Theo đánh giá từ Ngân hang Nhà nước, đây là tín hiệu tích cực về hoạt động tiền tệ, ngân hàng năm 2015, mà đòn bẩy chủ yếu là những nỗ lực không ngừng của ngành Ngân hàng.

Từ nhiều năm qua, các biện pháp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về điều hành chính sách tiền tệ tập trung vào việc kiểm soát lạm phát, từng bước đưa lạm phát xuống mức thấp và ổn định giá trị VND đã trở thành cơ sở quan trọng để các tổ chức tín dụng (TCTD) giảm dần mặt bằng lãi suất cho vay.

Bên ngoài ngành Ngân hàng, thị trường bất động sản có dấu hiệu phục hồi, giá dầu thế giới giảm mạnh và kỳ vọng sẽ ở mức hợp lý trong dài hạn là những yếu tố khuyến khích nhiều doanh nghiệp phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh sau thời gian dài hoạt động cầm chừng.

Để chấn chỉnh hoạt động ngân hàng, NHNN đã thực hiện các biện pháp giảm mặt bằng lãi suất huy động theo lộ trình từng bước, chủ yếu là dựa trên tín hiệu lạm phát và khả năng thanh toán của các tổ chức tín dụng (TCTD).

Đồng thời, yêu cầu các TCTD xem xét giảm dần lãi suất đối với những khoản vay cũ nhằm chia sẻ khó khăn cùng khách hàng vay vốn. Đây là biện pháp gây tác động kép, buộc các TCTD phải tăng cường kiểm soát dòng vốn và nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng.

Nhờ đó, thanh khoản của các TCTD đã từng bước được cải thiện, góp phần ổn định thị trường tài chính và đáp ứng kịp thời nhu cầu về vốn cho nền kinh tế với mức lãi suất ngày càng giảm, phù hợp với tình hình thực tế trong nền kinh tế.

Thống kê từ NHNN cho hay, đến nay, lãi suất cho vay VND dành cho các lĩnh vực ưu tiên được các TCTD áp dụng phổ biến ở mức 7%/năm đối với kỳ hạn ngắn, lãi suất cho vay trung dài hạn được các ngân hàng thương mại nhà nước tiếp tục áp dụng ở mức 9-10%/năm; lãi suất cho vay dành cho các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh thông thường phổ biến ở mức 7-9%/năm đối với kỳ hạn ngắn, 9,5-11%/năm đối với trung dài hạn.

Như vậy, mặt bằng lãi suất cho vay đang thấp hơn mức lãi suất trong thời kỳ 2005-2006. Từ những ngày đầu tháng 3/2015, mặt bằng lãi suất huy động VND kỳ hạn 1 tháng đến dưới 6 tháng được nhiều ngân hàng áp dụng dưới mức trần 5,5%/năm theo qui định, tạo ra xu hướng giảm lãi suất cho vay trong thời gian tới, được kỳ vọng là giảm thêm 1-1,5%/năm trong năm nay. Lạm phát thấp và lãi suất huy động giảm cũng tạo động lực thôi thúc các nhà đầu tư tìm kiếm những kênh đầu tư mang lại lợi nhuận cao hơn như mua cổ phiếu, đầu tư nhà đất.

Bên cạnh việc điều hành các mức lãi suất chủ chốt để hỗ trợ thanh khoản cho các TCTD và đáp ứng nhu cầu thanh toán của nền kinh tế, ngành Ngân hàng đã triển khai thực hiện hàng loạt chương trình tín dụng như Chương trình kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp; Chương trình cho vay thí điểm phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị quyết số 14/2014/NQ-CP; Chương trình cho vay phát triển nhà ở xã hội; Chương trình cho vay hỗ trợ ngư dân theo Nghị định số 67/2014/NĐ-CP về một số chính sách phát triển thủy sản.

Trong điều kiện thị trường tài chính còn ẩn chứa nhiều rủi ro tiềm tàng, việc triển khai những chương trình tín dụng này được đánh giá là mô hình tín dụng khá an toàn do sự hỗ trợ, vào cuộc của các bộ, ngành liên quan và chính quyền địa phương các cấp đã góp phần tích cực vào việc lựa chọn dự án đầu tư hiệu quả, giúp các TCTD bảo đảm an toàn nguồn vốn và yên tâm hơn khi mở rộng tín dụng.

Mặc dù còn nhiều khó khăn ở phía trước, song tình hình năm 2015 có một số thuận lợi cơ bản. Bên cạnh nỗ lực riêng của ngành Ngân hàng, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, hoạt động tiền tệ, ngân hàng năm 2015 đang tiến triển theo xu hướng lạc quan, là cơ sở đảm bảo thực hiện tốt ý kiến chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 01/2015/NQ-CP và các nghị quyết phiên họp thường kỳ của Chính phủ về mở rộng tín dụng để phát triển sản xuất, kinh doanh, phấn đấu giảm nợ xấu về dưới 3% vào cuối năm 2015.

An Hạ