Một mỏ sản xuất đất hiếm ở Trung Quốc

 

Việc Bắc Kinh đe dọa sử dụng sự độc quyền của đất hiếm trong cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ có nguy cơ sẽ làm gián đoạn nghiêm trọng ngành công nghiệp của Hoa Kỳ. Bằng cách bỏ đói các nhà sản xuất linh kiện phổ biến của Mỹ trong mọi thứ, từ ô tô đến máy rửa chén và thiết bị quân sự, Trung Quốc có thể sẽ bóp nghẹt nền công nghiệp của nước này trong nhiều năm.

Trung Quốc có thể gây ra sự phá hủy tối đa bằng cách siết chặt nguồn cung cấp nam châm và động cơ sử dụng các nguyên tố này, Theo Jack Lifton, đồng sáng lập Technology Metal Research LLC, một chuyên gia trong ngành công nghiệp đất hiếm kể từ năm 1962. Tác động đối với ngành công nghiệp Mỹ có thể là “sự phá hủy”.

“Không có một chiếc ô tô nào được bán hoặc sản xuất ở Hoa Kỳ mà không có động cơ nam châm vĩnh cửu của đất hiếm ở đâu đó trong quá trình lắp ráp của nó. Đây sẽ là một cú đánh trời giáng với ngành công nghiệp thiết bị tiêu dùng và công nghiệp ô tô của Mỹ. “Không chỉ là với ô tô, còn có máy giặt, máy hút bụi,… và danh sách là vô tận”

Bắc Kinh đang chuẩn bị sử dụng các khoáng sản như một đối trọng mới trong cuộc chiến thương mại với Washington, theo một báo cáo của phương tiện truyền thông ở Trung Quốc hôm thứ Tư, nước này sẽ khai thác sự phụ thuộc hơn 80% nguồn cung khoáng sản mà Hoa Kì phải nhập khẩu từ Trung Quốc. Đó là sẽ một sự leo thang đáng kể trong cuộc chiến tranh chấp thương mại đã làm sôi động thị trường và đe dọa tăng trưởng toàn cầu từ nhiều tháng nay.

Hầu hết các loại đất hiếm được khai thác bên ngoài Trung Quốc vẫn phải gửi về quốc gia này để xử lý – thậm chí ngay cả mỏ đất hiếm duy nhất của Hoa Kỳ tại Mountain Pass, California cũng phải gửi nguồn đất hiếm khai thác được về Trung Quốc để tinh chế. Bắc Kinh hiện tại đang nắm giữ chìa khóa của ngành sản xuất các sản phẩm có giá trị cao.

Rượu vang

Dudley Kingsnorth, một cố vấn công nghiệp và là giám đốc điều hành Công ty Khoáng sản Công nghiệp Úc có trụ sở tại Perth cho biết, “đất hiếm của Trung Quốc cũng giống như rượu vang Pháp vậy - Pháp sẽ bán cho bạn chai rượu vang, nhưng họ không thực sự muốn bán cho bạn nho. Đây là một chiến lược nhằm khuyến khích các tập đoàn sản xuất lớn như Apple, General Motors và Toyota Motor tăng cường việc sản xuất tại Trung Quốc”

Kingsnorth cho biết, bộ sưu tập gồm 17 nguyên tố của Trung Quốc, bao gồm neodymium - được sử dụng trong nam châm và ytrrium - dùng cho thiết bị điện tử, thực sự khá phong phú trong lớp vỏ Trái đất, nhưng nồng độ có thể khai thác được thì hiếm hơn rất nhiều so với các quặng khác. Về mặt xử lý, công suất của Trung Quốc đã tăng gấp đôi nhu cầu của toàn cầu ở hiện tại, việc này khiến các công ty nước ngoài khó khăn hơn trong việc thâm nhập và cạnh tranh trong chuỗi cung ứng.

Ví dụ, nam châm vĩnh cửu đất hiếm được sử dụng trong các động cơ hoặc máy phát điện thu nhỏ trong nhiều công nghệ hiện nay đáng có ở khắp nơi. Trong một chiếc xe hơi, nó giúp cần gạt nước, cửa sổ điện và trợ lực lái hoạt động. Và Trung Quốc chiếm tới 95% sản lượng của thế giới.

Theo George Bauk, giám đốc điều hành của Công ty Khoáng sản Northern Minerals - nơi sản xuất đất hiếm Carbonate, nói rằng “Sự tìm kiếm nguồn cung cấp đất hiếm thay thế không phải là điều có thể xảy ra trong một đêm, sẽ mất một thời gian trễ để phát triển bất kỳ dự án mới nào”.

Một trường hợp điển hình mà Bắc Kinh đã sử dụng đất hiếm làm vũ khí chính trị, đó là vào năm 2010, nước này đã chặn nguồn xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản sau một loạt các cuộc tranh chấp trên biển, việc này đã khiến giá đất hiếm tăng vọt và Nhật Bản đã phải xoay xở để đảm bảo nguồn cung ở nhiều nơi khác. Gần một thập kỷ sau, quốc gia này vẫn là nhà cung cấp đất hiếm chi phối toàn thế giới .

“Ngay cả khi chính phủ Hoa Kỳ nói rằng họ sẽ tài trợ cho chuỗi cung ứng, sẽ phải mất nhiều năm”, Lifton một cựu sản xuất trong ngành công nghiệp này cho biết. “Bạn có thể nói rằng tôi chỉ cần xây dựng một mỏ, tôi sẽ tạo ra một nhà máy phân tách và một cơ sở nam châm hoặc kim loại. Bạn phải thiết kế chúng, xây dựng chúng, thử nghiệm chúng và điều đó không thể xảy ra chỉ trong năm phút”

Vũ Huy Hoàng

Theo Bloomberg