Trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế xã hội tại Quốc hội sáng nay, 31/10, đại biểu Quốc hội Lê Như Tiến vừa phản ánh về tình trạng “tham nhũng nhà công vụ”. Thời gian qua, thông tin trên báo chí, công luận cũng đã đề cập nhiều, thậm chí nêu cụ thể nhiều tên tuổi các cán bộ cấp cao đã nghỉ hưu, thôi đảm nhiệm chức vụ, về quê mà vẫn chưa trả lại nhà công vụ… Bộ trưởng có thể thông tin về tình hình quản lý đối với loại công sản này hiện nay?

Nhà ở công vụ hiện nay số lượng rất lớn. Trước hết phải khẳng định, đầu tư quỹ nhà ở công vụ là chính sách rất đúng đắn để đảm bảo cho những cán bộ, công chức, viên chức, trong đó có những đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, có những bác sĩ, giáo viên, quân nhân… được luân chuyển, điều động công tác, xa nơi ở cũ nhưng không có điều kiện, khả năng mua nhà mới có chỗ ở bằng thu nhập của mình trong thời gian công tác. Những đối tượng này phải có nhà để ở, ổn định cuộc sống.

Có vướng mắc ở điểm nào khiến chúng ta chưa ngăn chặn, chưa xử lý được việc sử dụng nhà công vụ không đúng mục đích, thưa Bộ trưởng?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sử dụng nhà công vụ chưa đúng mục đích trong thời gian qua. Thực tế là những chính sách, quy định pháp luật về nhà ở công vụ hiện vẫn chưa đầy đủ, thậm chí chưa cụ thể. Luật Nhà ở hiện hành quy định chưa rõ cả về đối tượng, giá thuê, thời hạn sử dụng nhà công vụ…

Quỹ nhà công vụ hiện tại lại do rất nhiều cơ quan các nhau quản lý, ở Trung ương thì do các bộ, ngành quản lý. Ở địa phương, nơi thì do các Sở (Sở Xây dựng, Tài chính…), nơi thì quỹ nhà được giao các cơ quan tự quản lý…

Bộ Xây dựng hiện chỉ quản lý 180 nhà công vụ, số lượng chỉ bằng 1,4% tổng số nhà công vụ cả nước. Bộ cũng mới được giao quản lý nhà công vụ của Chính phủ gần đây. Bộ chúng tôi đã nhận thấy thực trạng, nguyên nhân tình hình quản lý nhà ở công vụ có nơi chưa tốt hiện nay. Đó là lỗ hổng pháp luật cần phải có quy định.

Nguyên nhân khác rất quan trọng là người ở sau khi hết thời gian công tác, không được ở nhà công vụ nữa nhưng cũng không có nhà để ở vì thu nhập của bản thân họ trong thời gian làm việc không thể tự tạo lập được nhà ở của riêng mình. Tất nhiên cũng có trường hợp cán bộ đã có, đã lo được nhà ở riêng nhưng vẫn không giao trả lại nhà công vụ được phân.

Mới đây, một lãnh đạo Bộ đã chia sẻ thông tin về việc Bộ Xây dựng đã rà soát và sẽ xúc tiến thu hồi hơn 20 căn nhà công vụ được sử dụng không đúng mục đích. Việc này đã làm được đến đâu, đến thời điểm này đã thu về được căn hộ nào?

Chúng tôi đang tiến hành làm, sẽ thông tin sớm nhất khi có kết quả.

Đã chỉ ra lỗ hổng trong quy định, quản lý như Bộ trưởng nói, ông có hướng đề xuất thay đổi nào về chính sách để xử lý những bất cập này?

Năm 2013, Bộ Xây dựng đã xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 34/NĐ-CP về quản lý nhà ở thuộc sở hữu nhà nước và đã có thông tư quy định, tiêu chuẩn về đối tượng, nhà ở để hướng dẫn các địa phương thực hiện, có những biện pháp quản lý chặt chẽ hơn.

Theo đó, với các chủ nhà không còn công tác nữa nhưng vẫn không giao nhà thì chúng tôi có những công văn yêu cầu họ phải trả lại nhà cho nhà nước.

Nhưng vấn đề hiện nay là, làm sao giải quyết chính sách cho cán bộ, công chức sau khi họ trả nhà công vụ rồi, chính sách tiếp theo sẽ như thế nào. Tại kỳ họp Quốc hội này, Bộ Xây dựng tham gia soạn thảo Luật nhà ở để Quốc hội xem xét thông qua, trong đó chúng tôi đã xây dựng riêng một chương quy định về nhà công vụ với đề xuất, sau khi trả nhà công vụ rồi, cán bộ, công chức, viên chức… nếu có nhu cầu sẽ được giải quyết để mua nhà ở xã hội. Tiêu chuẩn nhà ở xã hội, theo đó, phải mở rộng, đa dạng hơn cho nhiều đối tượng khác nhau.

Chính phủ sẽ quy định cụ thể hơn về đối tượng, loại nhà ở xã hội có sự hỗ trợ của nhà nước với các đối tượng khác nhau, có nhu cầu về nhà ở mà không có khả năng tự tạo lập nhà ở thì được xét mua loại nhà này để đảm bảo công bằng.

Vậy Bộ trưởng đánh giá thế nào về ý kiến cho rằng những trường hợp cố tình chiếm dụng nhà công vụ, nhất là những biệt thự lớn, ở những vị trí đắc địa, được coi là “đất vàng”, “đất ngọc” bản chất cũng là một hành vi tham nhũng?

Bây giờ chưa có thể nói cụ thể việc giữ nhà có phải là chiếm đoạt hay không mà trước hết phải nói về vấn đề ý thức để người hết tiêu chuẩn phải trả lại nhà công vụ. Còn việc họ chưa giao trả nhà có thể do chúng ta nữa vì theo quy định, hết thời hạn sử dụng nhà nước có thể đứng ra yêu cầu thu lại nhưng vì nhà nước chưa thu nên người ta chưa bàn giao. Như vậy thì cũng không thể nói người ta chiếm đoạt được.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!

P.Thảo