Hình minh hoạ.

Covid-19 tác động đến ngành bán lẻ ra sao?

Theo SSI Research, Covid-19 tác động tiêu cực đến ngành bán lẻ, theo SSI, được thể hiện qua các yếu tố, (1) chi tiêu cho các sản phẩm không thiết yếu giảm, (2) lượt khách tới cửa hàng giảm, (3) các cửa hàng không thiết yếu bị buộc phải đóng cửa trong thời gian phong tỏa, và (4) gián đoạn chuỗi cung ứng.

Thực tế, Việt Nam đã áp dụng phong tỏa toàn quốc trong vòng 2 tuần hồi tháng 4/2020 nhằm kiểm soát làn sóng đại dịch đầu tiên. Trong tháng 8, một đợt phong tỏa quy mô nhỏ đã được thực hiện tại một số tỉnh, thành phố. Trong những đợt phong tỏa, các cửa hàng không thiết yếu bị bắt phải đóng cửa, bao gồm các cửa hàng trang sức, điện tử tiêu dùng, nhà hàng quán bar,…

Dẫn số liệu của Tổng cục thống kê (GSO), đơn vị nghiên cứu của công ty chứng khoán này cho biết, tổng mức bán lẻ 11 tháng đầu năm 2020 đạt 4,6 triệu tỷ đồng, tăng 2% so với cùng kỳ - thấp hơn so với mức trung bình 5 năm gần đây khoảng 10-12%. 

Trong khi đó theo Nielsen, tăng trưởng ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) 9 tháng đầu năm 2020 qua kênh truyền thống giảm (-9,4%) so với cùng kỳ và qua kênh hiện đại tăng 6,4% so với cùng kỳ, thấp hơn các mức tăng trưởng tương ứng của năm trước là 3,5% và 17,1%. 

Đánh giá về thị trường bán lẻ trong năm 2020, Tổng cục Thống kê cho rằng, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trong những tháng đầu năm làm nhu cầu mua sắm hàng hóa của người dân giảm, nhiều doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh và một bộ phận lao động phải nghỉ việc không lương nên nhìn chung chi tiêu của người dân phải tiết kiệm hơn để vượt qua giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh. 

Tuy nhiên theo Tổng cục Thống kê, khi dịch Covid-19 được kiểm soát tốt, sức mua trên thị trường bắt đầu có nhiều dấu hiệu hồi phục, một số mặt hàng thiết yếu tăng cao phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân.

Xuất hiện xu hướng mới

Cũng theo đơn vị nghiên cứu SSI Research, một phương thức thích nghi với với đại dịch Covid-19 là xu hướng chuyển dịch từ mua hàng offline sang online.

SSI Research dẫn chứng, tổng doanh thu thương mại điện tử tại Việt Nam ước tăng 16% so với cùng kỳ lên 14 tỷ USD năm 2020, theo e-Conomy SEA. Tất nhiên con số 14 tỷ USD chưa được kiểm chứng về tính chính xác, khi cao hơn rất nhiều so với số liệu của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) rằng quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam năm 2020 chỉ là 11,8 tỷ USD.

Xét theo loại hàng, thực phẩm và tạp hóa ghi nhận mức tăng trưởng cao nhất trong giai đoạn 2015-2020, được phản ánh qua mức tăng tỷ trọng ấn tượng trong tổng doanh thu thương mại điện tử (từ 4% năm 2015 lên 11% năm 2020). Do loại hàng này có giá trị thấp, và không yêu cầu dịch vụ hậu mãi, nên xu hướng chuyển dịch từ tiêu dùng offline sang online khá rõ ràng. 

Tuy nhiên theo đơn vị này, xu hướng mua hàng online mới chủ yếu phổ biến ở khu vực thành thị, nơi có nhiều bên thứ ba cung cấp dịch vụ vận chuyển. Trong khi đó, do dịch vụ vận chuyển qua bên thứ ba khá hạn chế tại khu vực nông thôn, thì người tiêu dùng tại đây vẫn ưu tiên mua sắm tại cửa hàng.

Cũng theo SSI Research, mặc dù xu hướng offline đang chuyển dịch lên online nhưng không phù hợp với tất cả các mặt hàng, đặc biệt với một số sản phẩm nhất định, kênh bán hàng online khó có thể thay thế được kênh bán hàng offline.

Ví như sản phẩm giá trị cao và khách hàng cần phải kiểm tra hàng trước khi mua hoặc cần vay tiền để mua, hay các sản phẩm yêu cầu lắp đặt tại chỗ hoặc dịch vụ hậu mãi. Điện thoại phân khúc cao cấp, điện tử tiêu dùng, và trang sức vàng cũng là những sản phẩm như vậy. 

Nguyễn Khánh