Phạt mạnh tay với nhiều vi phạm

Nghị định số 139/2017/NĐ-CP được Chính phủ ban hành năm 2017 quy định mức về xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước ngành xây dựng.

Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện, bên cạnh kết quả đạt được, Nghị định 139 cũng bộc lộ một số tồn tại, bất cập như chưa có chế tài xử phạt hành vi xây dựng không phép, sai phép đối với nhà ở riêng lẻ ở nông thôn; thời gian cho phép xin cấp và điều chỉnh giấy phép chưa phù hợp với từng loại công trình; chưa điều chỉnh xử lý hành vi vi phạm sau khi đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm…

Một số lĩnh vực chế tài xử lý chưa phủ kín; chế tài xử lý đối với một số hành vi vi phạm hành chính chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe, mức xử phạt còn thấp…

Thanh tra Bộ Xây dựng - cơ quan được giao xây dựng dự thảo thay thế Nghị 139 - cho biết, dự thảo Nghị định bao gồm 89 điều, chia thành 7 chương, bao gồm 70 nhóm hành vi vi phạm trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng.

Thanh tra Bộ Xây dựng từng tổ chức tọa đàm về các bất cập của Nghị định 139 với 19 tỉnh, thành phố miền Nam hồi tháng 12 năm ngoái.

Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo đó là điều chỉnh mức phạt theo hướng tăng 1,5 - 2 lần so với mức phạt đã quy định tại Nghị định 139.

Đặc biệt xử phạt tăng nặng đối với một số hành vi, nhóm hành vi vi phạm quy định về điều chỉnh quy hoạch xây dựng, trật tự xây dựng, kinh doanh bất động sản, quản lý sử dụng nhà chung cư.

Cụ thể theo đề xuất được đưa ra tại dự thảo, đối với vi phạm trật tự xây dựng sẽ xử phạt kịch khung 1 tỷ đồng, buộc phá dỡ công trình xây dựng vi phạm, áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với trường hợp tổ chức, cá nhân cố tình tiếp tục vi phạm.

Dự thảo đã điều chỉnh các quy định nhằm kiểm soát chặt chẽ từ khâu lập, điều chỉnh quy hoạch, khảo sát xây dựng, thiết kế, thi công xây dựng, giám sát, lựa chọn nhà thầu cho đến nghiệm thu, bàn giao công trình vào khai thác sử dụng.

Trong đó, đối với hành vi điều chỉnh quy hoạch không phù hợp với quy chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn áp dụng hoặc điều chỉnh quy hoạch không đúng căn cứ, điều kiện, nguyên tắc, trình tự điều chỉnh, đề xuất mức xử phạt tiền lên đến 250 triệu đồng. Mức phạt đối với hành vi này quy định tại Nghị định 139 chỉ khoảng 70 triệu đồng. Đồng thời buộc tổ chức vi phạm phải lập lại quy hoạch xây dựng. Bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả buộc dừng thi công đối với công trình xây dựng vi phạm về khởi công, công trình chỉ được tiếp tục thi công xây dựng khi đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm xác nhận đã khắc phục xong vi phạm nhằm ngăn chặn, xử lý hiệu quả, triệt để ngay từ giai đoạn đầu.

Xây không phép, sai phép, sau quy hoạch bị phạt cả tỷ đồng nếu tái phạm

Vi phạm quy định về trật tự xây dựng (Điều 15 tại dự thảo) là một trong những nội dung được rất nhiều địa phương quan tâm.

Đối với nhóm hành vi này, Thanh tra Bộ Xây dựng đã đề xuất điều chỉnh theo hướng phân tách hành vi theo quy mô công trình để xử phạt cho phù hợp, đồng thời tăng mức phạt.

Cụ thể dự thảo nêu rõ sẽ phạt tiền đến 300 triệu đồng đối hành vi xây dựng công trình không phép, sai phép, sai thiết kế, sai quy hoạch xây dựng (đối với công trình có yêu cầu phải lập dự án đầu tư). Phạt tiền đến 600 triệu đồng đối với hành vi tiếp tục vi phạm sau khi đã bị lập biên bản vi phạm hành chính hoặc sau khi đã ban hành quyết định xử phạt (mức phạt quy định tại Nghị định 139 là 350 triệu đồng).

Đặc biệt việc tái phạm theo đề xuất tại dự thảo, sẽ bị xử phạt đến 1 tỷ đồng (đối với công trình có yêu cầu phải lập dự án đầu tư). Ngoài hình thức xử phạt bằng tiền, trong nhiều trường hợp còn bị tước quyền sử dụng giấy phép xây dựng, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

Trường hợp tổ chức, cá nhân không khắc phục việc xây dựng sai so với giấy phép xây dựng trong thời hạn ghi trong văn bản xử lý vi phạm thì người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi, hủy giấy phép xây dựng theo quy định và thông báo cho chủ đầu tư, UBND cấp xã nơi có công trình xây dựng.

Một nội dung đáng chú ý khác tại dự thảo, đó là đã quy định rõ ràng về chế tài xử phạt đối với hành vi xây dựng không phép, sai phép đối với nhà ở riêng lẻ tại nông thôn. Điều này nhằm kiểm soát chặt chẽ đối với việc đầu tư xây dựng có vi phạm tại một số khu vực có tốc độ đô thị hóa cao, diễn biến phức tạp.

Phạt kịch khung đối với nhiều hành vi vi phạm trong kinh doanh bất động sản

Theo Thanh tra Bộ Xây dựng, dự thảo thay thế Nghị định 139 sẽ tăng mức phạt gần kịch khung (800 triệu đồng) đối với một số hành vi trong kinh doanh bất động sản để đảm bảo tính răn đe.

Cụ thể, trên cơ sở quy định mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020, mức xử phạt tiền trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản được tăng từ 300 triệu đồng lên đến 1 tỷ đồng (áp dụng đối với tổ chức).

Theo đó một số hành vi đề xuất tăng mức phạt lên đến 600 triệu đồng như kinh doanh bất động sản mà bất động sản đó không đảm bảo đầy đủ các điều kiện theo quy định; thu tiền của bên mua, bên thuê mua bất động sản hình thành trong tương lai không đúng tiến độ thực hiện dự án hoặc thu vượt tỷ lệ phần trăm giá trị hợp đồng theo quy định.

Đặc biệt dự kiến tăng mức phạt tiền lên đến 800 triệu đồng đối với một số hành vi vi phạm của chủ đầu tư liên quan việc chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án vi phạm trình tự thủ tục quy định; bàn giao nhà, công trình xây dựng cho khách hàng khi chưa hoàn thành đầu tư xây dựng nhà ở, công trình xây dựng và các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội theo tiến độ trong dự án đã được phê duyệt hoặc đưa công trình vào khai thác, sử dụng khi chưa đảm bảo kết nối với hạ tầng chung của khu vực...

Ngoài hình thức xử phạt bằng tiền, dự thảo cũng nêu rõ: tổ chức, cá nhân vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung đình chỉ hoạt động kinh doanh bất động sản có thời hạn và bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả phù hợp, tương xứng với hành vi vi phạm như buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp, buộc hoàn trả kinh phí, buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu và buộc hoàn thành việc xây dựng theo đúng quy định…

Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Nguyễn Ngọc Tuấn nhấn mạnh, việc triển khai xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 139 là cần thiết, bắt kịp thực tế, đảm bảo phủ kín các hành vi và chế tài xử lý trong tất cả các lĩnh vực quản lý Nhà nước ngành xây dựng.

Nguyễn Mạnh