Thủ tướng Chính phủ đã thông qua Báo cáo đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành như đề nghị của Bộ Giao thông vận tải và Hội đồng thẩm định Nhà nước.

Về lý do đầu tư sân bay Long Thành, trong thông cáo phát đi mới đây, Bộ Giao thông Vận tải cho biết, việc nghiên cứu đầu tư xây dựng Sân bay Long Thành đã được chính thức đề cập từ những năm 1980. Quá trình nghiên cứu với sự tham gia của nhiều tổ chức, chuyên gia trong và ngoài nước đã dần hoàn thiện ý tưởng về một cảng hàng không quốc tế lớn bậc nhất toàn quốc, có khả năng phát triển thành một trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế. 

Trong bối cảnh hiện nay, việc đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã trở nên cấp bách và cần thiết.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, hiện nay tại nhiều thời điểm, hoạt động khai thác tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đã rơi vào tình trạng quá tải; nhà ga hành khách hiện hữu đã khai thác đạt công suất thiết kế. Trong khi đó, việc mở rộng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất để đạt công suất 40-50 triệu hành khách vào khoảng năm 2025-2030 là không khả thi, do:

Thứ nhất, việc tiếp tục nâng cao công suất khai thác của Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất  sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường dân sinh của khu vực trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh như gây ô nhiễm tiếng ồn, khí thải vượt xa tiêu chuẩn cho phép, không đáp ứng được các tiêu chuẩn về phát triển bền vững, an toàn hàng không.

Thứ hai, hạn chế về khai thác vùng trời: Khu vực vùng trời tiếp cận dành cho tàu bay cất hạ cánh của Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất hiện tại chồng lấn với vùng trời tiếp cận của Căn cứ không quân Biên Hòa ở phía Bắc. Mặt khác, khu vực cấm bay của Thành phố Hồ Chí Minh nằm ngay phía Nam của Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất nên đã hạn chế rất nhiều không gian sử dụng cho tàu bay cất hạ cất cánh, đặc biệt khi có hoạt động bay quân sự tại khu vực Tân Sơn Nhất và Biên Hòa.

Thứ ba, chi phí để mở rộng nâng công suất khai thác của Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất quá lớn so với việc phát triển một cảng hàng không mới: Theo tính toán, chi phí để nâng được công suất khai thác thêm 20 triệu hành khách cần tới khoảng 9,1 tỷ USD, phải giải phóng 140.000 hộ dân (khoảng 500.000 nhân khẩu); chưa kể chi phí và số lượng dân cư phải giải toả để làm thêm các tuyến đường giao thông tiếp cận, cơ sở hạ tầng đồng bộ với Cảng hàng không.

Thứ tư, không đủ điều kiện giao thông tiếp cận: hệ thống giao thông tiếp cận Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất hiện nay rất khó khăn, nhất là khi lượng hàng khách thông qua đạt trên 25 triệu hành khách. Thực tế vừa qua, để giải tỏa áp lực cho giao thông tiếp cận quanh sân bay, Thành phố Hồ Chí Minh đã chi hơn 300 triệu USD để xây dựng tuyến Bình Lợi - Tân Sơn Nhất và mở rộng đường Trường Chinh, Cộng Hòa.

(Với những khó khăn nêu trên, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã có Văn bản số 4748/UBND-ĐTMT ngày 16/9/2014) đề nghị sớm triển khai đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành).

Thứ năm, việc cải tạo Sân bay quân sự Biên Hoà thành Cảng hàng không quốc tế hỗ trợ cho Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất cũng không khả thi do hạn chế về vùng trời, không thể đồng thời khai thác hàng không dân dụng tại khu vực Tân Sơn Nhất và Biên Hoà với công suất đến 25 triệu hành khách/năm/mỗi cảng hàng không; Chi phí cho việc đầu tư, cải tạo Sân bay Biên Hòa cũng lên tới khoảng 7,5 tỷ USD do Sân bay này nằm trong khu vực dân cư đông đúc của thành phố Biên Hòa, chưa kể chi phí cho việc xây dựng mới một căn cứ quân sự cho Không quân Việt Nam nhằm bảo đảm an ninh - quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; Căn cứ không quân Biên Hòa bị nhiễm độc dioxin ở mức rất cao chưa xử lý.

Thứ sáu, việc sử dụng các cảng hàng không khác như Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ (cách Thành phố Hồ Chí Minh 175km) và Cảng hàng không quốc tế Liên Khương (cách Thành phố Hồ Chí Minh 290km) để hỗ trợ Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất cũng không khả thi do các Cảnh hàng không này  phục vụ thị trường riêng biệt, việc san sẻ khối lượng khai thác cho Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất là không lớn.

Thứ bẩy, ngoài ra, việc mở rộng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất bằng mọi giá cũng không đáp ứng được chiến lược phát triển một Cảng hàng không quốc tế có vai trò trung chuyển với công suất 100 triệu hành khách/năm cho đất nước.

Bộ Giao thông Vận tải cũng khẳng định, việc đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành tại vị trí Quy hoạch có được nhiều lợi thế do các quy hoạch giao thông đường bộ, đường sắt khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam hoàn toàn phù hợp đối với nhu cầu giao thông tiếp cận và kết nối giữa Cảng hàng không quốc tế Long Thành với Thành phố Hồ Chí Minh (03 đường cao tốc: Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây; Bến Lức-Long Thành; Biên Hoà-Vũng Tàu; đường sắt Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây…).

Đồng thời, đảm bảo đủ diện tích quy hoạch (5.000 ha) để xây dựng một cảng hàng không quốc tế mới, hiện đại có công suất 100 triệu hành khách/năm, sân bay cấp 4F, cấu hình 04 đường cất hạ cánh; đảm bảo có khu vực dùng riêng cho một căn cứ quân sự lớn trong tương lai (1.000 ha).

Đảm bảo yêu cầu khai thác an toàn và hiệu quả cho cảng hàng không quốc tế có quy mô lớn, hiện đại: Điều kiện an toàn tĩnh không tốt, có đủ điều kiện để lắp đặt trang bị, thiết bị hỗ trợ hạ cánh chính xác. Về quản lý vùng trời, quản lý hoạt động bay và điều hành bay đều thuận tiện.

Trong khi đó, khu vực lựa chọn xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành có địa hình, địa chất, thủy văn không quá phức tạp, mặt bằng tương đối bằng phẳng, gần các nguồn cấp vật liệu lớn, rất thuận lợi cho việc xây dựng cảng hàng không.

Khu vực Long Thành chủ yếu là diện tích trồng cây cao su, mật độ dân cư khu vực không cao, tác động môi trường gây ra là tối thiểu, ít ảnh hưởng về tiếng ồn, khí thải đến môi trường sống của các khu dân cư xung quanh; đảm bảo yếu tố phát triển bền vững theo.

Bên cạnh đó, các quy hoạch kinh tế - xã hội, quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch chuyên ngành khác đã được phê duyệt cũng đồng bộ với việc hình thành nên Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Nhiều công trình quy hoạch đã được triển khai đầu tư, nhất là các tuyến giao thông tạo điều kiện kết nối thuận tiện giữa Cảng hàng không quốc tế Long Thành với thành phố Hồ Chí Minh và các vùng lân cận.

Phương Dung