Dưa hấu đưa lên cửa khẩu tăng đột xuất, khiến thông quan không kịp

Theo báo cáo của Trung tâm quản lý cửa khẩu Tân Thanh – Cốc Nam, tỉnh Lạng Sơn, dưa hấu có tính mùa vụ cao. Kể từ 12/3/2014, dưa hấu tại các tỉnh phía Nam vào vụ thu hoạch và được đưa ồ ạt lên cửa khẩu để xuất khẩu sang Trung Quốc.

Năm nay dưa được đưa lên cửa khẩu nhiều hơn các năm. Hiện mỗi ngày có khoảng 500 xe – 700 xe dưa, trong khi tiêu thụ chỉ được trên 200 xe dưa/ ngày. Năng lực thông quan của cửa khẩu Tân Thanh cũng chỉ đạt khoảng 300 – 350 xe hàng hóa các loại mỗi ngày. Trung Quốc chủ yếu nhận dưa qua cửa khẩu Tân Thanh. Tính đến ngày 27/3/2014, còn khoảng 1.600 xe hàng hóa các loại, trong đó chủ yếu là dưa hấu nằm chờ thông quan tại khu vực cửa khẩu. Giá bán dưa loại 1 ngày 12/3 khoảng 2,8 Nhân dân tệ đến 3,0 Nhân dân tệ/ kg, đến ngày 25/3 giảm còn khoảng 2,2 Nhân dân tệ đến 2,4 Nhân dân tệ/ kg.

Xe chở dưa hấu ùn tắc ở cửa khẩu

Nguyên nhân căn bản dẫn đến ùn tắc chủ yếu do lượng dưa hấu đưa lên cửa khẩu tăng đột xuất, khiến thông quan không kịp. Dưa tăng đột xuất cũng đã ảnh hưởng đến thông quan của các hàng hóa, nông sản khác.

Cũng theo báo cáo của Trung tâm quản lý cửa khẩu Tân Thanh – Cốc Nam, chính quyền địa phương bên Trung Quốc đã phối hợp tốt, không có hiện tượng gây khó khăn, cản trở.

Mùa thu hoạch dưa hấu tại các tỉnh phía Nam tới khoảng giữa tháng 4 hàng năm thì kết thúc. Từ nay đến hết vụ còn khoảng mười ngày nữa. Dự báo khả năng dưa hấu đưa lên cửa khẩu Tân Thanh có thể không còn cao điểm như những ngày qua, song chưa thể hết ngay được.

Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho thông quan, giao dịch

Trước diến biến tình hình trên, UBND tỉnh Lạng Sơn đã kịp thời có những biện pháp xử lý để tạo mọi điều kiện thuận lợi cho thông quan, giao dịch. Đối với bên Trung Quốc, tỉnh đã trao đổi với phía bạn đề nghị tạo mọi điều kiện thuận lợi cho thông quan, giao dịch. Từ ngày 17/3 đã thống nhất thực hiện thời gian thông quan từ 7h00 đến 21h00 hàng ngày. Tỉnh cũng cử đoàn công tác liên ngành do Ban quản lý Khu kinh tế cửa khẩu làm đầu mối sang Trung Quốc vào ngày 28/3/2014 để bàn với bạn việc tăng thêm diện tích bãi giao dịch hàng hóa và cho thông quan dưa hấu qua các cửa khẩu khác ngoài cửa khẩu Tân Thanh.

Đồng thời, với địa bàn Lạng Sơn, tỉnh giao lực lượng cảnh sát phân luồng xe hàng hóa lên cửa khẩu. Hàng hóa khác được phân luồng đi lên cửa khẩu Cốc Nam. Dưa hấu được phần luồng đi lên cửa khẩu Tân Thanh. Các xe hàng hóa được thu xếp đỗ gọn gàng, trật tự. Công tác vệ sinh môi trường được quan tâm, nên khu vực cửa khẩu và đường xá khá sạch sẽ, phong quang. An ninh trật tự khu vực cửa khẩu cũng được đảm bảo. Các lực lượng chức năng tại cửa khẩu được huy động làm việc tối đa để đẩy nhanh thông quan hàng hóa. Các bến bãi được sử dụng hết công suất. Năng lực bốc xếp cũng được huy động tối đa. Công tác cấp C/O mẫu E được tiến hành không ngừng nghỉ. Từ ngày 11/3 đến 25/3 đã cấp gần 2.300 bộ C/O các loại, trong đó có khoảng 1.900 bộ cấp cho dưa hấu, với tổng trọng lượng hàng hóa đạt 95.000 tấn.

Dưa hấu được mua với giá chưa đến 7.000 đồng/kg

Đối với các tỉnh có nguồn hàng, tỉnh Lạng Sơn có công văn gửi UBND các tỉnh này đề nghị thông tin cho các doanh nghiệp, thương nhân tình hình ùn tắc cục bộ tại cửa khẩu, khuyến cáo các doanh nghiệp giảm bớt việc đưa dưa hấu lên cửa khẩu Tân Thanh, tăng cường tiêu thụ nội địa, đa dạng hóa cửa khẩu và thị trường xuất khẩu. Ngoài ra, để tiết kiệm thời gian thông quan, giao dịch tại cửa khẩu, tỉnh Lạng Sơn cũng khuyến cáo doanh nghiệp nên lựa chọn hàng hóa đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và xử lý đóng gói, bao bì trước khi đưa lên cửa khẩu.

Về phía Bộ Công Thương, ngày 24/3/2014, Vụ Thương mại Biên giới và Miền núi đã có công điện khẩn của Ban chỉ đạo thương mại Biên giới gửi UBND tỉnh Lạng Sơn và Sở Công Thương các tỉnh có vùng trồng dưa hấu thông báo tình hình và đề nghị có biện pháp điều tiết hàng hóa lên cửa khẩu, nhằm giảm bớt sự ùn tắc. Đồng thời, cũng đã có công hàm gửi Thương vụ Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội đề nghị bạn trao đổi với chính quyền địa phương bên Trung Quốc phối hợp với bên Việt Nam giải quyết việc ùn tắc, tạo điều kiện thuận lợi cho thông quan, giao dịch hàng hóa. Vụ cũng đã có có công văn gửi Vụ Thị trường châu Á – Thái Bình Dương, Vụ Thị trường trong nước, Cục Xuất nhập khẩu thông báo tình hình xử lý các việc liên quan đến ùn tắc tại cửa khẩu và đề nghị đơn vị này phối hợp, thúc đẩy giải quyết việc ùn tắc theo chức năng nhiệm vụ đã được giao.

Cần có quy hoạch cụ thể đối với mặt hàng dưa hấu

Để phối hợp với tỉnh Lạng Sơn trong công tác xử lý ùn tắc, thông quan hàng hóa thuận lợi, Vụ Thương mại biên giới và Miền núi cũng đã đề xuất kiến nghị với lãnh đạo Bộ Công Thương. Trước hết, cần tiếp tục liên hệ, đề nghị Trung Quốc phối hợp tích cực, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho thông quan và giao dịch.

Đối với khu vực cửa khẩu, cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, áp dụng các biện pháp điều hành như tỉnh Lạng Sơn đã làm để đẩy nhanh thông quan hàng hóa, giảm ùn tắc.

Các địa phương có vùng trồng cần nêu cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương đối với việc tiêu thụ dưa hấu cho nông dân và thương nhân. Cần nắm diện tích, sản lượng, thương nhân kinh doanh, phối hợp cung cấp thông tin từ cửa khẩu và khuyến cáo, cảnh báo, điều tiết lượng hàng đưa lên cửa khẩu để tránh ùn tắc, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ trong nước.

Với mặt hàng dưa hấu, cần nghiên cứu tổng thể về quy hoạch trồng trọt, sản lượng, chất lượng, bảo quản, chính sách phát triển và quản lý, lưu thông phân phối, thương nhân xuất khẩu, thương nhân nhập khẩu, thị trường tiêu thụ... để về lâu dài có thể chủ động và hiệu quả trong xuất khẩu và tiêu thụ, hạn chế việc kinh doanh tự phát, dễ gây ùn tắc tại cửa khẩu và thiệt hại về kinh tế như hiện nay. 

Bên cạnh đó, các Hiệp hội ngành hàng và các doanh nghiệp xuất khẩu mặt hàng dưa hấu cần chủ động điều tiết kế hoạch giao hàng và kế hoạch vận chuyển hàng lên các cửa khẩu Tân Thanh, Cốc Nam, tránh tình trạng tranh mua tranh bán, kéo theo sự thiệt hại về chất lượng hàng hóa cũng như bị đối tác ép giá.

Bích Diệp
Theo Bộ Công thương