Một poster cảnh báo về coronavirus trên đường phố Hà Nội.

Các nhà phân tích tại Maybank Kim Eng dự đoán rằng tốc độ tăng trưởng của bốn quốc gia khu vực sông Mê Kông (gọi chung là CLMV) sẽ giảm hơn một nửa trong năm nay, xuống còn 3% từ con số 6,9% vào năm 2019. Một số chuyên gia cảnh báo rằng các quốc gia này có thể cần hỗ trợ quốc tế để vượt qua khủng hoảng, mặc dù số lượng người nhiễm virus thấp hơn nhiều so với hàng chục ngàn người trong năm nền kinh tế lớn của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan.

“Các đối tác thương mại lớn của ASEAN, đặc biệt là Thái Lan, sẽ cân nhắc về việc hạn chế nhập khẩu từ CLMV, đặc biệt là đối với Myanmar và Lào”, các nhà kinh tế của Maybank, Linda Liu và Chua Hak Bin viết trong một báo cáo gần đây.

"Tác động kinh tế sẽ là tiêu cực đáng kể trong nửa đầu năm 2020, với việc ngành du lịch và khách sạn chịu gánh nặng khi lượng khách du lịch giảm mạnh”, họ nói thêm. “Sản xuất và xuất khẩu phải đối mặt với sự sụt giảm gấp đôi do sụp đổ nhu cầu toàn cầu và gián đoạn chuỗi cung ứng.”

Trong nửa thập kỷ qua, nhóm CLMV đã đạt mức tăng trưởng 6% mỗi năm, thúc đẩy mức tăng chung của ASEAN và vượt xa mức mở rộng 4,6% của năm nước khác. Nhưng năm nay, Maybank Kim Eng dự đoán Việt Nam chỉ tăng 3,6%, giảm từ 7%, trong khi những quốc gia khác có khả năng giảm mạnh hơn: còn 0,5% cho Campuchia, so với 7% năm ngoái; 2% cho Myanmar, giảm từ 6,8%; và 2,4% cho Lào, giảm từ 4,7%.

Maybank dự kiến nền kinh tế ​​sẽ phục hồi vào năm 2021. Nhưng trong năm 2020, các dự đoán của Quỹ Tiền tệ Quốc tế với CLMV thậm chí còn ảm đạm hơn. Trong tháng 4, Quỹ dự đoán kinh tế Việt Nam ​​sẽ tăng chỉ 2,7%, Myanmar tăng trưởng 1,8%, Lào 0,7% và Campuchia là âm 1,6%.

Nói chung, IMF cho rằng khu vực Đông Nam Á sẽ bị giảm xuống mức tăng 0,7% trong năm nay.

CLMV “là những nền kinh tế nhỏ, họ phụ thuộc khá nhiều vào xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ”, nhà kinh tế của ngân hàng tư nhân CIMB Song Seng Wun nói với Nikkei. “Vì vậy, nếu chúng ta nhìn vào, giả sử, ngành công nghiệp quần áo Campuchia - [nó] bị ảnh hưởng xấu bởi sự sụt giảm nhu cầu ở phần còn lại của thế giới.”

Giống như các đối tác lớn hơn của họ, chính phủ các nước này đang làm những gì họ có thể để củng cố nền kinh tế của họ. Việt Nam vào đầu tháng 4 đã dành 180 nghìn tỷ đồng (7,78 tỷ USD) chỉ để giảm khấu trừ thuế. Campuchia và Myanmar đã đề nghị miễn thuế cho các doanh nghiệp trong các lĩnh vực liên quan đến du lịch. Và Lào đã giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp siêu nhỏ.

“Nhưng những nỗ lực này có thể không đủ”, Song cảnh báo.

“Nền tài chính của họ rất dễ bị tổn thương, vì vậy điều họ có thể cố gắng, tôi cho rằng, đó là chi tiêu”, ông nói. “Nhưng tôi cũng nghĩ rằng sẽ cần sự hỗ trợ đến từ nước ngoài, dù là Ngân hàng Thế giới, hay Ngân hàng Phát triển Châu Á.”

Mức lương thấp đã thu hút các nhà sản xuất toàn cầu đến bộ tứ quốc gia này, bao gồm các nhà sản xuất hàng may mặc, ô tô và các thiết bị điện tử. Nhưng sự gián đoạn đối với các ngành công nghiệp này đã làm mọi thứ đình trệ.

Trong lĩnh vực ô tô, trang phân tích vĩ mô Fitch Solutions đã cảnh báo vào tháng 2 rằng việc sản xuất xe ở ASEAN phải đối mặt với rủi ro giảm mạnh khi COVID-19 lan rộng. “Myanmar là quốc gia sản xuất ô tô tiếp xúc nhiều nhất ở khu vực ASEAN với Trung Quốc,” Fitch nói, lưu ý rằng nước này có tỷ lệ nhập khẩu linh kiện xe hơi Trung Quốc lớn nhất ở mức 28%, tiếp theo là Việt Nam ở mức 16,5%.

Đồng thời, đại dịch đã làm tổn thương nhu cầu ô tô tại Việt Nam, theo Rajiv Biswas, nhà kinh tế tại IHS Markit. “Trong bốn tháng đầu năm 2020, doanh số bán xe sản xuất tại địa phương tại Việt Nam đã giảm 35% so với năm trước”, ông nói. Với “một số có thể phục hồi” dự kiến ​​trong nửa quý hai, Biswas cho biết dự báo hàng năm cho việc bán xe hạng nhẹ mới sẽ giảm còn 15,6% xuống khoảng 305.000 chiếc.

Nhân viên của Ủy ban phát triển Myanmar phun thuốc khử trùng trên một con đường gần chùa Sule. Số trường hợp nhiễm Coronavirus của Myanmar vẫn dưới 200.

Bên cạnh phụ tùng ô tô, Trung Quốc cũng là nguồn khách du lịch chính cho vùng này. Liu và Chua của Maybank đã quan sát thấy rằng sự tiếp xúc của Trung Quốc chiếm khoảng 19,2% đến 32% tổng lượng khách du lịch đến các quốc gia CLMV trong năm 2018.

“Việc giảm khách du lịch, đặc biệt là từ Trung Quốc, sẽ có tác động đáng kể đến các nền kinh tế biên giới ASEAN,” Liu và Chua nói. “Campuchia là quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào du lịch, với các ngành liên quan đến du lịch và giao thông chiếm tới 12,3% GDP, tiếp theo là Myanmar - 11,2% - và Việt Nam - 6,6%.”

Đối với Lào, các nhà kinh tế cho biết sự sụt giảm kinh tế của Thái Lan do hậu quả của đại dịch sẽ đè nặng lên đất nước này. “Thái Lan là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Lào, chiếm 41,7% giá trị xuất khẩu trong năm 2019,” các nhà phân tích lưu ý.

James Richman, giám đốc điều hành của công ty quản lý tài sản tư nhân JJ Richman, cho rằng ngay cả một số nền kinh tế được đánh giá cao và phát triển nhất cũng đã bị thách thức trong cuộc khủng hoảng này. “Không có quốc gia nào được tha trong đại dịch”, ông nói với Nikkei, nói rằng những ảnh hưởng này “có lẽ sẽ làm giảm mạnh nền kinh tế của các quốc gia dễ bị tổn thương hơn và kém phát triển hơn”.

Cuối cùng, kết quả có thể là một nỗ lực có ý thức của các Chính phủ trong khu vực để tái cấu trúc nền kinh tế. Một báo cáo của Fitch được công bố trong tháng này cho thấy các Chỉnh phủ sẽ tìm cách trở nên kiên cường hơn và ít phụ thuộc hơn vào một số lĩnh vực nhất định.

“Ví dụ, [đối với] các nền kinh tế như Thái Lan và Campuchia, vốn phụ thuộc nhiều vào du lịch để tăng trưởng, sự sụp đổ trong du lịch hàng không do COVID-19 có thể sẽ khiến chính phủ chuyển trọng tâm kinh tế sang các lĩnh vực khác như cơ sở hạ tầng và chế tạo.”, theo Fitch

“Đại dịch toàn cầu đã làm rõ nét lỗ hổng của chuỗi cung ứng toàn cầu đối với sự gián đoạn sản xuất tại các trung tâm sản xuất quan trọng như Trung Quốc và Ấn Độ,” Biswas nói. “Điều này có khả năng đẩy nhanh nỗ lực của các công ty đa quốc gia nhằm đa dạng hóa hơn nữa chuỗi cung ứng của họ về mặt địa lý, và Việt Nam có thể là một người điểm đến trong trung hạn.”

“Myanmar vẫn là một trung tâm sản xuất tương đối nhỏ,” ông nói thêm, “nhưng trong thập kỷ tới” quốc gia này có thể nổi lên như một cơ sở mới để sản xuất hàng dệt may và các sản phẩm điện.

 

Thùy Dung

Theo Nikkei