Các đại gia máy in của Nhật Bản bao gồm Brother, Kyocera và Fuji Xerox đã chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Đại dịch coronavirus đã tàn phá các chuỗi cung ứng toàn cầu và Nhật Bản đang chính thức cố gắng đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình và làm cho chúng trở nên kiên cường hơn

Quyết định trợ cấp một nhóm ban đầu gồm 87 công ty với tổng trị giá khoản trợ cấp lên tới 653 ​​triệu USD để chuyển dịch sản xuất tại nhà và ở Đông Nam Á đã làm dấy lên cuộc tranh luận về việc nền kinh tế lớn thứ ba thế giới có đang cố gắng dần dần tách khỏi Trung Quốc hay không..

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản và Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc, và trong khi không phải tất cả các doanh nghiệp tham gia vào làn sóng chuyển dịch ban đầu đều có hoạt động tại Trung Quốc, thì động thái của chính phủ Nhật Bản đã gây ra mối lo ngại ở Trung Quốc.

Mặc dù các công ty liên quan được ước tính ít hơn 1% tổng vốn đầu tư của Nhật Bản vào Trung Quốc, và sẽ không có tác động kinh tế ngay lập tức, nhưng nếu xu hướng này tiếp tục, nó có thể làm lung lay nền tảng của mô hình tăng trưởng dài hạn của Trung Quốc và có khả năng dẫn đến việc bỏ trống nhiều cơ sở công nghiệp của Trung Quốc.

Với việc sử dụng trợ cấp, 57 công ty sẽ mở thêm nhà máy tại Nhật Bản, 30 công ty còn lại sẽ mở rộng sản xuất ở các nước Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Myanmar và Thái Lan.

Khoảng 70% các công ty là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, với hơn hai phần ba đều tham gia sản xuất cung ứng thiết bị y tế.

Một danh sách thứ hai của các công ty nhận trợ cấp cũng đang được soạn thảo, với những ngành nghề tương tự như đầu tiên, theo các quan chức Nhật Bản.

Một khảo sát của Teikoku Databank, một nhà nghiên cứu tín dụng hàng đầu của Nhật Bản, cho thấy có 13.685 công ty Nhật Bản tại Trung Quốc vào cuối tháng 5 năm 2019, giảm từ 13.934 trong cuộc khảo sát trước đó được thực hiện vào năm 2016. Vào lúc cao điểm năm 2012, có 14.394 công ty Nhật Bản có hoạt động tại Trung Quốc

Bị cuốn vào giữa cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ, cũng như chịu tác động của coronavirus, các đại gia máy in của Nhật Bản bao gồm Brother, Kyocera và Fuji Xerox đang chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam. Sharp cũng được thiết lập để di dời một phần dây chuyền sản xuất máy in đa chức năng từ tỉnh Giang Tô sang Thái Lan, mặc dù những động thái này không liên quan đến các khoản trợ cấp, theo tạp chí Trung Quốc Caijing.

Liu Zhibiao, giáo sư kinh tế công nghiệp tại Đại học Nam Kinh, Giang Tô, cho biết chính quyền địa phương đang ngày càng lo lắng về cuộc di cư dần dần của các nhà sản xuất Nhật Bản vì họ sẽ “mất mặt” nếu các doanh nghiệp nước ngoài lựa chọn di dời.

“Tại Giang Tô, chúng tôi đã thấy một xu hướng của cuộc di cư hàng loạt của các công ty Nhật Bản. Chúng tôi hiểu động thái của chính phủ Nhật Bản, đặc biệt là đưa ra những gì đã xảy ra kể từ đại dịch Covid-19”, ông Liu, cố vấn của chính phủ cho biết.

Chính phủ Giang Tô trước đó tự tin về cơ sở hạ tầng và hiệu quả của Chính phủ, vì vậy họ không lo lắng về cuộc di cư. Nhưng giờ đây cách duy nhất để chính quyền địa phương giữ doanh nghiệp nước ngoài là giảm chi phí và cung cấp môi trường đầu tư an toàn cho họ.

Tại tỉnh Sơn Đông, nơi có hơn 1.300 nhà sản xuất Nhật Bản có trụ sở, chính quyền địa phương đang nỗ lực để thu hút thêm đầu tư của Nhật Bản. Tỉnh đang đồng tổ chức một sự kiện với cả các tổ chức xúc tiến thương mại Trung Quốc và Nhật Bản, kéo dài đến cuối tháng 9, để tăng cường hợp tác trong sản xuất thiết bị cao cấp và chăm sóc y tế với Nhật Bản.

“Mục đích chính thức của các khoản trợ cấp là đa dạng hóa chuỗi cung ứng của Nhật Bản và khiến họ tiếp tục kiên cường trụ vững hơn, thay vì tập trung rút khỏi Trung Quốc”, Hideo Kawabuchi, phó tổng giám đốc Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) Bắc Kinh cho biết.

Đối với một số người, Nhật Bản di chuyển được coi là một bước để tách rời kinh tế khỏi Trung Quốc và gia nhập Washington để thành lập một mặt trận thống nhất chống lại Bắc Kinh.

Tuy nhiên, Scott Kennedy, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nói rằng Washington cần hiểu rõ hơn về hành động của Tokyo và điều chỉnh cách tiếp cận của riêng mình nếu muốn hợp tác thực sự với Nhật Bản trong việc quản lý thách thức do Trung Quốc đặt ra.

“Thay vì cắt đứt quan hệ, mục tiêu của Tokyo là đa dạng hóa chuỗi cung ứng, khiến họ kiên cường hơn và ít phụ thuộc hơn vào Trung Quốc, đồng thời khuyến khích sản xuất lớn hơn tại quê hương để giải quyết nền kinh tế đang chậm lại”, ông Kennedy nói.

Trong một cuộc khảo sát hồi tháng 4 của JETRO với 424 công ty Nhật Bản có cơ sở ở miền đông Trung Quốc, 86% số người được hỏi cho biết họ không có kế hoạch thay đổi chuỗi cung ứng hoặc chuyển sang các nước khác.

Trong số 361 người được hỏi ở miền nam Trung Quốc, 22,3% các công ty Nhật Bản cho biết họ sẽ mở rộng hoạt động kinh doanh trong tương lai tại Trung Quốc và 8,6% cho biết họ sẽ giảm quy mô hoạt động tại nước này, trong khi 69,1% cho biết họ đang theo dõi và ý kiến của họ là “Vẫn chưa rõ ràng”.

Thùy Dung

Theo Scmp