Phát biểu tại Vườn hồng ở Nhà trắng, ông Trump nói rằng, động thái này ảnh hưởng đến toàn bộ thoả thuận của Mỹ với Hồng Kông, bao gồm hiệp ước dẫn độ và các đặc quyền kinh tế được ghi trong luật của Hoa Kỳ vốn tách bạch Hồng Kông với Trung Quốc đại lục.  

“Chúng ta sẽ thu hồi chế độ ưu đãi đối với Hồng Kông như một lãnh thổ du lịch và hải quan tách bạch với phần còn lại của Trung Quốc”, ông Trump nói và cho biết, các cố vấn du lịch của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sẽ cập nhật tình hình để “phản ánh nguy cơ giám sát và trừng phạt gia tăng của cơ quan an ninh nhà nước Trung Quốc”.

Mỹ cũng sẽ thực hiện các bước trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông trực tiếp và gián tiếp làm xói mòn quyền tự trị của Hồng Kông. 

Các quan chức ở Hồng Kông phớt lờ đe doạ của ông Trump và cho rằng, thương mại trực tiếp với Mỹ chỉ là một phần rất nhỏ của nền kinh tế Hồng Kông.

Trong thông báo của mình, ông Trump không đưa ra một mốc thời gian cũng như không cung cấp chi tiết cụ thể về những đặc quyền kinh tế nào sẽ bị xóa.

Tương lai của Hồng Kông ra sao khi mất đi ưu đãi đặc biệt? (Ảnh: SCMP)

Hồng Kông chủ yếu phục vụ như một trung tâm giao dịch của thị trường Trung Quốc đại lục, mua bán hàng hoá trực tiếp chỉ là một phần nhỏ của nền kinh tế này. Hàng hoá được sản xuất tại Hồng Kông có thể bị áp mức thuế quan chiến tranh thương mại của Mỹ, song tác động này không đáng kể.

Ông Paul Chan Mo-po, người đứng đầu Cơ quan Tài chính Hồng Kông cho biết, chính quyền Hồng Kông đã lường trước “tất cả các kịch bản” trong thông báo của ông Trump. Ông này cho rằng, việc tước bỏ tình trạng đặc biệt của thành phố sẽ chỉ tác động rất nhỏ khi nền kinh tế của Hồng Kông bị chi phối bởi ngành dịch vụ. 

Câu hỏi đặt ra là liệu Mỹ có thể tránh các lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực tài chính hay không vì điều này có thể tác động tiêu cực đối với các doanh nghiệp Mỹ.

Tuy nhiên, động thái này sẽ làm giảm bớt những lo lắng đã tồn tại từ trước về khả năng tồn tại lâu dài của Hồng Kông như một trung tâm tài chính hàng đầu châu Á.

Các biện pháp kiểm soát tiềm ẩn đối với việc tiếp cận các sản phẩm công nghệ Mỹ có thể làm hỏng kế hoạch biến Hồng Kông thành trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) trong kế hoạch Vùng vịnh lớn.

“Hậu quả lớn nhất là quyết định của Mỹ đang giảm tầm quan trọng của Hồng Kông đối với Trung Quốc và thế giới, cũng như làm suy giảm nền kinh tế Trung Quốc”, ông Chen Zhiwu, Giám đốc Viện châu Á Toàn cầu tại Đại học Hồng Kông bình luận.

Việc loại bỏ Hồng Kông như một vùng đệm giữa Trung Quốc và phương Tây đã đưa cả hai (Mỹ và Trung Quốc) vào một cuộc xung đột mới, ông Chen nói. “Khi vai trò này không còn nữa thì Hồng Kông chỉ như một thành phố khác của Trung Quốc. Cuộc xung đột sẽ chuyển sang đối đầu và trực diện 100%, gây bất lợi cho sự phát triển của Trung Quốc và làm suy yếu khả năng tăng trưởng, hoà bình và nhiều phương diện khác của Trung Quốc”, ông nói.

Trước đó, các nguồn tin thân cận với Nhà trắng nói rằng, việc thu hồi tình trạng đặc biệt của Hồng Kông chỉ là “lựa chọn hạt nhân”, có thể tiến hành ngay nhưng cũng có thể được giữ lại.

Với tiềm năng của mình, dù Hồng Kông mất đi tư cách là một cửa ngõ hải quan đặc biệt nhưng vẫn là một hải cảng tự do và là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Điều đó nghĩa là Hồng Kông sẽ tiếp tục giao dịch theo các điều khoản quốc gia được ưa chuộng nhất với Hoa Kỳ.

Tỷ giá neo giữa đồng đô la Hồng Kông với đồng đô la Mỹ có thể không bị ảnh hưởng.

“Trong ngắn hạn, chúng ta có thể thấy sự biến động gia tăng của dòng vốn và tỷ giá hối đoái giữa đồng đô la Hồng Kông so với đồng đô la Mỹ, đặc biệt nếu chính phủ Mỹ có hành động mạnh mẽ hơn đối với tình trạng đặc biệt của Hồng Kông”, ông Louis Kuijs, chuyên gia kinh tế châu Á của Đại học Kinh tế Oxford.

“Có thể thấy tỷ giá giữa đồng đô la Hồng Kông và đồng USD bị suy yếu hơn. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng, tỷ giá neo với đồng đô la Mỹ không thể bị phá vỡ bởi quy mô dự trữ ngoại hối, ở mức 441 tỷ USD trong tháng 4, gấp đôi quy mô cơ sở tiền tệ của Hồng Kông”, ông Louis Kuijs nói.

Carlos Casanova, nhà phân tích châu Á - Thái Bình Dương tại Tập đoàn Bảo hiểm Coface cho biết, điều quan trọng là sự không chắc chắn về tương lai của thành phố. Một trung tâm tài chính toàn cầu có thể “gây nguy hiểm cho các công ty Trung Quốc khi tiếp cận tài chính và thực hiện các giao dịch nước ngoài” ra khỏi Hồng Kông.

Khoảng một nửa tổng vốn đầu tư nước ngoài của Trung Quốc đều thông qua Hồng Kông. Một số giao dịch lớn nhất thế giới trong thập kỷ qua đều thự hiện qua thành phố này. Hồng Kông cũng đóng vai trò là nguồn đầu tư lớn nhất vào Trung Quốc.

Bà Tara Joseph, Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Hồng Kông, cho rằng, thông báo của Trump không có nghĩa là các công ty Mỹ sẽ phải chuyển khỏi Hồng Kông.

“Có rất nhiều câu hỏi chưa được giải đáp về cách thức tình trạng đặc biệt giữa Mỹ và Hồng Kông. Thông tin càng rõ ràng sẽ càng có hữu ích hơn trong thời điểm thử thách này”, bà nói.

Nhật Linh

Theo SCMP