Bên lề kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII hôm nay 10/11, ông Nguyễn Văn Phúc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã có một số chia sẻ về Dự án Luật đầu tư (sửa đổi) và điểm nhấn là việc bỏ con dấu doanh nghiệp nhằm tạo sự đột phá trong cải cách hành chính.

Ông Nguyễn Văn Phúc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Trong dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) có một điểm mới, đó là bỏ quy định bắt buộc doanh nghiệp phải sử dụng con dấu trong một số trường hợp, vậy ông đánh giá như thế nào về sự thay đổi này?

Con dấu từng là một phần không thể tách rời trong hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty và doanh nghiệp khi không có các hình thức khác được chấp nhận rộng rãi để xác định giá trị thực của văn bản. Tuy nhiên, trong thế giới hiện đại, các lập luận ủng hộ việc sử dụng con dấu công ty đã không còn phù hợp nữa.

Việc dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) bỏ quy định bắt buộc doanh nghiệp phải sử dụng con dấu là tín hiệu mừng cho thấy đã có sự tiến bộ vượt bậc về mặt tư duy cải cách tại Việt Nam.

Tôi cho rằng, việc không cần, không bắt buộc doanh nghiệp phải sử dụng con dấu nhằm giảm bớt thủ tục phiền hà cho doanh nghiệp.

Nhưng vẫn còn nhiều nước trên thế giới, nhiều doanh nghiệp vẫn còn sử dụng con dấu. Trường hợp này thì sao?

Quan điểm của Thủ tướng, cộng động doanh nghiệp cũng muốn bỏ con dấu, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, cũng có ý kiến là phải tính đến điều kiện của Việt Nam. Cho nên trong dự án Luật Đầu tư cũng thể hiện con dấu là dấu doanh nghiệp, có nghĩa là cho doanh nghiệp được tự quyết định hình thức, nội dung con dấu và đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh để thông báo về việc tôi có con dấu như vậy.

Với những trường hợp nào còn sử dụng, trong quá trình giao dịch, nếu đối tác mà không còn dùng con dấu thì không phải lo lắng. Ví dụ doanh nghiệp A và B có ký đồng hợp tác, doanh nghiệp B không còn dùng dấu thì bảo chỉ cần chữ ký là được, không cần con dấu. Tuy nhiên, doanh nghiệp A vẫn dùng con dấu thì phải linh hoạt. Trên thế giới cũng thế, có những doanh nghiệp vẫn dùng con dấu, có những nước vẫn dùng con dấu và họ yêu cầu phải có con dấu. Trong trường hợp đó, doanh nghiệp vẫn phải dùng con dấu của mình. Như vậy, chúng mình phải rất linh hoạt.

Hoặc là pháp luật quy định có những trường hợp quy định bắt buộc phải sử dụng con dấu. Ví dụ như có những trường hợp xảy ra phải sử dụng con dấu để đảm bảo an toàn, bí mật như có người đến doanh nghiệp yêu cầu cung cấp thông tin liên quan đến doanh nghiệp; hay như cơ quan nhà nước yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin về nhân sự hoặc một số thông tin khác. Có nghĩa, những trường hợp này phải sử dụng con dấu. Nhưng những trường hợp nào phải sử dụng con dấu thì Nhà nước sẽ quy định.

Vậy theo ông Việt Nam nên chọn phương án nào?

Phương án như thế nào thì trong luật đã quy định. Quan điểm của anh cũng thể hiện quan điểm trong luật này. Có nghĩa là phải cải cách. Sử dụng con dấu, có nhiều trường hợp gây phiền hà và chi phí. Những chi phí thế nào thì đã có tổng kết rồi. Con dấu doanh nghiệp rất đơn giản.

Vấn đề là cải cách doanh nghiệp theo hướng doanh nghiệp phải đăng ký mẫu con dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh. Ví dụ như đăng ký nhãn hiệu hàng hóa chẳng hạn. ta đã có thủ tục đăng ký. Hay đăng ký logo, doanh nghiệp phải đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh. Nếu sau nay xảy ra trường hợp con dấu giả thì người ta phải căn cứ vào đăng ký đấy. Những đăng ký đấy cũng được công khai, mẫu con dấu ấy cũng được công khai.

Giả sử trường hợp mà có một ai đó sử dụng con dấu giả thì người ta căn cứ vào mẫu đã đăng ký đấy người ta có thể điều tra ra. Có nghĩa, người ta chống lại việc sử dụng con dấu giả bằng biện pháp khác chứ không phải là nhất thiết phải quản lý như hiện nay.

Như ông đã nói đây sẽ là một khâu đột phá về cải cách hành chính, vậy với điều kiện của Việt Nam theo ông thì khi nào nên áp dụng quy định bỏ con dấu cho doanh nghiệp?

Như tôi đã nói đây là động thái “cởi trói” thủ tục hành chính mạnh mẽ cho doanh nghiệp, nên phải áp dụng càng sớm càng tốt. Khi chúng tôi làm việc với các tổ chức quốc tế như Công ty Tài chính quốc tế (IFC) thì họ đều cho rằng, nếu Việt Nam cải cách được thủ tục liên quan tới con dấu thì sẽ nâng được vị trí xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam.

Dự án Luật đưa ra giải pháp tương đối phù hợp với điều kiện, có quy định những trường hợp doanh nghiệp ko phải sử dụng con dấu như khi đối tác ký hợp đồng không yêu cầu sử dụng con dấu.

Nhưng cũng có lo ngại, nếu không dùng con dấu thì sẽ nảy sinh những hệ lụy cho hoạt động của doanh nghiệp?

Trong vấn đề gì, lĩnh vực nào cũng có trường hợp lạm dụng giả mạo chứ không chỉ có con dấu. Do đó phải quản lý bằng cách khác. Ví dụ, doanh nghiệp phải thông báo hoặc đăng ký mẫu và công khai mẫu con dấu với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để tới khi có phát sinh hệ lụy thì có thể căn cứ vào đó xác minh.

Đối với chức năng quản lý của các bộ ngành liên quan thì trong những lần trao đổi, làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cũng rất ủng hộ cải cách mạnh mẽ vấn đề này.

Còn về phía Bộ Công an, lâu nay cũng có trách nhiệm quản lý con dấu của doanh nghiệp, nhưng theo quan điểm tới đây về cải cách thủ tục hành chính thì tôi cho rằng cần phân loại rõ ràng việc quản lý con dấu. Đơn cử, Bộ công an chỉ nên quản lý con dấu của cơ quan nhà nước và tổ chức, còn con dấu của doanh nghiệp thì không nhất thiết, do cơ quan này có nhiều biện pháp nghiệp vụ chống lại gian lận con dấu, nên không nhất thiết phải nắm quyền quản lý con dấu của doanh nghiệp.

Theo dự án Luật, doanh nghiệp sẽ tự khắc, tự định vị mẫu con dấu của mình và chỉ cần đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước.

• Xin cảm ơn ông!

Nguyễn Hiền