Kỳ họp Quốc hội lần thứ 10 khóa 14 diễn ra vào ngày 20 tháng 10 năm 2020, dự kiến kéo dài hơn 3 tuần đến hết ngày 17 tháng 11 năm 2020.

Như thường lệ, kỳ họp cuối năm sẽ tập trung đánh giá tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2020, đồng thời, Quốc hội sẽ quyết định những vấn đề quan trọng liên quan đến kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước cho năm tiếp theo.

VDSC đã điểm lại những nội dung nổi bật trong các báo cáo đã được trình lên Quốc hội:

Đánh giá tình hình kinh tế năm 2020: vững vàng bất chấp Covid-19

Do đại dịch Covid-19, tăng trưởng GDP của Việt Nam ước tính sẽ tăng ở mức 2,0-3,0% vào năm 2020 so với mục tiêu 6,8% đặt ra vào đầu năm. Do đó, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân giai đoạn 2016 - 2020 kỳ vọng đạt 5,9%, thấp hơn so với mục tiêu 5 năm là 6,5-7,0%.

GDP bình quân đầu người ước đạt 2.750 USD vào năm 2020, thấp hơn so với mục tiêu 3.200-3.500 USD đặt ra cho năm 2020.

Tuy nhiên, năng suất lao động cải thiện đáng kể, tăng bình quân 5,8%/năm trong giai đoạn 2016-2020, cao hơn so với mức tăng bình quân 4,3%/năm giai đoạn 2011-2015.

Một điểm nổi bật quan trọng khác đó là nền kinh tế vẫn vững vàng giữa bối cảnh nhiều thử thách khó khăn đến từ bên ngoài với lạm phát thấp, tỷ giá hối đoái tương đối ổn định và dự trữ ngoại hối cải thiện tích cực.

Thâm hụt ngân sách năm 2020 ước tính khoảng 5,0-5,6% GDP

Thu ngân sách dự kiến đạt 1.323,1 nghìn tỷ đồng vào năm 2020, hoàn thành 87,5% kế hoạch năm và giảm 14,0% so với cùng kỳ. Trong khi đó, chi ngân sách ước tính đạt 1.686,2 nghìn tỷ đồng, hoàn thành 96,5% mục tiêu của năm.

Tại kỳ họp Quốc hội ngày 20/10/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, thâm hụt ngân sách năm 2020 ước tính khoảng 319,5-328,0 nghìn tỷ đồng, tương đương 5,0-5,6% GDP, cao hơn nhiều so với mục tiêu 3,4% GDP đặt ra từ đầu năm 2020.

Do đó, nợ công có thể tăng lên 56,8% GDP vào cuối năm 2020 từ mức 55,0% GDP vào cuối năm 2019. Đáng chú ý, tỷ lệ nghĩa vụ trả nợ trực tiếp trong tổng nguồn thu ngân sách nhà nước sẽ đạt 24,1%, gần ngưỡng 25% do Quốc hội đề ra.

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng thận trọng cho năm 2021

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 6,0% vào năm 2021 trước những bất ổn từ đại dịch Covid-19. Con số này thấp hơn dự báo của các tổ chức khác (trung bình là 7,2% - Hình 2).

Dù vậy, Chính phủ vẫn đặt mục tiêu khá tham vọng cho triển vọng tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn 2021-2025 với tốc độ tăng trưởng GDP 6,5-7,0% và thu nhập bình quân đầu người đạt 4.700-5.000 USD vào năm 2025.

Điểm quan trọng là Chính phủ tiếp tục ưu tiên mục tiêu kép là kiềm chế đại dịch và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đặc biệt trong những năm đầu của giai đoạn 2021-2025.

Chi tiêu tài khóa dự kiến ​​sẽ bị hạn chế vào năm 2021 do áp lực trả nợ

Trong năm tới, các chỉ tiêu về ngân sách Nhà nước có thể không thay đổi nhiều so với dự toán năm tài chính 2020. Cụ thể, thu ngân sách ước đạt 1.343,3 nghìn tỷ đồng, trong khi đó chi tiêu đạt 1.687,0 nghìn tỷ đồng, dẫn đến thâm hụt ngân sách 343,7 nghìn tỷ đồng. Đầu tư công dự kiến ​​sẽ tăng nhẹ vào năm 2021 (+ 1,4% so với kế hoạch năm 2020, ~ 477.300 tỷ đồng). GDP dự kiến ​​sẽ tăng nhanh hơn vào năm 2021 và thâm hụt ngân sách ước tính khoảng 4,0%*.

Do kinh tế phục hồi sau cú sốc đại dịch, VDSC kỳ vọng thu ngân sách sẽ cải thiện hơn kế hoạch của Chính phủ đề ra. Tuy nhiên, về mặt chi tiêu, nhóm phân tích cho rằng chính sách mở rộng tài khóa sẽ bị hạn chế do gánh nặng nợ.

Trong năm sau, Chính phủ ước tính nghĩa vụ nợ trực tiếp khoảng 368.276 tỷ đồng, trong đó nợ trong nước khoảng 233.093 tỷ đồng và nợ nước ngoài khoảng 45.183 tỷ đồng. Nghĩa vụ trả nợ tương đương với 27,4% kế hoạch thu ngân sách, vượt ngưỡng 25% và có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh tài chính quốc gia.

Nhìn chung, VDSC cho rằng Chính phủ đang có quan điểm thận trọng trong việc đặt ra các mục tiêu phát triển cho năm 2021, điều này khá dễ hiểu do những rủi ro còn kéo dài từ đại dịch Covid-19.

Bên cạnh đó, năm 2021 sẽ là năm đầu tiên của quá trình chuyển giao quyền lực trong Bộ Chính trị. Do đó, VDSC kỳ vọng rằng một cuộc chuyển giao suôn sẻ sẽ giúp duy trì sự ổn định, nhất quán trong chính sách kinh tế và môi trường kinh doanh.

** dựa trên GDP đã điều chỉnh, cao hơn 25,4% so với phương pháp tính GDP hiện tại

Mai Chi