Mặc dù tỷ lệ nợ xấu theo báo cáo của các ngân hàng thương mại chỉ ở mức 3,6%-3,9%, nhưng theo Ngân hàng Nhà nước, tỷ lệ này hiện vẫn vào khoảng 7% tổng dư nợ toàn hệ thống, không có nhiều thay đổi so với cuối năm 2013.

Trong khi đó, quá trình giải quyết nợ xấu vẫn chưa có những bước tiến rõ rệt mặc dù một số Thông tư, dự thảo quy định về hoạt động của Công ty quản lý tài sản (VAMC) tiếp tục được đưa ra. Có thể kể đến Thông tư 04/2014/TT-NHNN quy định báo cáo thống kê và công khai, minh bạch thông tin về hoạt động của VAMC và dự thảo Thông tư hướng dẫn về việc bán đấu giá tài sản đảm bảo (TSĐB) của VAMC đang được Bộ Tư pháp xây dựng.

Theo kế hoạch, VAMC sẽ mua 70.000 đến 10.000 tỷ đồng nợ xấu trong năm 2014, riêng quý I dự kiến mua vào 10.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, tính đến hết quý I, VAMC mới chỉ mua được 3.929 tỷ đồng nợ gốc từ các tổ chức tín dụng. Theo đánh giá của Chứng khoán Vietcombank (VCBS), các thông tin trên cho thấy, việc giải quyết nợ xấu trong 3 tháng đầu năm tuy có tiến triển nhưng vẫn khá chậm và chưa có nhiều đột phá so với thời điểm cuối năm 2013.

Trong bối cảnh nợ xấu vẫn là một bài toán khó giải của các ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành Thông tư 09/2014/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 02/2013/TT-NHNN theo hướng chưa thực hiện một số quy định về phân loại tín dụng.

Theo đó, Thông tư mới cho phép lùi thời hạn áp dụng quy định các TCTD "phải sử dụng kết quả phân loại loại nhóm nợ do CIC (trung tâm thông tin tín dụng) cung cấp" đến hết 31/12/2014.

Thông tư 09 cũng bổ sung quy định, trường hợp các khoản nợ vi phạm pháp luật hoặc các khoản nợ phải thu hồi theo quyết định của thanh tra được phân loại vào các nhóm có mức độ rủi ro khác nhau thì TCTD phải áp dụng mức độ rủi ro cao nhất. Các khoản nợ thuộc đối tượng này tối thiểu được phân loại vào nợ nhóm 3, đồng nghĩa với việc xem là nợ xấu.

Ngoài ra, Thông tư 09 cũng cho phép các TCTD được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữa nguyên nhóm nợ như trước khi cơ cấu. Quy định này có hiệu lực kể từ ngày 20/3/2014 đến 1/4/2015.

Đánh giá về động thái này, VCBS cho rằng, ảnh hưởng chung của những điều chỉnh này là tích cực đối với triển vọng của lĩnh vực ngân hàng trong ngắn hạn, cụ thể là năm 2014.

Tuy nhiên, nhóm phân tích cũng lưu ý rằng, đánh giá tín nhiệm của Moody's với các ngân hàng Việt Nam hiện ở mức Tiêu cực, một lần nữa thể hiện quan ngại của cộng đồng quốc tế đối với chất lượng tài sản cũng như tính minh bạch thông tin của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Điều này cũng phản ánh ngành ngân hàng Việt Nam còn rất nhiều việc phải làm trong năm 2014 này và việc sửa đổi Thông tư 02 có thể coi như "cực chẳng đã" - báo cáo của VCBS viết.

Phần lớn doanh nghiệp đều dễ dàng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng!

Về lãi suất, VCBS cho rằng, với dự báo tỷ lệ lạm phát cả năm vào khoảng 5-5,5%, dư địa để tiếp tục giảm thêm lãi suất huy động trong năm 2014 là rất thấp. Đồng thời với việc mặt bằng lãi suất cho vay hiện đã lùi về ngang với giai đoạn 2005-2006, hiện tại tại động lực để các ngân hàng cắt giảm thêm lãi suất cho vay là không nhiều.

Nhóm phân tích cũng nhấn mạnh rằng, việc tín dụng chưa được đẩy mạnh ra nền kinh tế chủ yếu là do vấn đề nợ xấu cũng như sức khỏe và khả năng hấp thụ vốn của các doanh nghiệp nói chung chứ không phải là do lãi suất chưa hợp lý.

Hơn thế, theo nguồn tin riêng của VCBS, đa số các doanh nghiệp có thể tiếp cận dễ dàng với nguồn vốn ngân hàng trong thời gian qua, yếu tố chính thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng, phần nhiều được vay với lãi suất khá ưu đãi khoảng 6-8%, theo đó dư địa để có thể giảm thêm từ mức này là rất ít.

Như vậy, nếu việc giải quyết nợ xấu không có những chuyển biến rõ rệt thì theo VCBS, việc giảm lãi suất cho vay, nếu có, sẽ chủ yếu đến từ các khoản vay cũ.

Mai Chi