các làng quê và trung tâm du lịch.

Lê Thị Hoa, người bán dứa và xoài bên ngoài Chợ Bến Thành của Thành phố Hồ Chí Minh, nằm trong số những người tự hỏi thời kỳ tốt đẹp trong quá khứ giờ đã đi về đâu?

“Bây giờ mọi người không ra ngoài,” Bà Hoa, 55 tuổi, đeo khẩu trang và ngồi trên chiếc ghế nhựa cạnh những giỏ trái cây trước một nhà hàng hải sản đã đóng cửa, nói. “Tôi chỉ có thể bán được khoảng một phần ba những gì tôi đã bán trước khi có dịch”.

Việt Nam đã là một trong những ngôi sao của toàn cầu hóa, đang chuyển mình từ một nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp thành một cường quốc sản xuất trong vòng vài thập kỷ. Với quy mô xuất khẩu tương đương quy mô GDP, Việt Nam đã chứng kiến ​​nền kinh tế của mình tăng trưởng nhanh ở mức 7,02% trong năm 2019. Giờ đây, nước này đang chuẩn bị cho mức tăng trưởng chậm nhất trong hai thập kỷ, là 2,4% trong năm nay. Trong quý thứ hai, GDP của quốc gia chỉ tăng 0,36% so với một năm trước đó.

Ông Ralf Matthaes, Giám đốc điều hành của Infocus Mekong Research, người đã sống ở Việt Nam từ năm 1994, cho biết: “Đây là lần đầu tiên kể từ khi gia nhập cộng đồng kinh tế toàn cầu hai thập kỷ trước, Việt Nam đang trải qua một thời kỳ kinh tế khó khăn đáng kể. ”

Sian Fenner, nhà kinh tế học tại Oxford Economics, người Singapore, dự báo thương mại toàn cầu sẽ giảm 8% vào năm 2020. “Các nước định hướng xuất khẩu sẽ vẫn dễ bị tổn thương.”

Vào tháng Tư, xuất khẩu của Việt Nam giảm mạnh 14% so với một năm trước đó, tiếp theo là giảm 12,4% trong tháng Năm khi thương mại toàn cầu đi vào bế tắc, theo Cục Hải quan Việt Nam. Trong 7 tháng tính đến tháng 7, xuất khẩu chỉ tăng 1,5% so với 8% của cùng kỳ năm ngoái.

Giao dịch kết nối

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo không có dấu hiệu đảo ngược xu hướng kinh tế sau khi ký kết hơn một chục hiệp định thương mại trong những năm gần đây và biến quốc gia này trở thành thỏi nam châm thu hút đầu tư nước ngoài.

Chính phủ đang phải kiểm soát dịch bệnh bùng phát ở thành phố biển Đà Nẵng đã lan ra 14 tỉnh và thành phố, đã nhận được sự tôn trọng của quốc tế trong việc ngăn chặn vi rút. Cho đến ngày 31 tháng 7, cả nước chưa ghi nhận trường hợp tử vong do nhiễm vi-rút nào. Việt Nam đã xác nhận 1.029 trường hợp nhiễm vi-rút và 27 trường hợp tử vong tính đến ngày 25 tháng 8 khi các quan chức áp dụng các biện pháp chống vi-rút cứng rắn, đồng thời cho phép các doanh nghiệp sản xuất tiếp tục hoạt động.

Mặc dù Việt Nam đang có tình hình tốt hơn so với các nền kinh tế khác ở châu Á, nơi vi rút nguy hiểm và gây rối loạn hơn nhiều, nhưng việc phụ thuộc vào thị trường nước ngoài và ngành du lịch đang phát triển vẫn chịu ảnh hưởng lớn bởi sự biến động toàn cầu.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành một bánh răng then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam đã mở nhà máy cho các công ty bao gồm Intel Corp., Samsung Electronics Co. và LG Electronics Inc., cũng như các nhà sản xuất bảng điều khiển năng lượng mặt trời và nhà sản xuất hàng may mặc. Xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2019 đạt 264,3 tỷ đô la - tăng gấp bốn lần kể từ năm 2008. Lương trung bình hàng năm tăng từ 1.154 USD lên khoảng 2.800 USD trong giai đoạn đó, theo dữ liệu của chính phủ.

Tốc độ vận chuyển hàng hóa của Việt Nam sang Mỹ, thị trường lớn nhất chiếm khoảng 23% kim ngạch xuất khẩu trong năm 2019, đã chậm lại trong nửa đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm ngoái. Chính phủ báo cáo xuất khẩu sang Mỹ tăng 14,6%, bằng một nửa tốc độ tăng trưởng trong năm 2019.

Nhiều lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề, chẳng hạn như hàng dệt may, sử dụng hàng triệu lao động trình độ thấp. Đơn vị của Samsung tại Việt Nam, có sản phẩm điện tử chiếm khoảng 20% ​​tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước vào năm ngoái, đã điều chỉnh dự báo xuất khẩu năm 2020 xuống 45,5 tỷ USD, giảm 13,5 tỷ USD so với năm 2019, theo Bộ Công thương.

Người dân đeo khẩu trang chờ đợi tại một địa điểm xét nghiệm vi rút Covid-19 ở Hà Nội vào ngày 13 tháng 8

Tai ương với ngành du lịch

Trong khi đó, ngành du lịch, chiếm khoảng 9% nền kinh tế, đã giảm 55,4% doanh thu trong bảy tháng đầu năm. Do sự gia tăng mạnh mẽ của các ngành sản xuất và khách sạn, gần một phần ba dân số - 31 triệu công nhân - đã phải chịu đựng tình trạng suy thoái tài chính trong quý hai.

Nỗi đau kinh tế toàn cầu càng trở nên trầm trọng hơn do nền kinh tế bị khóa cứng trong phần lớn tháng 4 và các hạn chế trong bối cảnh bùng phát mới.

Fred Burke, đối tác quản lý của công ty luật Baker McKenzie ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, với hàng triệu nhân viên trong dây chuyền lắp ráp không có việc làm, một số chính quyền địa phương lo lắng về khả năng bất ổn xã hội. Ông nhớ lại rằng Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng gần đây đã khuyên thành viên trong Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam không sa thải công nhân của họ mà hãy giữ họ càng lâu càng tốt.

Theo Infocus Mekong Research, với sự gián đoạn, niềm tin của người tiêu dùng đang ở mức thấp nhất trong 25 năm. Hai phần ba cư dân Việt Nam đang trì hoãn hoặc quyết định không thực hiện các giao dịch mua lớn. Công ty nghiên cứu cho biết, 63% người Việt Nam đang cân nhắc vay vốn khi họ tìm kiếm những chiếc thuyền cứu hộ tài chính.

Bùi Việt Nam, 34 tuổi, giám đốc điều hành của một nhà sản xuất hàng may mặc tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Mọi người đều tiết kiệm và chúng tôi không đi chơi nhiều. Thu nhập ngày càng đi xuống và mọi người đang nghĩ đến cách kiếm thêm tiền thông qua việc bán đồ trực tuyến hoặc kiếm một công việc bán thời gian thứ hai. Mọi thứ đang dần thay đổi”.

Thùy Dung

Theo Bloomberg