Bộ trưởng Mỹ, Ấn Độ, Australia và Nhật Bản họp tại New York, Mỹ năm 2019. (Ảnh: Bộ Ngoại giao Mỹ)

Cuộc họp với sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi, Ngoại trưởng Australia Marise Payne và Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar sẽ diễn ra tại Tokyo vào ngày 6/10.

Phát biểu tại họp báo ngày 29/9, Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi cho biết cuộc họp sẽ thảo luận nhiều vấn đề, bao gồm đại dịch Covid-19 và tình hình khu vực.

Cuộc họp này là một trong những sự kiện ngoại giao cấp cao nhất có sự tham gia của đại diện chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay. Chính sách với Trung Quốc cũng là một trong những vấn đề quan trọng trong chiến dịch tranh cử của hai ứng viên tổng thống Mỹ.

Bốn ngoại trưởng họp mặt trong bối cảnh Trung Quốc và Ấn Độ đang tìm cách hạ nhiệt căng thẳng tại khu vực biên giới tranh chấp ở Himalaya, sau vụ đụng độ khiến 20 lính Ấn Độ thiệt mạng và vụ nổ súng đầu tiên tại biên giới chung của 2 nước kể từ năm 1975.

“Tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mở và tự do ngày càng quan trọng trong thế giới hậu Covid-19, do vậy chúng tôi muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm sâu sắc hơn nữa sự hợp tác giữa chúng tôi, đồng thời nhiều nước khác cũng muốn hiện thực hóa tầm nhìn này”, ông Motegi nói.

Cuộc họp cũng là sự kiện ngoại giao lớn nhất tính đến thời điểm hiện tại của chính quyền tân Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide. Ông Suga ngày 25/9 đã có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và nhất trí hợp tác chặt chẽ trong nhiều vấn đề.

Ông Suga, người vừa nhậm chức thủ tướng Nhật Bản hồi giữa tháng 9, không có nhiều kinh nghiệm ngoại giao. Một trong những thách thức lớn nhất của ông hiện nay là tìm cách duy trì sự cân bằng giữa Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản và Mỹ - đồng minh quân sự duy nhất của Tokyo. Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh và Washington căng thẳng trong nhiều vấn đề, từ thương mại cho tới an ninh dữ liệu.

Nhóm “Bộ Tứ” gồm Mỹ, Nhật Bản, Australia và Ấn Độ có cuộc họp cấp bộ trưởng chính thức đầu tiên khoảng 1 năm trước ở New York. Đây là dấu hiệu cho thấy sự quan ngại ngày càng tăng của các nước trước chính sách đối ngoại ngày càng cứng rắn của Trung Quốc.

Việc “Bộ Tứ” nâng cấp từ các cuộc hội đàm cấp quan chức lên cấp bộ trưởng cho thấy khuôn khổ không chính thức trước đây đã được củng cố để cải thiện năng lực chia sẻ thông tin tình báo, đồng thời cho thấy một mặt trận thống nhất trong các vấn đề an ninh khu vực.

Trung Quốc đã thể hiện rõ lập trường phản đối chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, trong đó hướng đến mục tiêu nâng tầm Ấn Độ trở thành nước đối trọng tiềm năng với Trung Quốc trong khu vực.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã bác bỏ ý tưởng thành lập “Bộ Tứ”. Ông Vương dự kiến sẽ thăm Tokyo trong tháng 10.

“Không nên tìm kiếm một nhóm cá biệt”, ông Vương Nghị phát biểu tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh ngày 29/9, đồng thời nói thêm rằng các nước nên nỗ lực nâng cao sự tin tưởng lẫn nhau, thay vì nhắm mục tiêu vào một bên thứ 3.

Cuộc họp của 4 Ngoại trưởng “Bộ Tứ” diễn ra trong bối cảnh Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản, Ấn Độ và Australia trong tháng này đã nhất trí hợp tác với nhau để phục hồi chuỗi cung ứng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trước đó, một số thông tin nói rằng 3 nước trên đang xem xét bắt tay nhau để đối phó với “sự thống trị” của Trung Quốc về thương mại.

Thành Đạt

Theo SCMP, Reuters