Nguyễn Hồng Điệp

Chuyên gia chứng khoán - CEO CTCP Tư vấn Đầu tư S-Talk

Thỉnh thoảng, tôi hay nhận được những tin nhắn từ những bạn không quen biết, hỏi về một vài mã cổ phiếu của họ. Hầu hết các bạn ấy chỉ hỏi khi cổ phiếu lao dốc, bị kẹp, không biết hành xử thế nào. Tôi thường góp ý, nếu biết về cổ phiếu đó, còn nếu không biết, tôi cũng chả dám có ý kiến gì.

Có điều lạ nhất là họ mua vì lý do gì, ai khuyến nghị mua? Thông thường, các nhà đầu tư (NĐT) cá nhân hay hành xử theo tư vấn của môi giới (MG) hoặc đọc các thông tin trên diễn đàn chứng khoán, trên mạng xã hội, rồi tự quyết định. Thực sự những điều này có hiệu quả cho đầu tư hay không, lại là dấu hỏi lớn.

Hầu hết các công ty chứng khoán hiện nay đang phục vụ NĐT cá nhân theo mô hình môi giới truyền thống. Các CTCK xây dựng đội ngũ MG theo hình thức "đội nhóm", hơi giống đa cấp. Chỉ tiêu kinh doanh quan trọng nhất là phí giao dịch của khách hàng. Về nguyên tắc, "đội nhóm" nào "làm" ra phí càng cao, sẽ càng được tôn vinh. Câu chuyện chất lượng tư vấn, thì tùy tâm. Việc "nhỏ lẻ" bị vắt kiệt như "bò sữa" là điều thường xuyên ở huyện. Nếu "chết" ông khách hàng này, thì sẽ có ông khách hàng khác.

Bên cạnh sự tư vấn từ MG, các NĐT nhỏ lẻ cũng hay tìm kiếm thông tin trên truyền thông, mạng xã hội hoặc các diễn đàn (forum). Bản thân thông tin khá "trần trụi". Còn tình trạng trên các forum thì khá phức tạp, bát nháo, rất ít những điều hữu ích. Với đầu vào như vậy, việc quyết định sai lầm là điều dễ hiểu. Rất hay xảy hiện tượng "lùa gà", "úp bô", nếu NĐT cuốn theo dòng chảy của các diễn đàn chứng khoán này.

Trong một vài năm gần đây, lại nở rộ lên các "room kín". Một vài MG lập lên những "hội nhóm" riêng. Trong các room này, sẽ chia sẻ những điều "bí mật", hô hào cùng vào mã này, mã khác. Có thể "chủ room" là người giỏi, nhưng đây vẫn chỉ là hình thức tư vấn một chiều, khá nguy hiểm nếu có những động cơ khác.

TTCK Việt nam mới chỉ trải qua 20 năm non trẻ, qui luật tất yếu sẽ phải đi theo mô hình phát triển của thế giới. Như hiện nay ở các thị trường tiên tiến, công ty chứng khoán chỉ là nơi cung cấp dịch vụ giao dịch, dịch vụ tài chính (cho vay), lưu giữ tài sản. Họ không cung cấp dịch vụ tư vấn vì lý do xung đột lợi ích của khách hàng.

Việc các NĐT, đặc biệt là nhỏ lẻ, hành xử thế nào, sẽ có những đơn vị tư vấn độc lập thực hiện, không liên quan đến bất kỳ công ty chứng khoán nào. Thời đại kỹ thuật số, cho nên các trang tư vấn chứng khoán nổi tiếng nhất của Mỹ như Seeking Alpha, Moneycontrol, đều có hàng triệu khách hàng. Tại các trang này, NĐT được thỏa thích tìm hiểu thông tin, được tham gia các forum. Đặc biệt, khi trả một số tiền hợp lý (chỉ ngang 1 ly cafe hàng ngày), NĐT sẽ được folow theo chuyên gia tư vấn. Ở Việt nam đã bắt đầu có những trang cung cấp data, platform giao dịch, rất lành mạnh và hữu ích như Fiingroup hay một vài trang tương tự.

Ở bất cứ thị trường nào, NĐT cá nhân, hay được gọi là "nhỏ lẻ", luôn là một lực lượng đông đảo và hùng hậu nhất. Họ như những đàn cá nhỏ, bơi theo dòng nước. Hãy luôn nhớ rằng, nhờ có họ mới có thị trường. Họ không đáng bị đối xử kiểu "vắt bò sữa", "úp sọt". Những đồng tiền đầu tư của họ, cũng quí ngang bằng với những đồng tiền của "ông lớn", quĩ đầu tư nào đó. Nên trân trọng, tâm huyết xây dựng cộng đồng NĐT nhỏ lẻ. Chỉ có làm như vậy, thị trường chứng khoán Việt Nam mới có thể phát triển rộng khắp và bền vững.