Một tàu chở hàng ở Thanh Đảo, Sơn Đông, Trung Quốc (Ảnh: AFP)

SCMP ngày 18/2 dẫn lời các chuyên gia kinh tế cấp cao của Trung Quốc cho rằng dịch viêm phổi cấp gây ra do virus corona chủng mới đang gây áp lực lên nền kinh tế Trung Quốc và Bắc Kinh nên yêu cầu Mỹ cho họ hoãn thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn 1.

Trong một bài viết đăng tải hôm 17/2, một nhà nghiên cứu từ diễn đàn Finance 40 của Trung Quốc - nhóm các chuyên gia kinh tế nhà nước - cho rằng điều khoản Trung Quốc cam kết mua 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong 2 năm tới “có thể bị ảnh hưởng vì bệnh dịch đã và đang tác động lên nền kinh tế”.

“Nếu có thể, Trung Quốc nên đề xuất việc hoãn thực hiện kế hoạch mua sắm với một cơ chế hợp lý”, ông Xu, người đồng thời là chuyên gia cấp cao tại học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho hay.

Theo SCMP, lời gợi ý của ông Xu dường như phản ánh sự quan ngại ngày càng gia tăng của giới làm chính sách Trung Quốc về việc virus gây chết người có thể gây ảnh hưởng tới nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới trong quý 1 năm 2020, nếu không nói là cả năm.

Trung Quốc hiện thời đang cố gắng khởi động lại các hoạt động kinh tế ngoài tâm dịch Hồ Bắc với mục tiêu làm giảm thiểu thiệt hại. Tuy nhiên, những thách thức về dịch bệnh vẫn còn nằm ở đó với 2.000 ca nhiễm mới được báo cáo vào ngày 16/2. Tại Quảng Đông và Chiết Giang, hai địa điểm sản xuất và xuất khẩu quan trọng của Trung Quốc, số ca nhiễm virus Covid-19 cho tới cuối tuần là hơn 1.000.

Các nhà máy Trung Quốc làm việc trở lại đang vận hành dưới công suất trong khi vấn đề vận tải hàng hóa cũng đang bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, theo SCMP.  

Theo chuyên gia Xu, những yếu tố trên có thể ảnh hưởng tới khả năng Trung Quốc mua vật tư và phụ tùng từ Mỹ.

“Việc mua máy bay Mỹ không thể thực hiện trong khoảng thời gian ngắn vì các hãng hàng không đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Kể từ lúc dịch bùng phát, nhu cầu của Trung Quốc về máy móc, thiết bị điện, năng lượng của Mỹ cần phải hoãn vì sản xuất nội địa chưa hoàn toàn nối lại”, ông Xu viết.

Ông Xu cho rằng việc Tổ chức Y tế Thế giới WHO tuyên bố dịch bệnh Covid-19 là tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu đã kích hoạt một điều khoản về trường hợp bất khả kháng trong thỏa thuận giai đoạn 1 giữa Mỹ và Trung Quốc.

Điều khoản này nói rằng trong trường hợp xảy ra thiên tai hay những sự việc không thể lường trước ngoài tầm kiểm soát thì 2 bên có thể thương lượng lại với nhau.

Ông Xu cũng kêu gọi Trung Quốc nên mở lời trước với Mỹ và khuyến nghị rằng trong tình huống này, Bắc Kinh có thể thúc đẩy hợp tác y khoa với Mỹ thông qua việc thúc đẩy việc mua các sản phẩm y tế của Washington.

Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 có hiệu lực hồi tuần trước tuy nhiên Trung Quốc chưa có bất cứ bình luận công khai nào về việc yêu cầu tạm dừng.

Trước đó, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Mỹ Larry Kudlow cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết “sẽ thực hiện nghĩa vụ” dù dịch bệnh xảy ra.

Mặc dù vậy, một cựu quan chức Nhà Trắng ẩn danh nói với SCMP rằng các bên đều cho rằng điều khoản hoãn thỏa thuận sẽ được kích hoạt và Mỹ có thể sẽ tỏ ra thấu hiểu.

Đồng tình với ông Xu, ông Yu Chunhai, giáo sư kinh tế đại học Nhân dân Trung Quốc cho rằng Mỹ nên cân nhắc việc cho Bắc Kinh hoãn thực hiện thỏa thuận vì tác động kinh tế của dịch bệnh ở Trung Quốc. Ông Yu cho rằng Mỹ cũng có thể yêu cầu điều kiện khác để đánh đổi lại việc Trung Quốc hoãn thực hiện thỏa thuận.

Đức Hoàng

Theo SCMP