Công ty Chứng khoán Ngân hàng BIDV (BSC) mới đây đăng tải bài viết khá thú vị về tỷ giá Euro (EUR) và đồng Yên Nhật (JPY).

Tỷ giá và ác mộng của Doanh nghiệp Việt những năm 2008-2009

Năm 2008, cùng với khó khăn của khủng hoảng kinh tế, dự trữ ngoại hối của Việt Nam trở nên mong manh và tất yếu Việt Nam không có lựa chọn nào khác ngoài việc phá giá tiền Đồng mạnh mẽ.

Khi đó Cục dự trữ liên Bang Hoa Kỳ FED cũng đã lần lượt tung hết gói nới lỏng định lượng này đến gói nới lỏng định lượng khác, với mục tiêu làm USD suy yếu để kích thích kinh tế. Ngược lại các đồng tiền chủ chốt JPY, EUR… tính chéo qua USD/VND đều tăng giá kép. Từ 2008 đến 2010; USD tăng từ 16,006 lên 19,450 đồng; EUR tăng từ 23,267 lên 27,300 đồng và JPY tăng từ 139 lên 253 đồng.

Các doanh nghiệp thuộc các ngành tiêu biểu đầu tư tài sản lớn, đòn bẩy cao và vay vốn ngoại tệ gồm: Vận tải biển, Xi măng, Điện… tưởng được lợi lãi suất thấp bỗng nhiên chìm nghỉm trong cơn “ác mộng tỷ giá”.

Giá của các cổ phiếu trong các ngành này cũng rớt cùng nhịp với những dấu trừ “trích lập dự phòng tỷ giá” ngày một dầy đặc trên Báo cáo tài chính. Giảm 50%, 60%, 90%, giảm nhiều đến nỗi nhà đầu tư quên mất các cổ phiếu này đã từng một thời thống trị sàn niêm yết với giá gần 100,000 đồng/CP. Và nhà đầu tư cũng quên mất “What goes around, comes around” (nhân nào quả nấy), khi một chu kỳ mới bắt đầu thì cơ hội lớn nhất sẽ lại đến từ những nơi bất ngờ nhất.

JPY của 2012 và EUR của 2014

Cách đây đúng 2 năm trong một ngày đầu tháng 10, NHTW Nhật Bản BOJ phát đi tín hiệu tiếp tục duy trì lãi suất siêu thấp từ 0%-0,1%, đồng thời giữ nguyên chương trình mua tài sản trị giá 80 nghìn tỷ yên (khoảng 1,02 nghìn tỷ USD). Tiếp theo đó, Ngài Shino Abe người theo đường lối cứng rắn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, một lần nữa quay trở lại chính trường Nhật Bản vào tháng 12. Abenomics với chính sách đồng JPY yếu đã mở ra một thời kỳ bùng nổ tưởng như chỉ có trong mơ với TTCK Nhật Bản nơi các Trader đã gần 10 năm rồi chưa có bonus.

Phòng Phân tích BSC thời điểm đó đã nóng lên với nhận định JPY lúc bấy giờ đang ở mức ~80 có thể sẽ mất giá rất mạnh và cơ hội sẽ đến với PPC (doanh nghiệp dư nợ hơn 28 tỷ Yên Nhật JPY) đang lỗ tỷ giá nặng nề (JPY cứ giảm giá 1% thì PPC lại lợi tỷ giá 28 tỷ đồng).

Trong khi đa số cho rằng PPC chỉ có cơ hội ngắn hạn thì BSC xác định cơ hội với PPC là dài hạn 1 năm vì Abenomics sẽ không thể sớm kết thúc. JPY giảm giá liên tục và bền bỉ, kèm theo diễn biến giá cổ phiếu PPC tăng nhanh đến mức Báo cáo phân tích chưa kịp soát lỗi chính tả thì đã phải điều chỉnh lại định giá.

Cuối cùng BSC đã chốt giá PPC mục tiêu trong báo cáo 24.000 đồng/cp tăng 53% so với giá thời điểm đó.

Một lần nữa đầu tháng 9/2014 tâm điểm chú ý đã được chuyển sang EUR, Phòng Phân tích BSC lại tranh luận nẩy lửa và các Analyst lại thức đêm xem họp NHTW Châu Âu ECB. Cuộc họp đầu tháng 9, Chủ tịch ECB Mario Draghi công bố kế hoạch mua vào các loại chứng khoán được đảm bảo bằng tài sản (ABS) và trái phiếu có đảm bảo, theo đó bơm 1 nghìn tỷ Euro, tương đương 1,29 nghìn tỷ USD vào nền kinh tế đang chật vật của khu vực Eurozone. Cùng với đó, ECB hạ lãi suất cơ bản đồng Euro về mức thấp kỷ lục 0,05-0,15%.

Câu chuyện tỷ giá JPY của 2 năm trước lại một lần nữa có cơ hội lập lại, các trader forex sướng run người. EUR từ 28,846 đồng giảm về 26,695 đồng giảm tới 2.151 đồng trong 9 tháng đầu năm 2014. Và lần này không phải là điện mà là Xi măng ngành có tỷ lệ vay EUR lớn nhất, và đang điêu đứng vì lỗ tỷ giá 3 năm qua có cơ hội thứ hai. Một lần nữa BSC lại đi tìm ứng viên PPC thứ hai trong số những cái tên đã từng rất quen thuộc với bất cứ Nhà đầu tư nào đã đầu tư từ trước năm 2008 như HT1, BCC, BTS,…

Phía sau bức màn tỷ giá

Rất nhiều nhà đầu tư hỏi dự báo tỷ giá EUR/VND sắp tới sẽ như thế nào. Điều thực sự BSC quan tâm là hoạt động cốt lõi ẩn sau bức màn tỷ giá. Hay nói cách khác tỷ giá chỉ là chất xúc tác để nhận ra những Doanh nghiệp đang có sự cải thiện của hoạt động kinh doanh. Chỉ cần tháo bỏ chiếc gông tỷ giá thì hoạt động cốt lõi sẽ tự tạo lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Năm 2013, nếu PPC không phải là doanh nghiệp mà hoạt động kinh doanh cốt lõi tạo ra dòng tiền hoạt động hàng năm lên đến 700 đến 1,200 tỷ đồng, thì Yên Nhật không thể viết lên câu chuyện thần kỳ đưa cổ phiếu PPC tăng 102% và xếp PPC vào hàng ngũ cùng với các siêu cổ phiếu của năm 2013 là GAS, PVD, HPG, HSG và TCM.

Nhìn lại hiện tại, bất động sản đang có những dấu hiệu tạo đáy năm 2014 và đang phục hồi cùng với đâu tư công hạ tầng được đẩy mạnh, đã kéo theo các ngành Xây dựng, thép, vật liệu lên trên mặt nước. Nếu tiêu thụ nội địa Xi măng vẫn giữ được đà tăng với tốc độ 8% tốt nhất trong nhiều năm, thì câu chuyện hay với cổ phiếu xi măng sẽ còn tiếp tục và chúng ta sẽ chọn được Cổ phiếu PPC thứ hai cho riêng mình.

Mai Chi (ghi)