Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) vừa công bố báo cáo chiến lược tháng 12. Theo đó, BVSC cho rằng, Thông tư 36/2014TT-NHNN được NHNN công bố ngày 20/11/2014 là yếu tố chính chi phối diễn biến TTCK trong thời gian gần đây và sẽ tiếp tục có ảnh hưởng đến diễn biến thị trường trong thời gian tới.

Về ngắn hạn, thông tư 36 có tác động mạnh đến tâm lý nhà đầu tư trước lo ngại về dòng vốn margin trên thị trường bị hạn chế. Bên cạnh đó, một số công ty chứng khoán đã có hoạt động cắt giảm tỷ lệ margin ở các mã có tính đầu cơ, thanh khoản cao như FLC, FIT, KLF, VHG. Điều này đã có tác động tiêu cực trực tiếp đến diễn biến của những mã cổ phiếu này.

Trong giai đoạn tới, BVSC cho rằng, xu hướng dòng tiền sẽ có sự dịch chuyển từ nhóm cổ phiếu mang tính thị trường sang nhóm cổ phiếu mang tính cơ bản.

Về trung hạn, sau khi thông tư 36 chính thức có hiệu lực từ 01/02/2014 sẽ có những tác động không nhỏ đến dòng tiền cấp margin của TTCK dưới 3 góc độ chính:

Thứ nhất là quy định các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 3% không được phép cấp tín dụng để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu. Theo báo cáo tài chính của các Ngân hàng thương mại quý III/2014, khá nhiều ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu đang ở mức trên 3% trong đó có thể kể đến MBBank, Eximbank, ACB, VPBank, PGbank.. Các ngân hàng thuộc diện nợ xấu cao còn khoảng 2 tháng để giảm nợ xấu nếu muốn tiếp tục hoạt động cho vay chứng khoán.

Nhìn chung đa số các ngân hàng này có nợ xấu không quá 3,5% vì vậy khả năng kéo giảm xuống dưới 3% là có thể. Tuy nhiên với tiến trình xử lý nợ xấu còn chậm của VAMC cũng như định hướng thúc đẩy, minh bạch hóa hoạt động nợ xấu ở các ngân hàng, đặc biệt khi thông tư 09 được áp dụng đầy đủ trong thời gian tới tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng khó có thể giảm mạnh. Qua đó khiến nguồn cung cho margin trên TTCK đến từ khối các ngân hàng phần nào bị hạn chế.

Thứ hai là việc giới hạn tổng mức dư nợ cấp tín dụng của ngân hàng đối với tất cả khách hàng để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu không vượt quá 5% vốn điều lệ. Tính trên cả hệ thống thì con số 5% này không đáng lo ngại, nhưng đối với nhóm các ngân hàng vừa và nhỏ, theo quan sát của BVSC là nhóm đang cấp margin nhiều nhất hiện nay, lại tiềm ẩn nhiều rủi ro thắt hẹp nguồn cung margin cho thị trường. Khi nguồn cho vay margin bị hạn chế, nhu cầu tăng, nhiều khả năng các công ty chứng khoán sẽ nâng lãi suất cao hơn để thúc đẩy các ngân hàng cho vay vốn.

Thứ ba là việc ngân hàng không được cấp tín dụng, ủy thác cho công ty con, công ty liên kết để các công ty này đầu tư, kinh doanh cổ phiếu hoặc cho vay để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu. Về cơ bản, điểm này của thông tư 36 không làm giảm nguồn cung margin nhưng sẽ làm tăng chi phí đi vay của các công ty chứng khoán. Do thay vì vay trực tiếp từ ngân hàng mẹ, ngân hàng liên kết, các công ty chứng khoán sẽ phải đi đường vòng vay ở những tổ chức tín dụng khác không được hưởng ưu đãi.

Nhìn chung những tác động sẽ được phản ánh từng bước và không quá lớn đến diễn biến thị trường nhưng nhiều khả năng sẽ cần thêm thời gian để các CTCK tìm kiếm các nguồn vay mới và kênh phát hành tăng vốn hay trái phiếu doanh nghiệp sẽ được áp dụng nhiều hơn trong giai đoạn tới. Mặc dù vậy, các cách huy động vốn khác đều khiến chi phí tăng lên, qua đó nhiều khả năng sẽ thúc đẩy các CTCK tăng lãi suất cho vay margin, ảnh hưởng đến chiến lược của nhà đầu tư và làm giảm tỷ lệ sử dụng đòn bẩy trên TTCK.

Về dài hạn, tác động của thông tư 36 đến TTCK Việt Nam lại mang ý nghĩa tích cực. Dòng vốn từ các ngân hàng sẽ ưu tiên chảy vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh mang lại nhiều giá trị gia tăng hơn. Thanh khoản và sức khỏe hệ thống ngân hàng sẽ lành mạnh và ổn định hơn giúp lãi suất có điều kiện duy trì ở mức thấp, tiếp thêm sinh lực cho đà hồi phục của nền kinh tế. Tất cả các yếu tố tích cực đó sẽ phản ánh ngược lại vào TTCK. Bên cạnh đó, dòng tiền tham gia vào TTCK sẽ bền vững và giảm đi tính đầu cơ, tránh được những rủi ro hệ thống.

Mai Chi