Loạt báo cáo tài chính các ngân hàng công bố dồn dập thời gian vừa qua cho thấy, năm 2013, ngoại trừ lợi nhuận ròng sau thuế của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank - mã chứng khoán STB) tăng 122% và ngân hàng TMCP Đầu tư voáPhát triển Việt Nam (BIDV - mã chứng khoán BID) tăng 23% so với năm 2012, lợi nhuận của hầu hết ngân hàng niêm yết khác đều trong xu hướng giảm.

Theo phân tích của Công ty chứng khoán Bản Việt (VCSC), nguyên nhân đầu tiên của sự sụt giảm lợi nhuận đồng loạt ở ngành này chính là bắt nguồn từ việc lãi suất bị cắt giảm mạnh. Trong khi thu nhập từ lãi vẫn là nguồn thu chính của các nhà băng thì năm vừa qua, lãi suất cho vay đã giảm 2,3%, giảm nhanh hơn so với lãi suất huy động (giảm 1,8%), khiến cho thu nhập từ lãi vay giảm 12% so với năm 2012.

Thêm vào đó, "cục máu đông" nợ xấu lại nghiêm trọng hơn. Nợ xấu tăng kèm theo công tác chuẩn bị cho việc phân loại nợ xấu theo các tiêu chí nghiêm ngặt hơn tại Thông tư 02 dự kiến ban hành 1/6/2014 đã khiến cho lượng nợ xấu được xóa tăng vọt. Thông tin từ VCSC, các ngân hàng đã xóa trung bình 30% số nợ xấu trong năm vừa rồi.

Trong khi đó, tín dụng tăng trưởng chậm trong gần như suốt năm 2013 do các ngân hàng thận trong trong việc cho vay, các hoạt động cho vay chỉ tăng nhanh hơn trong Quý IV. Cơ cấu tài sản sinh lợi cũng chuyển dịch sang tài sản có mức sinh lợi thấp, đặc biệt là chuyển sang trái phiếu Chính phủ.

Nhu cầu và lãi suất trên thị trường liên ngân hàng giảm, đặc biệt là đối với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank - mã VCB), Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank - mã EIB) và Ngân hàng TMCP Quân đội (MB - mã MBB) vì các ngân hàng này tham gia khá nhiều vào các hoạt động liên ngân hàng.

Thu nhập từ phí dịch vụ tăng trung bình 15% so với năm 2012, tuy nhiên chỉ đóng góp 8% cho tổng thu nhập.

VCSC cũng phân tích về nguyên nhân gây sụt giảm lợi nhuận của từng ngân hàng niêm yết cụ thể.

Vietcombank: Nợ xấu tăng, lợi nhuận sau thuế không đổi

Lợi nhuận sau thuế 2013 giảm 1% xuống 4.352 tỷ đồng chủ yếu do tín dụng tăng 16% và tín dụng liên ngân hàng tăng mạnh 29% so với năm 2012 (VCB là một trong những ngân hàng cho vay nhiều nhất trên thị trường liên ngân hàng), giúp tổng tài sản sinh lời tăng 13% so với năm 2012.

Tuy nhiên, NIM (biên lợi nhuận) giảm 0,39% xuống 2,6% (vào loại thấp nhất) đã khiến thu nhập từ lãi vay của VCB giảm 2% so với năm 2012. Dự phòng tăng 10% do tỷ lệ nợ xấu tăng từ 2,3% trong năm 2012 lên 2,6% năm 2013. VCB cũng đã xóa khoảng 25% nợ xấu trong năm vừa rồi. ROE 2013 đạt 10% so với mức trung bình là 11,3%.

VCB hiện đang giao dịch tại mức PE dự phóng 2014 là 13,8 lần và PB 2014 là 1,5 lần.

MB: NIM giảm, lợi nhuận sau thuế giảm 2%

Lợi nhuận sau thuế 2013 của MBB giảm 2% so với năm 2012 xuống 2.267 tỷ đồng, chủ yếu do NIM giảm 0,82% xuống 3,8%. Dư nợ tín dụng của MBB tăng 17,8% so với năm 2012, trong khi tăng trưởng tín dụng của toàn ngành là 12%.

Tuy nhiên, tín dụng liên ngân hàng giảm 37%, khiến tài sản sinh lời giảm 1%. Tăng trưởng huy động thấp hơn so với tăng trưởng tín dụng, đạt 16%, khiến tỷ lệ tín dụng/huy động đạt 63%.

Tỷ lệ nợ xấu là 2,4% sau khi MBB xóa khoảng 40% nợ xấu. ROE 2013 đạt 16,2% so với mức 11,3% trung bình.

MBB hiện đang giao dịch tại PE 2014 là 5,9 lần và PB 2014 là 1.0 lần.

ACB: Tín dụng tăng trưởng chậm, NIM giảm mạnh, lợi nhuận ròng sau thuế giảm 11%

Lợi nhuận ròng sau thuế của ACB trong năm 2013 bất ngờ giảm 11% so với năm 2012 xuống còn 824 tỷ đồng. Kết quả này là do tín dụng tăng trưởng thấp ở mức 4% (so với mức 14% của các ngân hàng khác và 12% của toàn ngành) khiến cho tài sản sinh lợi giảm 2,3% (so với mức tăng 10% của các ngân hàng khác). Ngoài ra, NIM giảm 1,14% xuống còn 3,9%.

ACB đã xóa 11% số nợ xấu, tuy nhiên tỷ lệ nợ xấu mà ngân hàng này ghi nhận vẫn tăng từ 2,5% trong năm 2012 lên 3,0% trong năm 2013. Chi phí dự phòng giảm 2% khiến cho tỷ lệ dự phòng/dư nợ (LLR) giảm từ mức thấp 57% xuống 48%. CIR vẫn ở mức cao 73%. ROE năm 2013 đạt 6,6% so với trung bình của toàn ngành là 11,3%, và ROE trung bình từ trước đến nay của ACB là 30% trong giai đoạn 2007-2011.

ACB hiện đang giao dịch ở mức PE năm 2014 là 10,1 lần và PB năm 2014 là 1,1 lần.

Vietinbank: Doanh thu giảm, chi phí tăng, lợi nhuận sau thuế giảm 6%

Lợi nhuận sau thuế của CTG giảm 6,0% so với năm 2012 xuống 5.794 tỷ đồng do thu nhập ròng từ lãi giảm 1% (tín dụng tăng 12,9% nhưng NIM giảm 0,49% xuống 3,6%); Chi phí hoạt động tăng 5%; chất lượng tài sản tốt hơn với tỷ lệ nợ xấu giảm từ 1,5% xuống 1% (một phần nhờ xóa khoảng 50% nợ xấu). Ngoài ra, việc thu hồi nợ xấu tăng 14% so với năm 2012, không chỉ mang lại doanh thu mà còn giúp giảm dự phòng.

Nhìn chung, chi phí dự phòng giảm 5% so với năm 2012 trong khi tỷ lệ dự phòng/nợ xấu tăng từ 75% năm 2012 lên 101% năm 2013. Huy động tăng 26% so với năm 2012 trong khi tín dụng tăng 12,9%, khiến tỷ lệ tín dụng/huy động giảm từ 116% xuống 103%. ROE 2013 đạt 13,2% so với mức trung bình là 11,3%.

CTG hiện đang giao dịch tại PE dự phóng 2014 là 8,5 lần và PB dự phóng 2014 là 1 lần.

Eximbank: NIM giảm, dự phòng tăng, lợi nhuận ròng sau thuế giảm 69%

Lợi nhuận ròng sau thuế của EIB trong năm 2013 giảm 69% xuống còn 658 tỷ đồng – kết quả lợi nhuận thấp nhất kể từ năm 2008.

Nguyên nhân là do NIM giảm 1,33% xuống còn 1,8%, khiến cho thu nhập ròng từ lãi giảm 44% mặc dù tín dụng tăng 11,3%. Tỷ lệ CIR tăng từ 43% trong năm 2012 lên 65% trong năm 2013.

Tỷ lệ nợ xấu đã ghi nhận tăng từ 1,3% trong năm 2012 lên 2,0% trong năm 2013, qua đó khiến chi phí dự phòng tăng 25%. Tuy nhiên, tỷ lệ dự phòng/dư nợ (LLR) vẫn ở mức thấp 46%. ROE năm 2013 chỉ đạt 4,3% so với mức trung bình 11,3%.

Hiện tại EIB đang giao dịch ở mức PE năm 2014 là 12,8 lần và PB năm 2014 là 1,1 lần.

Bích Diệp