Trong phiên chất vấn các Bộ trưởng chính thức được khai mạc vào sáng nay (16/11), sau phần báo cáo kết quả giám sát giải quyết kiến nghị cử tri của Trưởng ban Dân nguyện của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thanh Hải, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân điều hành phiên chất vấn với phần đăng đàn đầu tiên của Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng.

Người đứng đầu ngành tài chính sẽ trả lời về quản lý nợ công, công tác quản lý thuế (giải quyết nợ đọng thuế; thanh tra, kiểm tra; chống thất thu thuế, chuyển giá) cũng như các vấn đề của hải quan đảm bảo nền tài chính an toàn, hiệu quả.

Mở đầu phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) đặt câu hỏi: "Qua các cuộc họp đối thoại giữa cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp cho thấy, công tác kiểm tra chuyên ngành là trở ngại lớn, kéo dài thời gian thông quan gây phiền hà, tốn kém cho doanh nghiệp. Bộ trưởng có những giải pháp gì để góp phần nâng cao hiệu quả việc kiểm tra chuyên ngành?"

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: "Về kiểm tra chuyên ngành, ngay từ năm 2014, Bộ Tài chính với vai trò chức năng được Chính phủ phân công đã xây dựng đề án và được Chính phủ phê duyệt. Đề án giao cho 13 Bộ, ngành xây dựng sửa đổi các văn bản pháp luật, theo hướng giảm thiểu số lượng kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Kết quả, hiện các Bộ ngành đã sửa 66/87 văn bản pháp luật liên quan tới kiểm tra chuyên ngành thông quan hàng hoá, đạt 76%.

"Hiện cũng có khoảng 200 danh mục hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành, trong đó danh mục hàng hóa với hàng trăm mặt hàng, như danh mục thuốc thú ý với hơn 400 mặt hàng... Năm 2017 Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành tổ chức áp mã hồ sơ theo danh mục hàng hóa theo chuyên ngành. Theo đó, đã rà soát được 50% danh mục hàng hóa thuộc Bộ Nông nghiệp, Y tế, Công thương, Ban cơ yếu Chính phủ. Hiện đang tiếp tục làm việc với bộ ngành để rà soát về vấn đề này", ông cho biết.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh: "Trong báo cáo về thời gian thông quan, 28% là do hải quan, còn lại 72% thời gian là thuộc trách nhiệm của các Bộ ngành liên quan tới kiểm tra chuyên ngành. Đây là "chốt" quan trọng phải tháo nếu không sẽ khó thúc đẩy giao lưu hàng háo qua biên giới".

Theo Bộ trưởng, với giá trị xuất khẩu gấp 6, 7 lần GDP, việc Chính phủ chỉ đạo theo hướng giảm thời gian kiểm tra chuyên ngành là "rất đúng và trúng". Dù vậy, người đứng đầu ngành tài chính cũng thừa nhận hiện vẫn còn nhiều mặt hàng chịu nhiều hình thức quản lý trong thông quan, còn tình trạng một mặt hàng chịu quản lý của nhiều bộ ngành.

"Ví dụ, sữa chua, sữa bột phải kiểm định thực phẩm của Bộ Nông nghiệp, nhưng kiểm tra chất lượng của Bộ Công Thương. Nghĩa là một mặt hàng đang chịu 2 giấy phép. Một phần do không đáp ứng yêu cầu nhưng cũng yếu về quy chuẩn, tiêu chuẩn ở các Bộ, nên chồng chéo", ông Dũng dẫn ví dụ.

Trước tình hình này, Bộ Tài chính phối hợp với 10 quản lý ngành thành lập 10 đội kiểm tra chuyên ngành tại các địa bàn trọng yếu: Hải Phòng, Lào Cai, Quảng Ngãi, TP HCM... để thông quan nhanh và có kế hoạch nâng cấp trung tâm kiểm định của Tổng cục Hải quan thành các Cục kiểm định kèm theo phòng thí nghiệm. "Hiện các Bộ, ngành vẫn chưa trao lại quyền kiểm tra chuyên ngành cho hải quan. Không tháo được nút này thì rất ách tắc cho xuất nhập khẩu", ông nói.

Ông Dũng cũng cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục đề xuất kiểm tra chuyên ngành theo hướng giảm thủ tục giấy tờ, quản lý theo rủi ro, hậu kiểm bởi hiện nay vẫn kiểm tra tiền kiểm lớn nên không đáp ứng được thời gian thông quan, chất lượng hàng hoá. Bộ Tài chính cũng sẽ phối hợp với các ngành rà soát, thống nhất mã HS hàng hóa xuất nhập khẩu; triển khai cơ chế một cửa quốc gia ASEAN 2016 - 2020 và đồng bộ thông tin giữa các Bộ, ngành...

Về phía hải quan, Bộ Tài chính đã chỉ đạo hoàn thiện giai đoạn 2 dự án nâng cao thông quan tự động; tăng cường năng lực Cục Kiểm định hải quan.

"Hải quan vừa rồi đã đi đầu, đo đếm và chỉ ra những tồn tại, cần sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ như vừa qua để khắc phục tình trạng này", ông nói.

Trước câu hỏi của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân về việc có hoàn thành kế hoạch giảm thủ tục kiểm tra chuyên ngành năm nay, Bộ trưởng Dũng trả lời, với 200 danh mục hàng hóa và hàng trăm nghìn hàng hóa kiểm tra chuyên ngành thì cần sự vào cuộc của các Bộ, ngành.

"Từ nay tới cuối năm Bộ sẽ tiếp tục kết nối với các Bộ, ngành. Vừa qua đã kết nối được 41 thủ tục của các bộ, ngành và theo kế hoạch năm nay còn 22 thủ tục nữa. Theo tiến độ này thì sẽ hoàn thành căn bản kế hoạch đặt ra", ông khẳng định.

Phương Dung