Nội vái ngoại

Khoảng 15 năm trước, thị trường thang máy Việt Nam đã bắt đầu hình thành, đến nay có hàng trăm công ty tham gia sản xuất, lắp ráp hoặc nhập khẩu thang máy. Mặc dù số lượng công ty thang máy Việt Nam rất lớn, song chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong miếng bánh thị phần cả nước. Thang máy liên doanh chỉ chiếm một phần, chủ yếu là dành cho các toà nhà dưới 10 tầng, còn đa số những toà nhà trên 10 tầng chủ yếu dùng thang nhập khẩu nguyên chiếc từ nước ngoài.

Thang máy Việt Nam vẫn phần nào thất thế trên sân nhà so với những hãng thang máy nước ngoài.

Đại diện một công ty thang máy cho rằng, số lượng các công ty thang máy lên tới hàng trăm, tuy nhiên số công ty có tên tuổi, hoạt động uy tín chuyên nghiệp chỉ khoảng 10 công ty, trong đó doanh nghiệp nội chỉ khoảng 3-4 đơn vị.

Thang máy chung cư thị phần của các doanh nghiệp ngoại

Chiếm phần nhiều các hiệu thang nước ngoài là Mitsubishi, Nippon (Nhật); Thyssenkrupp (Hàn Quốc); Schindler (Thụy Sĩ),...

Với ưu thế có nguồn tài chính mạnh, các công ty thang máy nước ngoài đang đè bẹp các công ty trong nước. Ban đầu, các công ty trong nước sẽ là đơn vị bán hàng cho một số hãng sản xuất ở nước ngoài. Sau khi chiếm thị phần ở Việt Nam, các công ty nước ngoài sẽ dùng sức mạnh tài chính tìm cách thâu tóm. Chính vì thế, không ít công ty thang máy trong nước chỉ hoạt động khoảng 2-3 năm rồi bị đóng cửa.

Bên cạnh đó, tâm lý sính ngoại của không ít chủ đầu tư đã khiến cho thang nội không thể chen chân vào các dự án. Đại diện một công ty thang máy cho biết, khi tiếp nhận hồ sơ mời thầu, chủ đầu tư đặt ra một trong những tiêu chuẩn quan trọng xét chọn mặt hàng thang máy phải là hàng ngoại. Phần lớn các công trình đều tin tưởng vào dòng thang nhập khẩu nguyên chiếc từ các nước vì họ tin rằng, loại thang này sẽ đảm bảo về chất lượng và hệ thống an toàn hơn so.

Mặt khác, những sự cố thang máy xảy ra do thang máy không đạt yêu cầu an toàn vẫn được sử dụng càng khiến nhiều chủ đầu tư e ngại đặt niềm tin vào thương hiệu thang máy trong nước. 

Khó đủ sức cạnh tranh

Trong khi thang máy ngoại đã có một vị thế vững vàng thì dòng thang máy nội địa vẫn còn đang loay hoay tìm chỗ đứng cho mình. Hơn nửa số lượng thang máy trên thị trường nội địa hiện là thang được các công ty trong nước sản xuất, với mức độ nội địa hoá khác nhau.

Chủ đầu tư dè dặt chất lượng thang nội

Các chuyên gia trong lĩnh vực này đánh giá, hầu hết các công ty sản xuất thang máy nội địa  không có quy trình sản xuất đảm bảo chất lượng và an toàn. Gần đây, hàng trăm DN thang máy được thành lập, trong số đó, đa phần công ty chỉ có vài người. Họ đặt làm tại các cơ sở gia công, thuê lắp đặt và cho vận hành một cách đơn giản, bỏ qua các khâu kiểm soát từ thiết kế đến thử nghiệm. Trong số các doanh nghiệp sản xuất thang máy tại Việt Nam, một nửa chỉ đi bán, sau đó thuê các đơn vị khác lắp đặt, do vậy họ không kiểm soát được chất lượng, cam kết lâu dài. 

Hiện nhiều công ty thang máy trong nước đã sản xuất được một số thiết bị cơ bản của thang, như cabin, hộp kỹ thuật... tuy nhiên, mức độ nội địa hóa vẫn còn thấp. Nguyên nhân chính từ việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước vẫn còn rất hạn chế, nhiều linh kiện bắt buộc phải nhập từ nước ngoài.

Tổng giám đốc một công ty thang máy nội cho rằng, triển vọng cho cho các công ty trong nước còn rất lớn, vì các đơn vị này có lợi thế hơn hẳn về mặt quản lý nhân sự, nhất là trong lĩnh vực bảo trì.

Dự báo nhu cầu tiêu thụ thang máy ở Việt Nam sẽ tăng rất nhanh trong những năm tới do nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng, các dự án đầu tư lớn về cơ sở hạ tầng, khu đô thị mới, chung cư cao cấp, trung tâm thương mại được xây dựng ngày càng nhiều. Khảo sát thị trường của một công ty thang máy cho thấy, thị trường Việt Nam có nhu cầu tiêu thụ hơn 1.500 tháng máy và thang cuốn mỗi năm.

Cùng với việc cung cấp và lắp đặt hệ thống thang máy ngoại nhập, các công ty thang máy trong nước đã, đang tích cực nghiên cứu để có thể tự thiết kế và sản xuất được các cấu kiện trong thang máy. Họ kỳ vọng có thể nâng cao chất lượng sản phẩm, tiến tới xuất khẩu để quảng bá thương hiệu, cạnh tranh với hàng ngoại.

Theo D.Anh
VEF