Bộ luật Lao động sửa đổi có hiệu lực vào ngày 1/5 tới đây. Những quy định mới sẽ đưa ra những tiêu chí và hướng dẫn rõ ràng cho việc thành lập và điều hành những doanh nghiệp kinh doanh lao động cho thuê lại, cũng như quyền và nghĩa vụ của người thuê và sử dụng lao động và của người lao động.

Bà Lê Thanh Hà- Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Lao động - Xã hội - cho biết, trên thế giới, cho thuê lại lao động là một phương thức sử dụng lao động linh hoạt và là cơ hội việc làm, đặc biệt đối với những công việc mang tính chất tạm thời. Hình thức lao động này cũng đã có mặt từ lâu tại Việt Nam, mặc dù luật pháp cho đến giờ mới chuẩn bị ghi nhận. Do tính chất đặc biệt của mối quan hệ lao động này, lao động phái cử dễ bị bóc lột và lạm dụng, bị hạn chế về bảo hiểm xã hội, đảm bảo về công việc, cũng như có ít cơ hội đào tạo hơn người lao động trực tiếp. Ở nhiều nước châu Á, người lao động cho thuê lại phải nhận mức lương thấp (thấp hơn nhiều so với lao động trực tiếp làm cùng một ngành nghề), chịu điều kiện làm việc không đảm bảo và bị phân biệt đối xử tại nơi làm việc.

Thị trường có thể sẽ diễn ra quá trình sáp nhập các doanh nghiệp cho thuê lại lao động quy mô nhỏ, bởi luật chỉ cho phép các doanh nghiệp với vốn điều lệ tối thiểu là 2 tỷ đồng và 1 tỷ đồng đặt cọc. Nếu không đáp ứng được điều kiện này, các doanh nghiệp sẽ phải phải đóng cửa.

Một số khảo sát quy mô nhỏ do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam thực hiện cho thấy, lao động phái cử không chỉ tồn tại ở các công việc giản đơn mà còn có ở nhóm người lao động lành nghề có chuyên môn cao. Loại hình công việc khá rộng, từ nhân viên an ninh, giúp việc gia đình, dịch vụ nhà hàng, thủy thủ, khuân vác, công nhân sản xuất tay nghề thấp, cho tới phiên dịch, kế toán thuế, nhân viên marketing, bán hàng, quản lý nhân sự hay kỹ sư điện… Trong khi hình thức lao động này khá phổ biến ở các tỉnh công nghiệp phía Nam, cho thuê lại lao động gần đây mới xuất hiện ở Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. TP. Hồ Chí Minh đứng đầu cả nước với 59 doanh nghiệp liên quan đến dịch vụ này, một số có quy mô tới 2.000 lao động. Phí dịch vụ dao động từ 15 - 25% lương của người lao động.

Theo Cố vấn trưởng về Quan hệ lao động của ILO tại Việt Nam - ông Yoon Youngmo, việc gia tăng hoạt động cho thuê lại lao động bắt nguồn từ chính nhu cầu của doanh nghiệp. Đối với nhiều doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, loại hình lao động này là một phần quan trọng trong phương thức kinh doanh của họ. Đặc biệt, lao động phái nữ càng có ý nghĩa lớn đối với những doanh nghiệp có quy mô sản xuất thay đổi tùy thuộc vào các thời điểm khác nhau trong năm. Trong những giai đoạn sản xuất tăng cường, họ dựa vào lực lượng lao động cho thuê lại ngắn hạn.

Một lý do khác khiến nhiều doanh nghiệp thích hình thức lao động này xuất phát từ những vị trí ngắn hạn không đòi hòi công ty phải duy trì nhân viên thường xuyên. Dịch vụ kế toán cho báo cáo tài chính hoặc phiên dịch là những ví dụ điển hình. Luật hóa hình thức lao động mới này có thể giúp đáp ứng nhu cầu của nhiều doanh nghiệp, nhất là đối với kế hoạch sử dụng lao động linh hoạt, cho phép doanh nghiệp dễ dàng điều chỉnh nhu cầu về lao động trong thời gian ngắn và tiết kiệm các chi phí tuyển dụng cũng như những chi phí hành chính khác. Đây cũng là giải pháp để một bộ phận lao động kỹ năng thấp có thể gia nhập thị trường lao động, tích lũy kinh nghiệm, học hỏi các kỹ năng mới và là bước đệm để tiến tới tuyển dụng trực tiếp.

Theo Thúy Ngọc

Công thương