Phạm vi thanh tra về quỹ bảo trì theo đề xuất của cơ quan thanh tra dự kiến diễn ra ở nhiều tỉnh thành trên cả nước (Ảnh: Đỗ Quân).

Thanh tra về quỹ bảo trì ở nhiều tỉnh thành

Thanh tra Bộ Xây dựng vừa báo cáo Bộ trưởng Bộ Xây dựng về việc triển khai thanh tra hai chuyên đề diện rộng. Trong đó, Thanh tra Bộ Xây dựng kiến nghị tổ chức thực hiện hoặc chỉ đạo, hướng dẫn Thanh tra Sở Xây dựng thực hiện thanh tra công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư trên địa bàn tỉnh, thành phố.

Phạm vi thanh tra theo đề xuất dự kiến diễn ra ở nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Năm 2021, công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư cũng là một trong những vấn đề được Thanh tra Bộ Xây dựng đẩy mạnh với 18 kết luận thanh tra được ký ban hành.

Qua thanh tra buộc 12/18 chủ đầu tư phải thực hiện gửi vào tài khoản kinh phí bảo trì theo quy định và quyết toán số liệu để chuyển sang ngay trong vòng 10 ngày cho ban quản trị nhà chung cư, tổng số kinh phí bảo trì là hơn 344,96 tỷ đồng. Đồng thời buộc chủ đầu tư trả lại trong thời hạn 20 ngày với diện tích 2.080 m2 lấn chiếm phần sở hữu, sử dụng chung về cho cư dân.

Ông Nguyễn Ngọc Tuấn - Chánh thanh tra Bộ Xây dựng - cho biết, qua các kết luận thanh tra và giải quyết, xử lý rất nhiều đơn thư về phí bảo trì cho thấy có một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tranh chấp, đơn thư khiếu nại gay gắt, kéo dài, căng băng rôn, biểu ngữ làm "xấu xí" bộ mặt nhiều chung cư tại các đô thị lớn.

Trong đó, thứ nhất, việc nhận thức pháp luật, cách thức, thái độ làm việc để tìm được tiếng nói chung để đi đến thống nhất giữa chủ đầu tư và ban quản trị.

Thứ hai, chủ đầu tư thay đổi công năng, mục đích sử dụng, lấn chiếm, sử dụng các phần thuộc sở hữu chung nhà chung cư.

Thứ ba, chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu để bầu ra ban quản trị nhà chung cư; chủ đầu tư tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu không thành công nhưng không có hoặc chậm có văn bản đề nghị UBND cấp xã tổ chức.

Thứ tư, chủ đầu tư và ban quản trị nhà chung cư không thống nhất được việc phân chia diện tích chung riêng và diện tích mà chủ đầu tư giữ lại.

Thứ năm, chủ đầu tư không bàn giao hồ sơ, chậm bàn giao hồ sơ nhà chung cư.

Thứ sáu, việc chưa quyết toán số liệu kinh phí bảo trì, đa phần các nhà chung cư chưa quyết toán số liệu kinh phí bảo trì do chưa thống nhất được tỷ lệ % phần diện tích mà Chủ đầu tư giữ lại và tính lãi phần kinh phí bảo trì gốc.

Thứ 7, nhiều kiến nghị, tranh chấp tại nhà chung cư chưa được các cấp chính quyền địa phương quan tâm xử lý triệt để.

18 kết luận thanh tra vừa qua, theo lãnh đạo Thanh tra Bộ, đã xử lý nghiêm và triệt để như tiếng chuông cảnh tỉnh đối với các chủ đầu tư, ban quản trị còn chưa chấp hành quy định của pháp luật.

Tại hội nghị sơ kết 10 tháng đầu năm vừa diễn ra, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cũng đã ghi nhận những đóng góp của Thanh tra Bộ Xây dựng trong nhiều năm vừa qua. Đồng thời Bộ trưởng đã giao Thanh tra Bộ Xây dựng tiếp tục thanh tra chuyên đề diện rộng về công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư tại một số địa phương có nhiều đơn thư khiếu nại của cư dân.

Tăng chế tài xử phạt, xử lý hình sự trong một số trường hợp

Thời gian tới, các hành vi vi phạm liên quan đến việc quản lý, sử dụng quỹ bảo trì sẽ được xử lý "mạnh tay" hơn, thậm chí chuyển hồ sơ công an nếu có vi phạm nghiêm trọng.

Cụ thể, trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 139, Thanh tra Bộ Xây dựng đã đề xuất tăng mức xử phạt 300 triệu đồng/hành vi vi phạm trong công tác quản lý kinh phí bảo trì chung cư.

Ngoài ra, để chấn chỉnh và quyết liệt giải quyết tình trạng vi phạm khá nhiều về kinh phí bảo trì gây bức xúc tại nhiều dự án chung cư, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành Chỉ thị 02 về việc tăng cường công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư .

Theo đó, Bộ yêu cầu UBND các tỉnh thành chỉ đạo Sở Xây dựng tổ chức thanh tra chuyên ngành về nhà ở tại địa phương theo quy định tại khoản 3 Điều 176 Luật Nhà ở năm 2014, trong đó tăng cường thanh tra công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì các nhà chung cư.

"Khi phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì thì chuyển cơ quan điều tra theo quy định", Bộ Xây dựng yêu cầu.

Bộ Xây dựng nghiêm cấm chủ đầu tư có các hành vi như chiếm dụng diện tích nhà ở trái pháp luật; lấn chiếm không gian và các phần thuộc sở hữu chung hoặc của các chủ sở hữu khác dưới mọi hình thức; tự ý thay đổi kết cấu chịu lực hoặc thay đổi thiết kế phần sở hữu riêng trong nhà chung cư; sử dụng phần diện tích và các trang thiết bị thuộc quyền sở hữu, sử dụng chung vào sử dụng riêng; sử dụng sai mục đích phần diện tích thuộc sở hữu chung hoặc phần diện tích làm dịch vụ trong nhà chung cư hỗn hợp so với quyết định chủ trương đầu tư dự án xây dựng nhà ở và nội dung dự án đã được phê duyệt, trừ trường hợp được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng.

Đáng chú ý đối với ban quản trị nhà chung cư, Bộ Xây dựng yêu cầu "không được kích động người khác gây mất trật tự, an ninh tại khu vực nhà chung cư". Đồng thời phải đề nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết khi chủ đầu tư không bàn giao hồ sơ nhà chung cư, không bàn giao kinh phí bảo trì theo quy định.

Thực hiện Chỉ thị số 02 của Bộ Xây dựng, UBND thành phố Hà Nội mới đây cũng đã có Văn bản 3734 về tăng cường công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư.

Theo đó, UBND thành phố giao Sở Xây dựng thanh tra chuyên ngành về nhà ở trên địa bàn Thành phố, trong đó, tăng cường thanh tra công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì các nhà chung cư. Khi phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì thì chuyển cơ quan điều tra theo quy định.

Lãnh đạo TP Hà Nội cũng giao Công an thành phố chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan tổ chức điều tra, khởi tố, truy cứu trách nhiệm đối với các chủ thể có hành vi vi phạm nghiêm trọng trong quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì theo quy định.

Nguyễn Mạnh