Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang có chủ trương khuyến khích các ngân hàng cho vay tín chấp, cũng như đề nghị các ngân hàng xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, xếp hạng tín dụng nội bộ để gia tăng cho vay tín chấp.

Thống đốc Bình "vi hành", tiếp xúc với các doanh nghiệp.

Bình luận về cơ chế mở này, TS.Cấn Văn Lực (chuyên gia ngân hàng) cho rằng: Đây là hướng mở tốt cho khách hàng có quan hệ tín dụng tốt với ngân hàng. Bởi lâu nay, khách hàng tốt vẫn phải có tài sản đảm bảo thế chấp tại ngân hàng, nhưng với cơ chế mở này có thể không cần nữa.

Chủ trương này nhận được rất nhiều sự đồng tình từ phía các doanh nghiệp, nhưng các ngân hàng vẫn khá dè dặt. Lý giải cho thực tế này, TS.Cấn Văn Lực cho biết: Tại nước ngoài, xu hướng cho doanh nghiệp vay tín chấp rất thịnh hành, vì các doanh nghiệp ở các quốc gia phải cung cấp thông tin đầy đủ về tài chính, minh bạch phương án kinh doanh nên khi ngân hàngxem xét cấp tín dụng có thể kiểm chứng thông tin chính xác hơn. Còn tại Việt Nam thì khó có thể làm thế được.

Theo ông Lực, không phải vì các ngân hàng không đánh giá được năng lực tài chính của doanh nghiệp, vấn đề quan trọng là do môi trường hoạt động kinh doanh tại Việt Nam phức tạp. Khi xảy ra rủi ro, các bên thường đùn đẩy trách nhiệm, ngân hàng “không biết túm vào đâu để xử lý. Đặc biệt, cách giải thích cũng như quy kết trách nhiệm theo xu hướng hình sự hóa các quan hệ kinh tế cũng khiến các lãnh đạo ngân hàng thương mại chùn tay khi quyết định cho vay tín chấp”.

Chia sẻ về những khó khăn khi vay tín chấp tại buổi gặp gỡ giữa Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình với Hội doanh nhân trẻ Việt Nam, ông Phương Hữu Việt - Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ khóa III - đề nghị cần phải tăng cường kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp để tạo dựng niềm tin tăng cường cho vay tín chấp. Qua đó, Ngân hàng Nhà nước cần mở rộng cơ chế để doanh nghiệp có thể tiếp cận được nguồn vốn một cách dễ hơn.

Ông Nguyễn Thành Phương, đại diện Công ty CP Tập đoàn Kangaroo cũng đề nghị, các ngân hàng bằng giải pháp nào đó tăng cường cho vay tín chấp thông qua các bảo lãnh uy tín từ các hiệp hội.

Về phía các ngân hàng thương mại, ông Phạm Quang Dũng, Phó tổng giám đốc Vietcombank cho hay: Ngân hàng sẵn sàng mở cửa để cho vay tín chấp, nhưng cần phải theo những tiêu chuẩn và điều kiện nhất định. Doanh nghiệp phát triển đến một quy mô nào đó, có thể cho vay tín chấp thông qua lịch sử tín dụng chứ ngân hàng không thể cho vay không có điều kiện.

“Cho vay tín chấp liên quan đến việc hiểu nhau. Ngân hàng cũng cần có điều kiện hiểu doanh nghiệp hơn, nhưng doanh nghiệp cần có sự minh bạch trong kinh doanh được cải thiện. Trong đó, yếu tố đầu tiên để ngân hàng xem xét là báo cáo tài chính được kiểm toán vì liên quan đến sức khỏe của doanh nghiệp. Định kỳ tự khám lại sức khỏe của mình để so sánh với các doanh nghiệp trong ngành và ngoài ngành khác. Bởi như thế, các ngân hàng sẽ xác định được phương án và xây dựng mô hình cho vay tín chấp”, ông Dũng nhắn nhủ.

Chia sẻ với các doanh nghiệp, Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho hay, nếu ngân hàng cứ tiếp tục đòi hỏi các doanh nghiệp phải 100% cho vay bằng tài sản đảm bảo chắc chắn không thể phát triển được. Ngược lại, nếu ngân hàng cho vay tín chấp dưới chuẩn, không thận trọng sẽ dẫn tới hệ lụy vô cùng lớn làm mất tiền gửi của người dân.

Do đó, hiện NHNN đang xây dựng các cơ chế chính sách cho vay tín chấp thí điểm đối với một số loại hình doanh nghiệp. Điển hình là các chương trình kết nối doanh nghiệp - ngân hàng có sự tham gia của NHNN và UBND các tỉnh, thành làm trọng tài tiến hành cho vay tín chấp được một số doanh nghiệp thực hiện khá hiệu quả.

“Cho vay tín chấp nói chung hiện chưa có môi trường và cơ chế, nếu buộc ngân hàng cho vay hết thì cũng rất nguy hiểm. Trước mắt phải làm thí điểm với các cơ chế hỗ trợ từ Chính phủ, nếu các doanh nghiệp làm ăn bài bản, ngân hàng sẵn sàng cho vay tín chấp”, ông Bình khẳng định. 

Mới đây, trong chuyến đi làm việc nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trên địa bàn một số tỉnh, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cũng đã phát đi tín hiệu về việc ngân hàng sẽ tăng cho vay tín chấp thông qua nhiều chương trình tín dụng như chương trình sản xuất nông nghiệp áp dụng công nghệ cao; cho vay hỗ trợ xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi…

Nhưng Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho biết, hoạt động tín dụng của ngân hàng là nhận tiền gửi của người dân để cho vay lại. Nên dù ngân hàng có muốn đồng hành với doanh nghiệp bao nhiêu đi chăng nữa cũng phải thẩm định chặt chẽ. Do đó, doanh nghiệp cũng cần chia sẻ với ngân hàng hơn về chủ trương này.

 

Nguyễn Hiền