Nợ xấu lên đến 160,94 nghìn tỉ đồng

Báo cáo tài chính vừa được một loạt nhà băng công bố cho thấy, vẫn đề nổi cộm hiện nay là nợ xấu gia tăng, trong đó nợ có khả năng mất vốn đang hiện hữu. Do vậy, nhà băng phải tăng cường trích dự phòng rủi ro lớn hơn, qua đó ảnh hưởng đến lợi nhuận và mức thu nhập của cán bộ nhân viên.

Báo cáo tài chính của VietinBank cho thấy, tổng nợ xấu của nhà băng này đến thời điểm 30/6/2014 đã lên đến 9.576,2 tỷ đồng, tăng gấp 2,5 lần so với 6 tháng trước đó. Nợ dưới tiêu chuẩn (nợ nhóm 3) tăng mạnh 6,3 lần; nợ nghi ngờ (nhóm 4) tăng 3,1 lần và nợ có khả năng mất vốn (nhóm 5) tăng 1,4 lần. Trong tổng nợ xấu, nợ có khả năng mất vốn chiếm tỉ lệ 33,1%.

Ở trường hợp của SHB, với tăng trưởng tín dụng đạt tới 19,6% so với đầu năm, tổng dư nợ cho vay tại thời điểm 30/6 của SHB theo báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất lần lượt là 91.537,1 tỷ đồng và 91.479,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, những khó khăn từ việc sáp nhập Habubank dường như vẫn phản ánh trong chất lượng nợ của ngân hàng này, khi tỷ lệ nợ quá hạn quý II/2014 theo báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất lần lượt là 8,16% và 8,17%. Dù vậy, tỷ lệ nợ xấu quý II/2014 theo báo cáo tài chính của ngân hàng này vẫn ở mức 4%.

Theo quy định mới của Ngân hàng Nhà nước, đối với Cho vay, tài khoản Dư nợ chỉ được phân thành hai loại là Nợ trong hạn và Nợ quá hạn; trong đó Nợ quá hạn bao gồm Nợ cần chú ý, Nợ dưới tiêu chuẩn, Nợ nghi ngờ và Nợ có khả năng mất vốn.

Cùng với quy định mới, cách tính mới, nhiều ngân hàng vốn có truyền thống duy trì được tỷ lệ nợ xấu thấp trong các năm gần đây đều đã chứng kiến nợ xấu vượt tỷ lệ vốn được coi là tương an toàn 3% của Ngân hàng Nhà nước khi tính tới cuối quý II vừa qua như: Vietcombank (3,09%); Quân Đội (3,1%); ACB (3,6%)...Riêng Vietcombank, nợ xấu tổng cộng là hơn 9.030 tỷ đồng, trong đó nợ có khả năng mất vốn tăng gần 71% trong 6 tháng lên gần 4.770 tỷ đồng.

Thậm chí, một số ngân hàng thậm chí còn chứng kiến nợ xấu vượt trên 5% so với con số dưới 4% vào cuối năm…

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chánh Thanh tra cơ quan Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thừa nhận, nợ xấu đang có xu hướng gia tăng. Tính đến cuối tháng 6/2014, nợ xấu của toàn hệ thống là 160,94 nghìn tỉ đồng, tăng 21,5% so với cuối tháng 5/2014 và tăng 38,2% so với cuối năm 2013.  Số dư nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu đã tăng đáng kể trong tháng 6/2014 đặc biệt sau khi Thông tư 02 quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chính thức được áp dụng từ 1/6/2014.

Theo ông Nghĩa, việc nợ xấu đang có xu hướng gia tăng chủ yếu xuất phát từ những khó khăn nội tại của nền kinh tế (hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp chậm phục hồi, chỉ số tồn kho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo còn ở mức cao, số doanh nghiệp phá sản hoặc ngừng hoạt động tiếp tục gia tăng..). Bên cạnh đó, nợ xấu tăng còn do những thay đổi trong các quy định mới của Ngân hàng Nhà nước nhằm yêu cầu các tổ chức tín dụng đánh giá nợ xấu một cách chính xác hơn để có các biện pháp xử lý thích hợp. Thông tư 09 có nhiều điểm chặt chẽ hơn, điều này một phần khiến nợ xấu có xu hướng tăng trong thời gian qua.

“Việc nợ xấu tăng trong ngắn hạn sau khi Thông tư số 02 có hiệu lực là phù hợp với tác động về mặt chính sách và mục tiêu quản lý của NHNN, bởi vì quy định tại Thông tư 02 và Thông tư 09 chặt chẽ hơn về phân loại nợ và cơ cấu lại nợ nhằm từng bước đưa nợ xấu của các tổ chức tín dụng phù hợp hơn với rủi ro tín dụng. Nợ xấu tăng lên theo quy định mới về phân loại nợ cũng phản ánh quyết tâm của ngành ngân hàng trong việc phân loại và xử lý nợ xấu. Với kết quả phân loại nợ theo Thông tư 02 sẽ tạo áp lực mạnh mẽ hơn cho các tổ chức tín dụng trong việc xử lý nợ xấu trong thời gian tới”, ông Nghĩa nói.

Theo báo cáo của các tổ chức tín dụng đến NHNN thì, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) cũng có xu hướng tăng. Ông Nghĩa cho rằng, nợ nhóm 5 tăng xuất phát từ những nguyên nhân chung như đề cập ở trên, đồng thời còn do việc xử lý nhóm nợ này gặp nhiều vướng mắc trong quá trình xử lý tài sản đảm bảo, đặc biệt là khâu phát mại tài sản với thủ tục phức tạp, mất nhiều thời gian và thị trường bất động sản chưa phục hồi. “Các ngân hàng thương mại đang tích cực xử lý nợ xấu nói chung, nợ xấu nhóm 5 nói riêng bằng việc trích lập dự phòng rủi ro và các biện pháp quyết liệt khác.Vì vậy, sẽ hạn chế tác động của việc tăng nợ xấu nhóm 5 đến hoạt động ngân hàng”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Cũng theo ông Nghĩa, mặc dù tỷ lệ nợ xấu đang ở mức cao song hệ thống ngân hàng đã có những giải pháp quyết liệt để kiềm chế và xử lý nợ xấu, đặc biệt thông qua dự phòng rủi ro. Số nợ xấu được xử lý bằng dự phòng rủi ro tăng lên trong thời gian gần đây và sẽ đạt mức cao nhất vào thời điểm cuối năm khi các tổ chức tín dụng đẩy mạnh việc xử lý nợ xấu. Do vậy, nợ xấu tuy có tăng trong năm song sẽ giảm vào cuối năm.

Trích lập 77,3 nghìn tỉ đồng dự phòng rủi ro

Trong bối cảnh nợ xấu gia tăng, số liệu do ông Nghĩa cung cấp cho thấy, phía các tổ chức tín dụng đã tích cực trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu trong bối cảnh hoạt động còn nhiều khó khăn. Đến cuối tháng 6/2014, số dư dự phòng còn lại của toàn hệ thống đạt mức 77,3 nghìn tỉ đồng, tăng 10,9% so với cuối năm 2013.

“Nếu toàn bộ số dự phòng này được sử dụng để xử lý nợ xấu thì tỷ lệ nợ xấu của hệ thống sẽ giảm xuống còn khoảng 2,2%. Do vậy, vấn đề nợ xấu hiện nay cũng không đáng quan ngại và trong tầm kiểm soát vì quỹ dự phòng của các tổ chức tín dụng ở mức khá và tiếp tục có xu hướng tăng”, ông Nghĩa khẳng định.

Theo đại diện NHNN, để đẩy mạnh xử lý nợ xấu, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng thường xuyên đánh giá lại, phân loại đúng chất lượng và khả năng thu hồi của các khoản nợ theo chuẩn mực mới về phân loại nợ của NHNN, tiếp tục cơ cấu lại nợ, hỗ trợ vốn để khách hàng khắc phục khó khăn và phục hồi sản xuất kinh doanh, kiểm soát chặt chẽ và giảm chi phí hoạt động.

Các ngân hàng phải trích lập đầy đủ và tích cực sử dụng dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu. Bên cạnh việc tăng cường các giải pháp mở rộng tín dụng phải gắn với kiểm soát, nâng cao chất lượng tín dụng, nhằm hạn chế nợ xấu mới phát sinh. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với VAMC để triển khai thực hiện quyết liệt các giải pháp xử lý nợ xấu theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, NHNN sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 53/2013/NĐ-CP nhằm tạo môi trường thông thoáng, đặc biệt là cơ sở pháp lý cho việc xử lý, bán nợ, tài sản bảo đảm tiền vay theo hướng trao quyền chủ động nhiều hơn cho Công ty VAMC và các TCTD trong việc thu giữ, xử lý tài sản bảo đảm tiền vay đi đôi với việc tăng cường tính minh bạch, công khai trong bán, xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm.

Nguyễn Hiền