Một báo cáo mới của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) cho biết, nghèo đói sẽ vẫn là một thách thức chủ yếu đối với khu vực Châu Á và Thái Bình Dương trong những thập kỷ tới, đòi hỏi phải có một sự tập trung lớn hơn vào những nỗ lực để giải quyết vấn đề mất an ninh lương thực và dễ bị ảnh hưởng về kinh tế.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trong khu vực đã đem lại sự cải thiện ngoạn mục về mức sống. Nếu như xu hướng hiện tại tiếp tục diễn ra, tỷ lệ người nghèo, được tính theo mức thu nhập hoặc chi tiêu dưới 1,25 USD/người/ngày trên cơ sở ngang giá sức mua năm 2005, có thể giảm xuống còn 1,4% vào năm 2030. Tỷ lệ nghèo dưới mức 3% được xem như đã hoàn tất công tác xóa nghèo.

Nhưng báo cáo mới có tên gọi Những Chỉ số Chủ yếu của Khu vực Châu Á và Thái Bình Dương năm 2014 cho rằng mức 1,25 USD/ngày chưa phản ánh đầy đủ bức tranh của tình trạng nghèo đói cùng cực.

Ông Shang-Jin Wei, Trưởng Ban Kinh tế của ADB, phát biểu tại buổi lễ công bố báo cáo: “Mức 1,25 USD/ngày không đủ để duy trì những phúc lợi tối thiểu ở nhiều vùng trong khu vực của chúng ta. Cần phải có những hiểu biết đầy đủ hơn về nghèo đói để giúp các nhà hoạch định chính sách xây dựng những cách tiếp cận hiệu quả nhằm giải quyết thách thức nghiêm trọng này.”

Ba yếu tố bổ sung cần được tính đến trong bức tranh nghèo đói là: chi phí tiêu dùng cụ thể của những người nghèo ở Châu Á; chi phí lương thực tăng nhanh hơn tốc độ tăng giá chung; khả năng dễ bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu, khủng hoảng kinh tế cũng như những cú sốc khác.

Báo cáo mới xem xét việc làm thế nào để đưa những yếu tố này vào các đánh giá về nghèo đói, tạo ra những thay đổi trong bức tranh đánh giá chung về nghèo đói trong khu vực.

Theo phát hiện của báo cáo này, về cơ bản tuân theo các quy trình sử dụng để xác định chuẩn nghèo 1,25 USD thông thường nhưng tập trung vào các dữ liệu của Châu Á, báo cáo cho thấy chuẩn nghèo riêng cho khu vực Châu Á ước tính vào khoảng 1,51 USD/người/ngày. Sử dụng chuẩn nghèo này sẽ tăng tỷ lệ nghèo của Châu Á năm 2010 thêm 9,8 điểm phần trăm, từ 20,7% lên 30,5%. Số lượng những người nghèo sẽ tăng thêm 343 triệu người.

Cùng với đó, giá lương thực tăng nhanh làm gia tăng vấn đề mất an ninh lương thực. So với những người không nghèo, người nghèo sử dụng một tỷ lệ lớn hơn nhiều trong thu nhập của mình để mua lương thực. Vì vậy, vấn đề mất an ninh lương thực cần được cân nhắc khi đánh giá về nghèo đói. Nếu tính đến thực tế rằng mức độ tăng của giá lương thực lớn hơn mức độ tăng của chỉ số giá tiêu dùng nói chung, tỷ lệ nghèo ở khu vực Châu Á năm 2010 sẽ tăng thêm 4 điểm phần trăm, tương đương với việc tăng thêm 141 triệu người nghèo. 

Ngoài ra, nhiều hộ gia đình có thu nhập thấp đang sống ở mức cận nghèo có thể dễ dàng rơi vào tình trạng nghèo đói nếu như gặp phải thiên tai, khủng hoảng tài chính, bệnh tật hoặc các cú sốc tiêu cực khác. Chuẩn nghèo có điều chỉnh theo mức độ dễ bị ảnh hưởng đó sẽ cộng thêm 11,9 điểm phần trăm vào tỷ lệ nghèo ở khu vực Châu Á năm 2010, tương đương có thêm 418 triệu người nghèo.

Vì những yếu tố này không nhất thiết có tính loại trừ lẫn nhau, báo cáo nhận định tác động tổng thể sẽ làm tăng mức ước tính về tỷ lệ nghèo ở khu vực Châu Á năm 2010 thêm 28,8 điểm phần trăm lên mức 49,5%. Về số tuyệt đối, số lượng người nghèo tăng từ 1,02 tỷ người lên 1,75 tỷ người.

Báo cáo dự đoán nếu xu hướng tăng trưởng kinh tế hiện tại tiếp tục được duy trì, tỷ lệ nghèo tổng thể sẽ giảm xuống còn 17,1% vào năm 2030 với hầu hết người nghèo sống tại những quốc gia có mức thu nhập trung bình.

Ông Wei cho hay: “Để đối phó với thách thức này, báo cáo kêu gọi cần có sự tập trung mạnh hơn vào những nỗ lực tăng cường an ninh lương thực và giảm mức độ dễ bị ảnh hưởng bên cạnh việc thúc đẩy tăng trưởng.”

An ninh lương thực có thể được cải thiện bằng việc tăng cường nguồn cung lương thực thông qua các biện pháp như phát triển công nghệ và tăng năng suất nhanh hơn, mở rộng khả năng tiếp cận và hợp lý hóa giá cả thông qua các chương trình viện trợ lương thực có mục tiêu cho người nghèo và cải thiện cơ sở hạ tầng từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ, ổn định nguồn cung lương thực thông qua các bước như xây dựng các kho dự trữ khẩn cấp quốc gia hoặc khu vực.

Để quản lý mức độ dễ bị ảnh hưởng đang gia tăng, các chính phủ có thể đầu tư vào công tác lập bản đồ các vùng dễ gặp rủi ro và các nỗ lực giảm thiểu rủi ro thiên tai như các hệ thống cảnh báo sớm và đa dạng hóa các sinh kế. Khuyến khích việc phát triển các sản phẩm bảo hiểm mà người nghèo có thể tiếp cận được, củng cố cơ sở hạ tầng vững vàng hơn và tăng cường hệ thống an sinh xã hội cũng là những nhân tố quan trọng của một chiến lược giảm nghèo.

An Hạ