Ông Lý cho rằng nhờ nhìn vào 3 con số của lượng tiêu thụ điện, vận chuyển hàng hóa qua đường sắt và phân phối các khoản nợ, ông có thể chỉ ra con số chính xác và đích thực của tăng trưởng kinh tế TQ.
Michael Pettis, một giáo sư tài chính tại Đại học Bắc Kinh, cho rằng giới chuyên gia không cảm thấy bất ngờ về những lời nói của ông Lý.
“Có rất nhiều vấn đề tồn đọng ở TQ. Một trong số đó là quan niệm những con số thống kê mang tính chính trị trong đó.”, ông Pettis cho biết.
TQ tính số liệu tháng, quý còn nhanh hơn cả Pháp, một nền kinh tế nhỏ hơn họ nhưng được tin tưởng về chất lượng thông tin. Điều này gợi ra nhiều nghi vấn.
Các nhà kinh tế học luôn đặt ra câu hỏi cho sự đáng tin cậy của những con số từ chính quyền địa phương. Những người mà sự nghiệp của họ gắn liền với các con số, tạo ra áp lực lên thống kê để nhìn đẹp hơn thực tế.
Toshiya Tsugami, một nhà ngoại giao Nhật đứng đầu về cố vấn kinh doanh TQ phàn nàn rằng cơ cấu nhà nước giúp cho chính quyền địa phương có thể điều chỉnh những thông tin thống kê để được thăng chức.
Con số tăng trưởng của tỉnh luôn cao hơn số tăng trưởng của quốc gia. Có thể cục thống kê trung ương làm việc đàng hoàng hơn một chút, ông Michael Pettis chia sẻ.
Christopher Balding, giảng viên tại đại học HSBC Băc Kinh cho rằng những con số về tiêu dùng, đặc biệt là nhà ở khiến nền kinh tế TQ lớn hơn thực tế.
Các nhà lãnh đạo TQ muốn biến mô hình kinh tế của TQ trở nên tân tiến như Mỹ và Nhật Bản nơi mà tiêu dùng là cốt lõi cho phát triển, chậm hơn, đều hơn và ổn định hơn.
Vương Cân Vệ, nhà kinh tế học TQ thuộc trường kinh tế đầu tư tại London cho rằng:” Nếu con số thống kê không đáng tin cậy, mọi chính sách và thay đổi đều sai lầm.”
Một vài nghi vấn từ những thống kê
Vừa qua, thị trường chứng khoán TQ bị giảm 35% coi như trở lại mức của cùng quý năm trước.
Nếu không có những can thiệp thô bạo từ chính quyền trung ương như lệnh cấm bán tháo cổ phiếu, thì có lẽ thị trường này đã mất đi ít nhất 50% giá trị, một chuyên gia nhận định. Điều này đặt ra câu hỏi về tương lai cho một thị trường tự do của TQ.
Lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường sắt là một thống kê khó lòng che giấu được. Quan sát vào lượng hàng hóa này qua các thời kỳ, chúng ta có thể nhận ra các giai đoạn sụt giảm như năm 2008, phục hồi năm 2010 nhờ hỗ trợ của chính phủ.
Xu hướng giảm không thể cưỡng lại năm 2012 và năm 2013 là suy giảm 12%. Điều này phần nào chỉ ra được sự sụt giảm của sản xuất và xuất khẩu, nhưng những thống kê về các thành phần kinh tế trên không có sự sụt giảm tương ứng.
Có lẽ TQ đã sử dụng cách vận chuyển hàng hóa khác và tỷ trọng hàng hóa qua đường sắt giảm?
Hay những con số thống kê của TQ là không chính xác?
Một con số đáng chú ý nữa: lượng điện tiêu thụ đã tăng 28% vào năm 2010, nhưng liên tục giảm từ đó đến nay rồi tăng lại 1.8% vào tháng 3 2015.
Liệu điều này có tương ứng với con số phát triển 7% một năm? Hay TQ đã chuyển dịch thành công sang mảng đầu tư, dịch vụ không cần đến điện?
Chiến lược phát triển lạ lùng
Một trong những chiến lược phát triển kinh tế của TQ hiện nay là thuê lao động tay nghề thấp, phát triển hạ tầng, bất động sản nhiều hơn nhu cầu thực tế, dịch chuyển lao động nông thôn đến các khu vực thành thị nhiều đến mức lịch sử nhân loại chưa từng chứng kiến.
Năm 1983, 500 triệu nông dân TQ chuyển lên thành phố, đến năm 2002 có 220 triệu người lên thành phố. Điều này có nghĩa 220 triệu cư dân thành thị hiện sống không hợp pháp vì không được cấp hộ khẩu.
Nhu cầu bất động sản TQ không cao như trước kia, nhưng việc tiếp tục xây dựng giúp mọi người có công việc và vui vẻ.
Điều đáng nói ở đây là các tòa nhà này được xây từ các khoản vay nói chung, những cuộc mở rộng đô thị này sẽ kết thúc như thế nào khi bong bóng nợ tan vỡ?
Với hàng trăm triệu người không có tay nghề hay bằng cấp mắc kẹt ở các thành thị, họ liệu có chịu trở về với công việc đồng áng?
Có lẽ việc để cho mọi người có việc làm sẽ khiến họ không chất vấn chuyện tham nhũng hay hệ thống tư sản thân hữu. Cho nên, việc TQ duy trì công thức phát triển này sẽ tiếp tục ít nhất trong tương lai gần.
Để duy trì được phương pháp này, TQ đẩy kế hoạch từ trên xuống để thúc đẩy đầu tư và hạ tầng.
Theo Phan Cao ( tổng hợp)
Một thế giới
