Ông Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam

Đại dịch SARS năm 2002 - 2003 đã khiến thế giới mất 30 tỷ USD; đại dịch MERS-COV năm 2012, thế giới mất 90 tỷ USD; đại dịch EBOLA năm 2014 -2016, thế giới mất 75 tỷ USD... Nhưng đến đại dịch Covid-19 từ cuối năm 2019 đến nay, kinh tế thế giới đã mất hàng nghìn tỷ USD.

Nhiều nền kinh tế chịu tổn thương, trong đó có cả các quốc gia phát triển nhất như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc… Toàn cầu hóa càng nhanh, hoạt động vận chuyển hàng hóa và con người xuyên biên giới càng nhanh khiến đại dịch lan rộng và mức độ phá hủy lớn hơn, từ một nước sang nhiều nước và lan ra toàn cầu.

Ngay tại Mỹ, 6 tháng năm 2020, các báo cáo chính thức cho thấy đã có 3.604 doanh nghiệp nước này xin bảo hộ phá sản, tăng 26% so cùng kỳ 2019.

Tuy nhiên, một bức tranh khác của đại dịch cho thấy số người giàu tăng lên và người giàu lại giàu thêm. Từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2020, bất chấp đại dịch, nước Mỹ có thêm 29 tỷ phú, tài sản tỷ phú tăng 20% và 5 tỷ phú giàu nhất nước Mỹ (Jeff Bezos, Bill Gates, Mark Zuckerberg, Warren Buffett và Larry Ellison) đã có tài sản tăng 101,7 tỷ USD.

Tôi cho rằng, đại dịch cũng tạo ra khủng hoảng, nó khiến thế giới nhìn lại vai trò của công nghệ, của kết nối vạn vật. Khi Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 diễn ra, tương lai không phụ thuộc nhiều vào quá khứ. Nó giống như một bước ngoặt, nơi tương lai không phải là sự nối tiếp với những gì đã xảy ra.

Kkinh tế thế giới hiện không trở lại thời trước Covid-19 mà xuất hiện một thời kỳ kinh tế mới, ở đó kinh tế dựa trên không gian mới, thực thế mới và những nguồn lực mới. Vì vậy, mỗi quốc gia, dân tộc và cộng đồng để phải chuẩn bị tâm thế tốt nhất để nắm bắt, thích ứng và sáng tạo.

Nhiều giả thiết đặt ra nghi ngại kinh tế thế giới không thể phục hồi nhanh hậu Covid -19 trong thời gian 2022-2023? Rồi việc kinh tế thế giới có thể tiếp tục xấu hơn cho đến 2021 hay không cũng sẽ tác động đến trật tự mới của thế giới.

Các vấn đề xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc có vươn lên tầm cao hơn hay xu hướng bảo hộ có dừng lại?... Những diễn biến bất thường xảy ra sẽ khiến kinh tế thế giới cực kỳ thách thức.

Cấu trúc đầu tư - thương mại thế giới thay đổi mạnh mẽ trong ngắn hạn, trong đó dịch chuyển các chuỗi sản xuất và cung ứng để tránh các cuộc chiến thương mại, nguy cơ đối đầu giữa các nước lớn hay đầu tư để phục vụ lợi ích dân tộc, chiến lược ảnh hưởng của mình như chiến lược “Vành đai - con đường” của Trung Quốc hiện nay.

Trong nguy có cơ, đứng trước những rủi ro rất lớn, mỗi dân tộc, mỗi nhà lãnh đạo cần có tầm nhìn xa, trông rộng và lựa chọn các tuyến lợi ích để lâu dài. Tuy nhiên, quan trọng vẫn là nội lực, phải chuẩn bị cho tốt nội lực để có thể làm chủ vận mệnh của mình cũng như không phụ thuộc, lệ thuộc vào quốc gia khác, nhóm lợi ích khác. Thế giới thời đại 4.0 thay đổi nhanh, đòi hỏi chuyển đổi thể chế kinh tế mau lẹ và thích ứng nhanh, mạnh.