Liên minh châu Âu EU và chính phủ Mỹ đã hạn chế khả năng tiếp cận thị trường vốn của các công ty Nga, nhằm trừng phạt hành động mà họ cho là sự can thiệp của Nga vào Ukraine, sau khi Moscow sáp nhập bán đảo Crimea hồi tháng 3. Tình hình càng trở nên xấu hơn khi giá dầu thô lao dốc, ảnh hưởng tới nguồn thu chính của kinh tế Nga.

Đồng rúp chỉ riêng từ cuối tháng 6 đến nay đã rớt giá 50%, trong khi giá dầu thô lao xuống mức thấp nhất 5 năm qua, sau khi Các tiểu vương quốc Arập thống nhất khẳng định OPEC sẽ không giảm sản lượng.

Đêm 15/12, ngân hàng trung ương Nga đã tăng mạnh lãi suất chủ chốt từ 10,5% lên 17%, sau khi đồng rúp lần đầu sụt xuống 64 rúp mới đổi được 1 USD.

“Hồi tháng 3, những người lạc quan từng nghĩ rằng mọi thứ cuối cùng sẽ ổn cả, nhưng giờ hiểu rằng không hề có chuyện gì ổn cả”, Stanislav Belkovsky, một cố vấn của điện Kremlin trong nhiệm kỳ đầu của ông Putin khẳng định. “Những người giàu nhất nước Nga xem tình hình hiện nay là rất tiêu cực, nhưng họ không có công cụ để đảo ngược nó”, vị chuyên gia đang làm việc cho Viện chiến lược quốc gia, một cơ quan nghiên cứu tại Moscow nhận định.

Chịu tổn thất lớn nhất trong nhóm người siêu giàu Nga là hai tỷ phú Leonid Mikhelson và Gennady Timchenko, với tài sản bị teo tóp lần lượt 8,7 tỷ USD và 7,8 tỷ USD tính từ đầu năm. Leonid Mikhelson, 59 tuổi, là CEO của OAO Novatek, tập đoàn khí đốt lớn thứ hai tại Nga. Theo xếp hạng của Bloomberg, tỷ phú này đang nắm trong tay khối tài sản trị giá 9,2 tỷ USD.

Trong khi đó Gennady Timchenko, 62 tuổi, là một doanh nhân thân cận với Tổng thống Nga Putin và đang nắm 23,5% cổ phần của Novatek. Timchenko chính là một trong những cá nhân bị Mỹ liệt vào “danh sách đen” hồi tháng 3 vừa qua. Tài sản của ông này chỉ còn lại 3,2 tỷ USD.

Thiệt hại nặng nề thứ ba là chủ tịch kiêm cổ đông lớn nhất của tập đoàn thép OAO Novolipetsk Vladimir Lisin. Từ đầu năm đến nay, cổ phiếu của Novolipetsk đã mất giá tới 42%, khiến tài sản của Lisin hao hụt 7,5 tỷ USD.

Sự lao dốc của nền kinh tế cũng khiến một tỷ phú khác là Alisher Usmanov mất ngôi vị người giàu nhất nước Nga. Nhà “tài phiệt” 61 tuổi này nắm giữ hơn 20% cổ phần của nhà cung cấp dịch vụ không dây lớn thứ hai tại Nga OAO MegaFon. Từ đầu năm đến nay, giá trị vốn hóa của tập đoàn này rớt thảm 58%.

Dù vậy, tổn thất của Usmanov được bù đắp phần nào bởi sự khoản lời thu được từ việc đầu tư vào cổ phiếu các tập đoàn công nghệ như Alibaba của Trung Quốc và JD.Com Inc. Ước tính tổn thất của tỷ phú này đến nay vào khoảng 6,8 tỷ USD.

Hiện ngôi giàu nhất nước Nga đang thuộc về Viktor Vekselberg, 57 tuổi, một cựu kỹ sư thời Liên Xô cũ. Vekselberg giàu lên nhờ kinh doanh đồng và cáp điện công nghiệp đã qua sử dụng. Năm 1990, ông lập ra tập đoàn Renova, thu lợi từ quá trình cổ phần hóa các tập đoàn quốc doanh. Đến nay, khối tài sản của tỷ phú này được ước tính vào khoảng 13,6 tỷ USD, nhiều hơn Usmanov 239 triệu USD.

Trong số các tỷ phú Nga, chỉ duy nhất có tỷ phú ngành nhôm Oleg Deripaska, người đang nắm 48% cổ phần của tập đoàn sản xuất nhôm lớn nhất thế giới United Co. Rusal là ghi nhận sự tăng trưởng của tài sản.

Vị doanh nhân 46 tuổi này đã có thêm 855 triệu USD, chính nhờ vào sự giảm giá của đồng rúp, do chi phí nhân công trong nước thấp đi, trong khi doanh thu từ xuất khẩu bằng ngoại tệ lại tăng. Giá trị vốn hóa của United Co. Rusal đã tăng tới 101% từ đầu năm tới nay.

Trong khi đó, nếu xét về tỷ lệ phần trăm tài sản bị “bốc hơi”, ngôi quán quân phải thuộc về ông Vladimir Evtushenkov. Từng là người giàu thứ 14 nước Nga, tài sản của vị doanh nhân 66 tuổi này đã mất tới gần 90%, khiến ông không còn có mặt trong danh sách 20 người giàu nhất.

Tháng 9 vừa qua, một tòa án tại Moscow đã ra lệnh quản thúc Evtushenkov sau một cuộc điều tra liên quan đến rửa tiền, trong thương vụ mua lại 2,5 tỷ USD cổ phần tại công ty dầu mỏ Bashneft. Tòa cũng đồng thời tuyên án quốc hữu hóa cổ phần của Evtushenkov tại Bashneft.