So với tháng 3 năm trước, CPI tháng 3/2014 cũng chỉ tăng 4,39%, mức thấp kỷ lục trong vòng 5 năm trở lại đây.

Như vậy, sau 1 quý, CPI so với tháng 12/2013, lạm phát mới chỉ 0,8%, thấp nhất trong vòng 13 năm qua.

Lạm phát thấp kỷ lục

Việc CPI tháng 3 giảm so tháng trước có thể hiểu được theo quy luật hàng hóa và dịch vụ thường giảm giá sau Tết nguyên đán. Nhưng với mức giảm sâu trong tháng 3 cộng mức tăng thấp kỷ lục trong 2 tháng trước đó dẫn đến lạm phát quý 1 tăng thấp kỷ lục.

Theo quy luật, giá cả các loại hàng hóa và dịch vụ đều có xu hướng giảm hoặc biến động nhẹ nhất là nhóm hàng lương thực thực phẩm ở mức giảm 0,96% so với tháng trước trong đó lương thực giảm 0,13%, thực phẩm giảm 1,54% và ăn uống ngoài gia đình tăng nhẹ 0,09%.

Giá thực phẩm giảm mạnh nhất so với tháng trước, trong đó nhiều nhóm hàng đã giảm về mức thậm chí còn thấp hơn trước Tết như thịt lợn, thịt bò. Giá gia cầm cũng giảm mạnh do e ngại từ dịch cúm đang bùng phát ở một số tỉnh thành.

Mức giảm mạnh thứ 2 thuộc về nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng ở mức giảm 0,74% so với tháng trước. Giá gas bán lẻ của các hãng đồng loạt giảm 31 nghìn/ bình 12kg kể từ ngày 1/3/2014 là nguyên nhân chủ yếu cùng với giá các loại vật liệu xây dựng cũng giảm nhẹ do chưa đến mùa xây dựng.

Các nhóm giao thông và bưu chính viễn thông giảm nhẹ 0,03% so với tháng trước.

Ở chiều ngược lại, có tới 7/11 nhóm hàng tăng giá so tháng trước nhưng mức tăng rất nhẹ, cao nhất chỉ ở mức 0,24% của nhóm đồ uống và thuốc lá. Mức tăng đáng kể tiếp theo thuộc về nhóm hàng hóa và dịch vụ khác ở mức 0,23% do tác động chính từ các mặt hàng trang sức tăng giá từ tác động của giá vàng.

Các nhóm khác chỉ tăng không đáng kể 0,01-0,03%.

Trong tháng, giá hai mặt hàng vàng và đô la Mỹ diễn biến cùng chiều ở các mức tăng 3,31% và 0,02% so tháng trước.

Đi tìm nguyên nhân lạm phát thấp

Trong thời gian qua đã có nhiều ý kiến trái chiều lý giải cho hiện tượng CPI tăng thấp. Cụ thể, sau tháng 1, nhiều ý kiến đồng tình rằng CPI tăng thấp là do sức cầu của nền kinh tế yếu. Tuy nhiên, sang tháng 2, đã xuất hiện những giải thích trái chiều nhau.

Trả lời báo giới, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cho rằng CPI tăng thấp là do nguồn cung dồi dào, sự kiểm soát, điều phối tốt của Chính phủ và “một nguyên nhân quan trọng khác làm CPI tăng thấp là do nhu cầu tiêu dùng tăng không cao như năm trước, người dân chi tiêu ngày càng tính toán, tiết kiệm, hiệu quả và thông minh hơn” và “mức tăng thu nhập năm nay không cao như mọi năm nên người dân cân nhắc và tiết kiệm hơn”.

Trong khi đó, trả lời báo giới, bà Đỗ Thị Ngọc, Phó vụ trưởng Vụ Thống kê giá - Tổng cục Thống kê, đơn vị trực tiếp tính toán CPI, cho rằng, “lo ngại về sức cầu của nền kinh tế yếu là không có cơ sở” và CPI tăng thấp “có nguyên nhân quan trọng nhất là tâm lý của người tiêu dùng không còn sợ lạm phát, nên không mua hàng hóa dự trữ”.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, nguyên nhân quan trọng khiến CPI tăng thấp là sức cầu yếu. TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng “giá cả tăng thấp trong tháng Tết cho thấy một thực tế là sức mua của dân quá thấp”.

Còn Chủ tịch Hội Siêu thị thành phố Hà Nội Vũ Vinh Phú cho rằng “CPI tăng 0,55% trong tháng 2 một phần thể hiện vai trò điều hành chính sách của Nhà nước. Nhưng điều này chỉ chiếm 20%, còn lại chủ yếu do cầu yếu”.

Với diễn biến kinh tế gần đây, CPI tháng 3 giảm mạnh và GDP quý 1 năm 2014 của thành phố Hà Nội và Tp.HCM tăng ở mức 6,6% và 7,7% so với mức tăng tương ứng 7,5% và 7,6% của quý 1 năm ngoái càng khiến nhiều người tin rằng sức cầu của nền kinh tế chưa hồi phục, vẫn ở mức thấp.

Theo TS Lê Anh Tuấn, Giám đốc Nghiên cứu của Dragon Capital, lạm phát Việt Nam đang ở mức thấp một phần nhờ chúng ta đã có kinh nghiệm hơn trong điều hành nhất là đối với các mặt hàng nhà nước quản lý và nguồn cung lương thực, thực phẩm - yếu tố tác động chính - đang ổn định ở mức cao.

“Về dài hạn, giá cả hàng hóa được xác lập trên quan hệ cung - cầu chứ không phải do tâm lý, đó chỉ là yếu tố nhất thời”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Theo VnEconomy