Tại buổi họp báo công bố “Báo cáo triển vọng châu Á 2015”, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã đưa ra dự báo, tăng trưởng GDP sẽ đạt 6,1% trong năm 2015 và 6,2% trong năm 2016. Như vậy, triển vọng tăng trưởng mà ADB đưa ra cho kinh tế Việt Nam trong năm nay thấp hơn kỳ vọng Chính Phủ (6,2%).

Trong đó, FDI sẽ đóng vai trò là động lực quan trọng. Số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài cho thấy, FDI mới cam kết đã tăng lên 15,6 tỷ USD trong năm 2014, trong khi thêm 4,6 tỷ USD được cam kết cho các dự án đầu tư nước ngoài đang hoạt động.

Theo ADB, tình hình kinh tế được cải thiện ở những nền kinh tế lớn, đặc biệt là Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, sẽ tạo động lực cho xuất khẩu, song tác động tích cực này sẽ một phần bị ảnh hưởng ngược lại do tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc. Xuất khẩu sản xuất chế tác sẽ tiếp tục gia tăng, do 76% số vốn FDI giải ngân trong năm ngoái đều hướng vào hoạt động này.

Cũng theo ADB, lạm phát tiếp tục giảm trong hai tháng đầu năm 2015 xuống mức trung bình 0,6% so với cùng kỳ năm trước do giá lương thực và vận tải đều giảm. Điều này đưa mức lạm phát cả năm nay chỉ dừng ở mức 2,5% và ADB cũng cho rằng, lạm phát sẽ tăng tốc nhanh lên 4% trong năm 2016 khi cầu trong nước và giá dầu thế giới đều tăng. Trong khi đó, mục tiêu Chính phủ đặt ra cho CPI cả năm nay là 5%.

Dự báo của ADB cũng cho rằng, Chính phủ sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng trong bối cảnh lạm phát thấp. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) muốn các ngân hàng thương mại giảm lãi suất huy động và cho vay thêm 1-1,5 điểm phần trăm trong năm 2015, sau khi đã giảm khoảng 2 điểm phần trăm trong năm 2014. Trong tháng 1 năm nay, NHNN đã tiếp tục điều chỉnh tỷ giá giữa VND và USD xuống thêm 1% và có thể tiếp tục điều chỉnh xuống 2% trong năm 2015.

ADB cũng nhận định, kim ngạch xuất khẩu nông sản và dầu thô có xu hướng giảm trong khi nhập khẩu gia tăng để đáp ứng nhu cầu trong nước mạnh lên và cung cấp đầu vào cho sản xuất – mặc dù phần nào được bù đắp bởi giá nhập khẩu dầu lửa và hàng hóa cũng giảm. Do vậy, xuất siêu và thăng dư tài khoản vãng lai dự báo sẽ giảm trong giai đoạn dự báo.

Tiến trình lành mạnh hóa khu vực ngân hàng đang từng bước đạt được tiến bộ thông qua việc khuyến khích sáp nhập và nhà nước mua lại nợ xấu của các NHNN. Với xu hướng này, theo ADB, sẽ có thêm nhiều DNNN được cổ phần hóa.

Tuy vậy, ADB cũng bày tỏ quan ngại hệ thống ngân hàng và DNNN sẽ tiếp tục tiềm ẩn rủi ro cho nền kinh tế. Các ngân hàng thiếu vốn, thiếu minh bạch tài chính sẽ vẫn rủi ro cao trước các cú sốc. Việc tìm kiếm đủ nhà đầu tư tham gia vào các đợt bán cổ phần của DNNN bị cản trở bởi cấu trúc phức tạp và thông tin tài chính không rõ ràng của các doanh nghiệp này.

Theo ADB, về lâu dài, Việt Nam có đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hay không phụ thuộc vào khả năng quản trị doanh nghiệp và cải cách cơ cấu sâu rộng hơn, cũng như khả năng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ngoài ra, ADB cũng cho rằng, Chính phủ Việt Nam có thể sẽ gặp khó khăn để đạt được chỉ tiêu thu ngân sách. Việc hạ thuế suất thu nhập doanh nghiệp, dỡ bỏ thuế quan và miễn thuế cho các doanh nghiệp ưu tiên đều ảnh hưởng đến kết quả thu ngân sách.

Từ 2010 đến 2014, tài trợ và thu ngân sách trung ương đã giảm 27,6% GDP xuống khoảng 21,5% GDP. Trong thời kỳ dự báo, giá dầu giảm sẽ tác động bất lợi đến số thu thuế tài nguyên và thuế thu nhập doanh nghiệp. ADB cho rằng, với giả đinh thu ngân sách thấp hơn kế hoạch, Chính phủ sẽ lựa chọn tăng thâm hụt ngân sách hơn là cắt giảm chi tiêu. Và theo kịch bản đó, nợ công đến cuối năm 201 có thể tăng đến 60% GDP. Triển vọng này cho thấy tầm quan trọng của việc điều chỉnh cân đối ngân sách trong trung hạn để tránh làm tăng nợ công lên mức không bền vưng hoặc gây tác động xấu đến lòng tin của nhà đầu tư.

Bích Diệp