Theo đánh giá của các chuyên gia, việc gia đình các nạn nhân có nhiều bên để theo đuổi yêu câu bồi thường sẽ càng làm vụ việc thêm phức tạp, không kém việc xác định ai là thủ phạm bắn hạ máy bay tại một khu vực giao tranh ác liệt.

Chuyến bay MH17 mang theo 298 người đã bị rơi tại vùng Donetsk, đông Ukraine hôm thứ Năm, khi đang trên hành trình từ Amsterdam tới Kuala Lumpur. Theo cơ quan tình báo Mỹ, máy bay đã bị trúng tên lửa đất đối không.

Thảm họa xảy ra chỉ vài tháng sau khi chuyến bay MH370 cũng của Malaysia Airlines được cho là đã rơi xuống Nam Ấn Độ Dương, mà không để lại dấu vết nào. Vụ việc khiến các nhà bảo hiểm phải tự chia sẻ trách nhiệm bồi thường cho thân nhân các nạn nhân bị mất tích, mà chưa biết nguyên nhân máy bay biến mất.

Trong vụ việc mới này, các bên có khả năng phải chịu trách nhiệm bồi thường cho gia đình các nạn nhân còn bao gồm hãng hàng không, các chính phủ và giới chức hàng không tại Malaysia, Hà Lan, do những cơ quan này đã cho phép chuyến bay đi qua một khu vực chiến sự đã được biết trước, các chuyên gia cho biết.

Chính phủ Nga và Ukraine cũng phải chịu trách nhiệm bồi thường nếu các nhà điều tra tìm thấy bằng chứng cho thấy các thủ phạm của vụ tai nạn được những nước này hậu thuẫn.

“Đây sẽ là một vụ việc bồi thường rất dài, liên quan đến nhiều bên và cả các cáo buộc chính trị”, Joseph Wheeler, một luật sư hàng không của công ty luật Shine Lawyers, tại Brisbane, Australia cho biết.

“Về quy mô của tổn thất, nó sẽ vào khoảng vài trăm triệu USD”, Wheeler nói.

Những bồi thường ban đầu cho gia đình các nạn nhân sẽ do Malaysia Airlines tự chi trả. Số tiền mà hãng hàng không phải bồi thường sẽ tuân thủ thỏa thuận về hàng không quốc tế, được biết đến với cái tên Công ước Montreal, với mức tối đa khoảng 170.000 USD/hành khách.

Malaysia Airlines phải thực hiện những chi trả ban đầu này, bất kể tai nạn có phải do lỗi của họ hay không.

“Malaysia Airlines sẽ bị ràng buộc trách nhiệm theo hợp đồng, bởi một tấm vé máy bay chính là một hợp đồng khẳng định hãng hàng không sẽ đưa khách hàng từ điểm A tới điểm B an toàn”, Mark Dombroff, luật sư tại công ty McKenna Long & Aldridge của Mỹ khẳng định.

Mặc dù hãng hàng không này có khả năng sẽ chia sẻ trách nhiệm với bên đã phóng tên lửa, nhưng họ sẽ không thể được miễn trừ trách nhiệm pháp lý.

“Những thách thức với Malaysia Airlines sẽ là khách hàng tranh luận rằng hầu hết các hãng hàng không đều biết không phận Ukraine là một vùng chiến sự, và rằng đã có 2 máy bay khác bị bắn hạ tại đây trong tuần trước”, Kevin Bartlett, luật sư tại công ty luật Cooper Grace Ward, Brisbane, Australia nói.

Theo luật sư này, từ tháng 6 vừa qua, giới chức hàng không Anh đã hối thúc các hãng hàng không tránh không phận Ukraine.

“Mặc dù MH17 bay trên độ cao không phận giới hạn, vẫn có thể có ý kiến tranh luận rằng lẽ ra hãng hàng không phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa như các hãng khác, và tránh bay qua khu vực trên”, luật gia này phân tích.

Trước đây, các chính phủ đã từng phải tham gia chi trả bồi thường khi máy bay dân sự bị bắn hạ bởi một hệ thống phóng tên lửa của quân đội nước mình. Năm 1988, Mỹ đã chi trả cho thân nhân các nạn nhân, khi chuyến bay số 655 của Iran bị tên lửa đất đối không của Mỹ bắn hạ.

Trách nhiệm bảo hiểm cho hãng hàng không sẽ được chia sẻ giữa các nhà bảo hiểm bán chương trình bảo hiểm tổn thất hành khách và máy bay, cùng một chương trình bảo hiểm riêng khác cho máy bay trước một hành động cố ý.

Tập đoàn bảo hiểm của Đức Allianz Global Corporate & Specialty hiện là nhà tái bảo hiểm chính cho máy bay của Malaysia Airlines, với chương trình bảo hiểm thân vỏ và trách nhiệm, báo cáo của công ty môi giới bảo hiểm Aon PLC cho biết. Theo đó chiếc máy bay bị nạn được định giá 97,3 triệu USD.

Trong khi đó, trách nhiệm bảo hiểm máy bay trong trường hợp bị tấn công cố ý, ví dụ như khủng bố, thuộc về hãng tái bảo hiểm Atrium của anh.

Về phía các gia đình nạn nhân, họ có thể khởi kiện ở bất kỳ quốc gia nào có liên quan tới máy bay bị bắn hạ. Họ có thể sẽ nhận được hàng triệu USD trên cơ sở nguồn thu nhập bị mất và những hỗ trợ cho gia đình, John Ribbands, một luật sư hàng không tại Melbourne, Australia khẳng định.