Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành 2 chỉ thị gồm: Chỉ thị số 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ và Chỉ thị  số 02/CT-NHNN về tăng cường xử lý nợ xấu của TCTD năm 2015. 

Theo đó, NHNN đặt mục tiêu hạ lãi suất, phấn đấu giảm lãi suất trung và dài hạn thêm 1-1,5%/năm trong năm nay. Đồng thời, đặt mục tiêu tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16-18%, tín dụng tăng 13 - 15%.

Trong bản tin gửi tới nhà đầu tư mới nhất, công ty chứng khoán TPHCM (HSC) cho biết, hầu hết các doanh nghiệp hiện đang vay với lãi suất 8-10%. HSC ước tính lãi suất cho vay trung bình đối với doanh nghiệp hiện là 9,8%. NHNN không trực tiếp định hướng lãi suất cho vay mà định hướng gián tiếp thông qua lãi suất huy động kỳ hạn ngắn (hiện gấp đôi lãi suất điều hành của Nhật Bản). 

Do vậy, theo HSC mục tiêu hạ lãi suất chỉ là một hình thức “vỗ về”. HSC ước tính lãi suất cho vay trung bình sẽ giảm xuống khoảng 9,5% trước khi tăng lên 10,5% đến cuối 2015.

Trong khi đó, mục tiêu của NHNN đặt ra cho cung tiền và tăng trưởng tín dụng thấp hơn một chút so với dự báo của HSC. HSC dự báo tăng trưởng cung tiền M2 đạt từ 18,5% đến 19% và tăng trưởng tín dụng đạt 15,5% trong năm nay. 

HSC đánh giá, NHNN có vẻ thận trọng hơn một chút. Tăng trưởng tín dụng đạt khoảng 13% năm 2014, nghĩa là nếu theo mục tiêu của NHNN thì năm nay tăng trưởng tín dụng tăng tốc một chút. Với sự phục hồi của thị trường bất động sản; xuất khẩu và đầu tư FDI tăng trưởng, thì chúng tôi cảm thấy tăng trưởng tín dụng và cung tiền sẽ ở vào ngưỡng trên của mục tiêu của NHNN.

Về xử lý nợ xấu, trong 2015, NHNN đặt mục tiêu phấn đấu đưa tỷ lệ nợ xấu về 3% vào cuối năm. Theo Chỉ thị số 02/CT-NHNN, NHNN yêu cầu các ngân hàng phải đảm bảo đến ngày 30/6/2015 xử lý được tối thiểu 60% số nợ xấu phải xử lý theo kế hoạch năm 2015. 

Ngoài ra nợ xấu bán cho VAMC phải đạt không dưới 75% tổng số nợ xấu dự kiến bán cho VAMC cả năm 2015 (số liệu lũy kế). Tại thời điểm cuối 2014 nợ xấu bán cho VAMC là 123 nghìn tỷ đồng. Và theo chỉ thị trên thì con số này có thể tăng lên 150 nghìn tỷ đồng (tăng thêm 27 nghìn tỷ đồng) vào 30/6/2015 và 200 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2015 (trong năm tăng thêm 77 nghìn tỷ đồng); theo mục tiêu đặt ra của VAMC.

Báo cáo nhận định của HSC cũng cho biết, NHNN muốn thực hiện sáp nhập ngân hàng và xử lý nợ xấu đến ngày 30/6/2015. Theo đó ngày 30/6/2015 sẽ là một mốc quan trọng. Thông thường các chỉ tiêu về tăng trưởng tín dụng/xử lý nợ xấu và bán nợ xấu cho VAMC thường được các ngân hàng thực hiện không mấy vội vã vào đầu năm. Tuy nhiên năm nay mọi việc sẽ khác. Các ngân hàng chịu áp lực phải đẩy nhanh mọi việc ngay từ đầu. Và lý do là Thông tư 02 sẽ có hiệu lực từ tháng 7 và dự kiến sẽ khiến tỷ lệ NPL 6 tháng cuối năm tăng lên. 

Theo HSC, NHNN có lẽ muốn các ngân hàng nhanh chóng xử lý nợ xấu ngay từ đầu năm để giảm bớt áp lực vào cuối năm. Tuy nhiên, cũng có thể NHNN cho rằng nếu để mọi việc được thực hiện quá muộn thì sẽ có một số ngân hàng không đáp ứng được yêu cầu của quy định mới. Tốc độ bán nợ xấu năm nay cho VAMC sẽ tương đương 2014. Mục tiêu xử lý nợ xấu năm nay là khá tham vọng và có lẽ số liệu nợ xấu trong mục tiêu của NHNN là số liệu do các ngân hàng nộp về NHNN hàng tháng; và số liệu này thường rất thấp nên mục tiêu đề ra ở đây nếu xét theo khía cạnh này lại khá hợp lý.

Tỷ lệ NPL đã giảm xuống còn 3,8% vào cuối tháng 11 so với 4,11% vào tháng 7/2014. Những hạn chế chính trong việc giảm tỷ lệ NPL là (1) tốc độ trích lập dự phòng của các ngân hàng phụ thuộc vào lợi nhuận trước trích lập dự phòng (2) thiếu khung pháp lý hiệu quả để tạo điều kiện thực thi các đề xuất liên quan. Theo đó HSC cho rằng sẽ khó có thể đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu cho đến khi lợi nhuận của các ngân hàng cải thiện và/hoặc chính phủ nới lỏng quy định liên quan đến các đề xuất liên quan đến xử lý nợ xấu.

Phương Dung