Chủ tịch Tập Cận Bình (thứ 5 từ phải sang) phát biểu tại hội nghị về Sáng kiến Vành đai và Con đường tại Bắc Kinh hôm 27/8 (Ảnh: Tân Hoa Xã)

“Vành đai và Con đường là một sáng kiến hợp tác kinh tế, không phải liên minh quân sự hay địa chính trị. Đây là một quy trình mở với sự tham gia nhiều bên, chứ không phải nhằm tạo ra các vòng tròn khép kín hay một câu lạc bộ của Trung Quốc”, Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu tại hội thảo được tổ chức ở Bắc Kinh hôm 27/8 nhân kỷ niệm 5 năm ra đời Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Ông Tập Cận Bình cho biết thiết kế tổng thể của Vành đai và Con đường đã được hoàn tất và Trung Quốc hiện nay cần điều chỉnh các chi tiết cũng như xây dựng hệ thống toàn diện để thực thi sáng kiến này, trong đó tập trung vào các dự án chất lượng cao.

“Chúng ta cần chú trọng tới việc cung cấp nhiên liệu vào mùa tuyết rơi, ưu tiên các nhu cầu của bên (hợp tác) còn lại và thực thi các dự án mang lại lợi ích cho người dân địa phương”, ông Tập, người gắn liền với sự phát triển của Sáng kiến Vành đai và Con đường, cho biết.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc kêu gọi những nỗ lực nhằm đạt được “cân bằng thương mại” với các quốc gia dọc theo Con đường Tơ lụa mới của Bắc Kinh. Ngoài ra, ông Tập Cận Bình cũng nhấn mạnh những nỗ lực nhằm ngăn chặn rủi ro trong quá trình triển khai dự án.

Các quan chức cấp cao thuộc đảng Cộng sản Trung Quốc cũng thể hiện sự ủng hộ đối với chỉ đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình. Phó Chủ tịch Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc Ning Jizhe cho rằng Bắc Kinh không nên né tránh thách thức mà cần cải thiện cách tiếp cận đối với các dự án Vành đai và Con đường.

“Khi một số quốc gia vẫn còn ngờ vực về Vành đai và Con đường, và các công ty của Trung Quốc đang phải đối mặt với những khó khăn trong việc đầu tư và triển khai hoạt động tại nước ngoài, chúng ta cần sáng suốt và khách quan trong việc xem xét các thành tựu và thách thức của mình. Chúng ta không nên né tránh các thách thức, và cũng không nên phóng đại các vấn đề của mình. Chúng ta cần liên tục cải thiện các phương pháp làm việc của chúng ta”, ông Ning nói.

Sự điều chỉnh của Trung Quốc

Ông Tập Cận Bình phát biểu tại Diễn đàn Hợp tác Quốc tế Vành đai và Con đường tại Bắc Kinh hồi tháng 5/2017 (Ảnh: Tân Hoa Xã)

Theo giới phân tích, những phát biểu trên của Chủ tịch Tập Cận Bình là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang điều chỉnh “giọng điệu” cũng như chiến lược của mình để xoa dịu những mối lo ngại ngày càng tăng của các nước về tham vọng toàn cầu và “chính sách ngoại giao bẫy nợ” của Bắc Kinh.

Phát biểu của nhà lãnh đạo Trung Quốc được đưa ra sau khi tân Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad tuyên bố hủy một dự án đường sắt lớn do Trung Quốc hỗ trợ vào tuần trước. Ngoài ra, sự thay đổi gần đây trong ban lãnh đạo của Pakistan cũng cho thấy khả năng nước này sẽ rút khỏi các thỏa thuận trong khuôn khổ Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC) - dự án cơ sở hạ tầng trị giá hàng tỷ USD giữa hai quốc gia châu Á.

Pang Zhongying, chuyên gia về các vấn đề đối ngoại tại Đại học Hải dương Trung Quốc, nhận định Bắc Kinh đang tìm cách thay đổi chiến thuật và xóa bỏ tâm lý lo ngại ngày càng tăng của cộng đồng quốc tế rằng nước này sử dụng Sáng kiến Vành đai và Con đường để mở rộng ảnh hưởng chính trị.

“Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức rất lớn từ phản ứng của cộng đồng quốc tế. Bài phát biểu của ông Tập Cận Bình cho thấy ban lãnh đạo (Trung Quốc) đã nhận thức được những diễn biến thực tế và đưa ra sự điều chỉnh… Họ đang tìm cách giảm bớt giọng điệu của mình”, chuyên gia Pang cho biết.

Theo chuyên gia Pang, xung đột thương mại ngày càng căng thẳng với Mỹ, cùng với đó là sự bất ổn của các dự án tại các quốc gia quan trọng như Malaysia và Pakistan đã thúc đẩy Trung Quốc điều chỉnh cách tiếp cận của nước này với Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Ông Moon Heung-ho, giáo sư tại Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Hanyang ở Seoul, Hàn Quốc, cho rằng tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc vẫn là mối lo ngại lớn đối với các quốc gia khác.

“Bắc Kinh đã thất bại trong chính sách ngoại giao ngoại vi khi các nước láng giềng vẫn lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc. Đã có sự quyết đoán trong các dự án Vành đai và Con đường và sự thiếu hụt về chia sẻ giá trị cũng như hòa hợp giữa các nước láng giềng. Trung Quốc bây giờ cần dành thêm thời gian để xây dựng lòng tin với các nước này, nếu không chiến lược của họ sẽ không khác gì những lời sáo rỗng về ngoại giao”, Giáo sư Moon nhận định.

Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc nhắm mục tiêu tới việc xây dựng một mạng lưới cơ sở hạ tầng và thương mại trải dài khắp châu Á, châu Âu, châu Phi và Mỹ Latinh. Theo Chủ tịch Tập Cận Bình, trong vòng 5 năm qua, Trung Quốc đã đầu tư hơn 60 tỷ USD vào các quốc gia dọc theo tuyến đường chiến lược này và kim ngạch thương mại giữa các bên đã lên tới 5.000 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 734,29 tỷ USD). Ngoài ra, các dự án của Trung Quốc cũng mang lại hơn 2.000 việc làm cho người dân địa phương tại các quốc gia được nhận dự án.

Thành Đạt

Theo SCMP