Nhớ lại sau gần hai thế kỷ lịch sử làm thuộc địa cay đắng ở Đông Nam Á, Thủ tướng Singapore Lee Hsien Loong hôm thứ Sáu nói với Đối thoại Shangri-La, diễn đàn an ninh lớn nhất châu Á, rằng các quốc gia nhỏ sẽ không muốn bị áp lực khi bắt buộc phải đứng về một phía trong căng thẳng giữa Trung Quốc Hoa Kỳ.

 

Tôi kể lại lịch sử này để cho thấy rằng Đông Nam Á không xa lạ gì với những trò chơi chính trị của các quốc gia, và để đưa ra một số viễn cảnh lịch sử cho tình hình chiến lược hiện tại, ông Lee Lee nói với hơn 600 đại biểu từ hơn 40 quốc gia.

 

Thủ tướng Singapore Lee Hsien Loong có bài phát biểu quan trọng tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore vào thứ Sáu. Ảnh: Tân Hoa Xã

Lee đã đưa ra nhận xét của mình trong khi đưa ra bài phát biểu quan trọng cho diễn đàn ba ngày, được tổ chức bởi chính phủ Singapore và Viện nghiên cứu Chiến lược quốc tế có trụ sở tại London.

Ông nói rằng thái độ của Singapore về đối với Trung Quốc và các sáng kiến ​​về Vành đai và Con đường, cũng như chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ cũng đồng đều và nhất quán.

Phó giám đốc của Lee, Heng Swee Keat nói với truyền thông địa phương trong tháng này rằng Singapore đang tìm cách tăng cường hợp tác với Trung Quốc trong các lĩnh vực quan trọng của Vành đai và Con đường. Bài phát biểu của Lee cho thấy Singapore cũng sẽ hợp tác với Mỹ trong chiến lược của mình.

Các chương trình phát triển như vậy - và các sáng kiến hợp tác trong khu vực khác nên được tăng cường, không chia rẽ, không ràng buộc trong khu vực, Lee nói. Các quốc gia lớn cũng không nên tạo ra các khối đối thủ, làm căng thẳng thêm các mối quan hệ hoặc buộc các quốc gia khác phải đứng về một phe.

Nhận được câu hỏi và phần trả lời sau bài phát biểu, Lee được hỏi liệu Singapore có muốn chia sẻ thêm về quan điểm của Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad về Huawei, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc bị Mỹ nhắm đến vì có khả năng gặp rủi ro về an ninh hay không.

Ông không trả lời trực tiếp, nhưng nói rằng Singapore đang trong quá trình xác định, lựa chọn hệ thống và thiết bị viễn thông 5G của mình một cách cẩn thận.

Mahathir đã nói rằng Malaysia sẽ cố gắng sử dụng công nghệ của Huawei càng nhiều càng tốt vì đất nước của ông là một cuốn sách mở mà không có gì để theo dõi.

Khi được đại biểu Trung Quốc, Trung tướng He Lei hỏi, Singapore sẽ tránh lựa chọn như thế nào giữa các cường quốc, Lee nói rằng Singapore sẽ cố gắng hết sức để làm bạn với cả hai bên.

Lee nói tiếp: “Tuy nhiên, để chủ động tránh đứng về một phía thực sự cũng đòi hỏi không bị áp lực phải đứng về phía nào. Và thật không may khi có các xung đột, mọi người thường hỏi, bạn là bạn của tôi hay không phải bạn của tôi? Và câu trả lời thật khó khăn cho các nước nhỏ.”

Năm nay, phái đoàn của Trung Quốc đến diễn đàn do Bộ trưởng Quốc phòng Wei Fenghe dẫn đầu - quốc gia có mức độ đại diện cao nhất tại diễn đàn kể từ năm 2011; Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, Patrick Shanahan, dẫn đầu phái đoàn Hoa Kỳ. Wei và Shanahan đã có một cuộc gặp gỡ ngắn vào tối thứ Sáu, với những trao đổi thẳng thắn và xây dựng

Trong bài phát biểu của mình, Lee kêu gọi cả Trung Quốc và Mỹ chấp nhận và thích nghi với một Trung Quốc đang trỗi dậy.

“Tăng trưởng của Trung Quốc đã tăng sự thay đổi cán cân chiến lược và trung tâm kinh tế của thế giới, và sự thay đổi vẫn tiếp tục.”

“Cả Trung Quốc và phần còn lại của thế giới phải thích nghi với thực tế mới này. Trung Quốc phải công nhận rằng họ đang ở trong một tình huống hoàn toàn mới được tạo ra bởi thành công của chính mình. Trung Quốc không còn có thể mong đợi được đối xử giống như trong quá khứ khi nó nhỏ và yếu hơn nhiều”.

Điểm mấu chốt là Hoa Kỳ và Trung Quốc cần phải hợp tác với nhau và các quốc gia khác cũng vậy, để đưa toàn thể các quốc gia cùng phát triển. Để thành công trong việc này, mỗi người phải hiểu quan điểm khác của người khác và điều hòa lẫn nhau về lợi ích riêng của mình.

Ông nói tiếp: “Hiển nhiên là hai cường quốc sẽ tranh giành quyền lực và ảnh hưởng, nhưng sự cạnh tranh chắc chắn sẽ không dẫn đến xung đột.”

Chúng tôi hy vọng Hoa Kỳ và Trung Quốc tìm thấy một hướng đi mang tính xây dựng, cạnh tranh chắc chắn, nhưng đồng thời hợp tác trong các vấn đề lớn về lợi ích chung.  Lee cũng ca ngợi thành tựu của Trung Quốc trong bốn thập kỷ mở cửa kinh tế, nói rằng một Trung Quốc đang trỗi dậy sẽ mang lại lợi ích cho cả khu vực.

“Quan hệ song phương Mỹ-Trung là quan trọng nhất trên thế giới hiện nay. Làm thế nào hai nước giải quyết căng thẳng và xích mích của họ sẽ xác định môi trường quốc tế trong nhiều năm tới”, ông nói.

Lee cũng kêu gọi Trung Quốc giải quyết tranh chấp lãnh thổ với các nước khác trên Biển Đông bằng biện pháp hòa bình theo luật pháp quốc tế.

 

Vũ Huy Hoàng

Theo SCMP