Nỗ lực chính sách

Tháng 5/2013, NHNN công bố hoãn thời hạn thi hành có hiệu lực với Thông tư 02/TT-NHNN từ ngày 1/6/2013 sang ngày 1/6/2014 quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Mặc dù đã nhận được một số ý kiến trái chiều cho rằng đây là động thái giúp hệ thống NHNN “chạy” nợ xấu; nhưng xét trên thực trạng của nền kinh tế, bao gồm sức khỏe hệ thống ngân hàng và sức khỏe các DN, đây có thể xem là quyết định cần để ngân hàng và DN có thêm thời gian hồi phục sức khỏe, tạo nền tảng, điều kiện đủ trước khi diễn ra quá trình siết lại chất lượng cho vay vốn.

Theo quy định này, hàng loạt khoản nợ vay cũ không bị chuyển nhóm nợ. DN có cơ hội để tiếp cận vốn “đỡ” hơn. “Đỡ” hơn nhưng chưa hẳn là tốt hơn, vì các NH cũng vẫn phải xem xét bài toán sức khỏe của DN. Trong tình huống này thì câu nói “thà một lần thật đau còn hơn đau nhiều lần” không được xem là phương thuốc thần hiệu nghiệm để chữa dứt nọc các vấn đề của hệ thống NH, vì thực tế trích lập dự phòng và phân loại nợ chưa theo chuẩn quốc tế Basel III mới chỉ là một trong nhiều vấn đề của ngành NH. Câu chuyện sàng lọc NH tất nhiên không thể dựa trên giải pháp siết chỗ này, cắt chỗ kia mà hi vọng thanh lọc được ngay, nhất là khi sức khỏe NH lại đang dựa trên cái nền sức khỏe DN.

Trước hoãn Thông tư 02, Quyết định 780/QĐ-NHNN về việc phân loại nợ đối với nợ điều chỉnh kỳ hạn trả nợ; gia hạn nợ đã giúp DN được cơ cấu lại nợ, khoanh, giãn nợ, thay đổi kỳ hạn hoặc số tiền trên kỳ hạn nợ. Những DN có phương án trả nợ, có dự án sản xuất kinh doanh trả nợ khả thi, tiếp tục được vay vốn kinh doanh. Thậm chí, theo TS Lê Thẩm Dương, ĐH Ngân hàng TP HCM, DN có nợ xấu cũng có khả năng tiếp cận vốn vay với Quyết định 780 và vì vậy cần đánh giá cao công nghệ “lấy nợ nuôi nợ” này của NHNH. Đây là một cú cứu nguy cho rất nhiều DN.

Ông Nguyễn Viết Mạnh Vụ trưởng Vụ tín dụng NHNN: Tăng trưởng tín dụng sẽ đạt 11-12%

Đến cuối tháng 10/2013, tăng trưởng tín dụng của hệ thống đạt mức 7,02%, cao hơn so với cùng kỳ năm 2012 (chỉ tăng 3,54%). Trên cơ sở kết quả đạt được những năm vừa qua, đặc biệt là trong năm 2012, có cơ sở để chúng tôi tin tưởng rằng tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống cuối năm 2013 sẽ đạt khoảng 11 - 12%.

Ngay Văn bản số 7558/NHNN-TD ngày 14/10/2013 của NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng xem xét thực hiện một số giải pháp tháo gỡ khó khăn liên quan đến điều kiện và thủ tục tín dụng đã mang lại nhiều cơ hội cho DN trong việc tiếp cận vốn ngân hàng. Theo đó, các ngân hàng phải phối hợp chặt chẽ với DN để tháo gỡ khó khăn trong trường hợp nhiều ngân hàng cùng cho vay đối với một khách hàng. NHNN cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng xem xét và quyết định xử lý đối với các khoản nợ đến hạn mà khách hàng gặp khó khăn trong việc trả nợ như: Miễn, giảm lãi vốn vay; không thu lãi quá hạn; ưu tiên thu nợ gốc trước, thu nợ lãi sau.... Đặc biệt, cơ quan này cho phép các ngân hàng không xem xét các điều kiện về các khoản nợ cũ khi khách hàng vay vốn mới có dự án, phương án kinh doanh có hiệu quả, đảm bảo thu hồi được nợ.

Chỉ còn hơn 1 tháng nữa khép lại năm 2013, các NHTM đang đẩy mạnh nguồn vốn ra thị trường thông qua các gói tín dụng trị giá hàng tỉ đồng với lãi suất hấp dẫn nhằm đạt các chỉ tiêu tín dụng đã đề ra.

Ông Trần Xuân Quảng Phó Tổng Giám đốc Thường trực Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (Maritime Bank): Kinh tế phục hồi sẽ kích thích tăng sức cầu

So với những năm trước, nhu cầu vốn của DN trong "mùa tín dụng" năm nay thấp hơn. Nguyên nhân do kinh tế vẫn chưa có dấu hiệu phục hồi rõ ràng, nhiều lĩnh vực sản xuất kinh doanh còn gặp khó khăn, nhu cầu về đầu tư mở rộng sản xuất của các DN thấp hơn nhiều so với các năm, việc tính toán lựa chọn triển khai tại nhiều dự án cũng rất thận trọng. Khó khăn cũng khiến người dân thắt chặt chi tiêu, hạn chế sức tiêu thụ hàng hóa của các DN… Chính vì thế, việc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng tín dụng những tháng cuối năm sẽ rất khó khăn. Tuy nhiên, không chỉ có Maritime Bank, mà theo tôi được biết nhiều ngân hàng đã có kế hoạch để có thể bơm vốn ra nền kinh tế, đảm bảo lợi nhuận ngân hàng cũng như góp phần giúp DN đầu tư sản xuất, kinh doanh cuối năm.

Vậy giải pháp nào để dòng tín dụng thực sự được khai thông? Theo tôi, kinh tế phục hồi sẽ kích thích sự gia tăng của sức cầu, thúc đẩy sự luân chuyển hàng hóa tốt hơn. Về phía NHNN cần điều hành thông qua chính sách tiền tệ linh hoạt hơn; Duy trì tốt hệ thống thanh khoản cho các ngân hàng thương mại và nền kinh tế. Việc kiểm soát tốt tỷ giá, lãi suất cũng sẽ góp phần lấy lại sự tự tin cho các DN khi cân nhắc đầu tư. Ngoài ra, xử lý nợ xấu thông qua Cty mua bán tài sản quốc gia (VAMC) cũng góp phần hỗ trợ các DN, giúp các ngân hàng thương mại có cơ hội tiếp tục tăng trưởng tín dụng. Bên cạnh đó, bản thân các DN cũng cần phải có những nỗ lực lớn để thay đổi, cải thiện năng lực tài chính và kinh doanh.

TS Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính - Tiền tệ quốc gia: Cẩn trọng bài học nợ xấu

Mặc dù mức tăng trưởng đã cải thiện hơn, nhưng vẫn khá chậm và thấp so với kế hoạch đề ra cho cả năm, trong khi thời gian còn lại của năm nay không còn nhiều. Điều này đã khiến nhiều NH phải đua nhau giảm lãi suất cho vay tiêu dùng xuống thấp để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, thậm chí có NH còn đưa lãi suất xuống còn 0%/năm.

Sở dĩ các ngân hàng này có thể hạ lãi vay thấp hơn cả trần lãi suất huy động là do họ có thể huy động được nguồn vốn rẻ. Điều đó sẽ giúp người vay tiền có cơ hội tiếp cận được nguồn vốn vay thúc đẩy tiêu dùng cũng như sản xuất kinh doanh. Hiện chỉ số tồn kho của các ngành đã tăng trở lại sau khi giảm liên tiếp trong những tháng đầu năm. Vì vậy tín dụng tăng nhanh vừa qua có thể do các ngân hàng cơ cấu lại nợ và nhu cầu đảo nợ của DN hoặc đơn thuần chỉ là cho vay tiêu dùng các loại hàng hóa thương mại, nhập khẩu mà vốn vẫn chưa chảy trực tiếp vào sản xuất.

Vấn đề đặt ra là trong hơn 1 tháng nữa bắt buộc toàn hệ thống phải đạt tăng trưởng hơn 5% để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 12%, trong khi 10 tháng vừa qua mức tăng trưởng cũng không khả quan hơn là bao nhiêu. Vì vậy, nếu áp lực tăng trưởng bằng mọi giá liệu các ngân hàng có vội vàng bỏ qua các quy định chặt chẽ để cho vay dễ dàng hay tập trung tăng trưởng tín dụng tiêu dùng nhằm kéo tỉ lệ tăng trưởng lên? Bài học cho thấy, tín dụng tiêu dùng là một trong những lĩnh vực dễ phát sinh nợ xấu cho hệ thống trong thời gian qua vẫn còn nguyên giá trị.

Hà Phương ghi