Do đó, một công nghệ mới đang được thử nghiệm tại Việt Nam. Đại diện Bộ Nông nghiệp & PTNT phát biểu tại Hội thảo “Thông tin viễn thám và bảo hiểm cây trồng tại các nền kinh tế mới nổi: kinh nghiệm, thách thức và cơ hội”, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, cho rằng: “Dự án Thông tin viễn thám và Bảo hiểm cây trồng (RIICE) đang và sẽ giúp Việt Nam theo dõi quá trình canh tác cây trồng bằng vệ tinh một cách chính xác và kịp thời hơn nhờ công nghệ mới, với giá thành thấp hơn”.

Ước tính chính xác trên 90%

Theo Giám đốc Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp, ông Nguyễn Quang Dũng: “Về mặt kỹ thuật, RIICE dựa trên hai bộ phận chính: số liệu quan sát trái đất do vệ tinh Sentinel của Cơ quan hàng không châu Âu cung cấp; thuật toán và mô hình do Công ty sarmap của Thụy sỹ và Viện lúa quốc tế (IRRI) phát triển”.

“Chúng tôi sử dụng tín hiệu do vệ tinh cung cấp theo chu kỳ 6 hoặc 12 ngày. Nhờ đó, chúng tôi có thể xác định rõ ràng thời điểm bắt đầu mùa vụ. Sau đó, số liệu này được đưa vào mô hình sinh trưởng và cho ra kết quả ước tính năng suất lúa cấp xã với độ chính xác cao và ổn định ở mức 90 – 92% trong một số vụ vừa qua”, ông Dũng nói.

Cùng đánh giá về công nghệ mới này, ông Marcel Reymond, Trưởng bộ phận Phát triển tại Đại sứ quán Thuỵ sỹ tại Hà Nội cũng cho rằng, công nghệ này sẽ giúp cung cấp số liệu chính xác, kịp thời và khách quan về tổn thất đối với sản xuất lúa. Đồng thời giúp các công ty bảo hiểm giải quyết được rào cản hầu như không thể vượt qua nổi là chi phí giao dịch quá cao trong các chương trình bảo hiểm nhắm tới đối tượng nông dân sản xuất nhỏ”.

Theo Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp, ví dụ, trước đây, Việt Nam dùng hệ thống thống kê, mất nhiều thời gian và sai số lớn. Còn ứng dụng công nghệ viễn thám thì cho thời gian nhanh hơn, kết quả trên một vùng rộng hơn. Và trong quá trình thử nghiệm cho thấy, chi phí sử dụng viễn thám là thấp hơn để ra được kết quả nhanh, chính xác theo yêu cầu quản lý.

Dự án RIICE đã thực hiện thí điểm trong giai đoạn 2012-4/2015 và sau đó tiếp tục thực hiện giai đoạn chính tại 10 tỉnh sản xuất lúa chính tại Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu long. Và hiện nay, Dự án RIICE đã và đang hỗ trợ chính phủ một số nước trong vùng bằng cách khai thác số liệu viễn thám phục vụ nông dân sản xuất nhỏ.

Tại bang Tamil Nadu của Ấn Độ đã áp dụng RIICE vào trong chương trình bảo hiểm lúa tại bang này. Ngay tại Việt Nam, một số công ty bảo hiểm khác, như Bảo việt, cũng thể hiện sẵn sàng áp dụng RIICE khi chương trình bảo hiểm lúa của họ bắt đầu.

Tuy nhiên ông Nguyễn Quang Dũng vẫn băn khoăn: “Vì là công nghệ tiên tiến nên về nhân sự, phải có thời gian “Việt Nam hóa” để điều chỉnh cho phù hợp, và chuyên môn, điều kiện cơ sở vật chất để áp dụng.

“Bên cạnh đó, còn rất nhiều vấn đề liên quan đến bản quyền, nên việc chia sẻ gặp khó khăn nhất định, không những vậy còn có những khó khăn trong quản lý, kết nối thông tin. Và một lý do nữa đó là, trong giai đoạn mới áp dụng thì bao giờ cũng cần nguồn đầu tư lớn, và các nguồn đầu tư hỗ trợ hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thử nghiệm và nhân rộng”, ông Dũng chia sẻ thêm.

Hỗ trợ trong khâu bảo hiểm

Theo một số chuyên gia có mặt tại hội thảo, công nghệ viễn thám, cùng với công nghệ mô phỏng và các công nghệ bản đồ sẽ giúp đưa ra thông tin để dự báo rủi ro. Từ đó cũng là hình ảnh để giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện hỗ trợ thiệt hại (nếu có), hay các cơ quan bảo hiểm nông nghiệp thông qua chứng cứ đó để có thể ngay lập tức hỗ trợ cho nông dân.

Minh chứng cho điều đó, PGS. TS. Phạm Quang Hà lấy ví dụ vụ: “Lúa vừa rồi mất mùa vì bão lụt. Nông dân chỉ biết ruộng của họ đã bị thiệt hại. Nhưng muốn yêu cầu sự hỗ trợ, thì minh chứng nào khẳng định họ bị mất mùa”.

“Thì công nghệ viễn thám sẽ hỗ trợ họ, đánh giá mức độ thiệt hại tại các huyện, xã, và nhỏ hơn là hình ảnh thiệt hại tại các thửa ruộng là bao nhiêu %, làm cơ sở cho các đơn vị bảo hiểm, nhà nước hỗ trợ...”, ông Hà cho biết thêm.

Ông Marcel Reymond, Trưởng bộ phận Phát triển tại Đại sứ quán Thuỵ sỹ tại Hà Nội cho rằng: “Về chương trình bảo hiểm của Chính phủ dự kiến được thực hiện thì có thể áp dụng kết quả này vào chương trình bảo hiểm đó”.

Thế Hưng