Những người mua xe điện đã bị hấp dẫn với khoản trợ cấp lên tới 50.000 nhân dân tệ (173 triệu đồng) mỗi xe, nhưng sự hỗ trợ này đã bị cắt giảm một nửa vào tháng 1 năm nay và sẽ kết thúc vào năm tới.

Một số ông trùm giàu có nhất Trung Quốc đã đổ hàng tỷ USD vào các tập đoàn sản xuất xe điện với hy vọng sẽ đưa Trung Quốc trở thành một đất nước tiên phong đầu tiên trong lĩnh vực đầy mới mẻ này. Nhưng giờ đây, dường như những tính toán ban đầu đã trở nên mờ dần bởi doanh số bán xe đang trì trệ cộng thêm việc giảm trợ cấp của Chính phủ Trung Quốc đối với ngành công nghiệp vẫn còn non trẻ này.

Những khó khăn này đã khiến cho các tỷ phú hàng đầu như Jack Ma, Pony Ma, Hứa Gia Ấn và Robin Li phải đối mặt với mức lợi nhuận ngày càng giảm mặc dù trước đó họ đã đánh cược bằng một khoản đầu tư khổng lồ rằng những chiếc ô tô điện có thể sẽ là những chiếc điện thoại thông minh được gắn bánh xe để kết nối những hành khách với nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau. Số vốn mà họ đã đầu tư, cùng với hàng chục công ty khởi nghiệp ước tính trị giá khoảng 18 tỷ USD đã giúp thổi phồng một quả “bong bóng” mang tên xe điện mà dường như đang sắp nổ tung.

Thị trường ô tô tại Trung Quốc đang trải qua một giai đoạn khó khăn với việc doanh thu bán hàng giảm sút trong một thời gian dài. Điều này khiến cho các nhà sản xuất xe điện phải cắt giảm triển vọng về lợi nhuận của mình. Cộng thêm việc các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang chuyển gánh nặng sang cho các nhà sản xuất ô tô bằng cách áp đặt các mục tiêu doanh số bắt buộc đối với xe điện, tăng thêm áp lực tài chính trong bối cảnh doanh số sụt giảm trầm trọng. Doanh số tiêu thụ SUV hybrid và xe điện thuần của Trung Quốc đã tăng 60% trong năm ngoái lên 1,3 triệu xe – chiếm một nửa lượng tiêu thụ xe điện toàn cầu - nhưng tổng doanh số xe hơi nói chung lại giảm 4,1% xuống còn 23,7 triệu xe.

Những người mua xe điện đã bị hấp dẫn với khoản trợ cấp lên tới 50.000 Nhân dân tệ (173 triệu đồng) mỗi xe, nhưng sự hỗ trợ này đã bị cắt giảm một nửa vào tháng 1 năm nay và sẽ kết thúc vào năm tới. Những trở ngại trên đã tạo ra một cú rung lắc đối với những nhà sản xuất ô tô và ngay cả khi có sự hậu thuẫn của các ông trùm thì cũng không thể thay đổi được tình thế.

Nhà phân tích ngành công nghiệp Paul Gong của UBS cho biết: “Cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt hơn”.

Rachel Miu, một nhà phân tích của DBS Group Holdings Ltd ở Hongkong cũng cho hay: “Đối với những công ty non trẻ và hoàn toàn mới trong lĩnh vực sản xuất xe điện, đây sẽ là một cuộc leo dốc khó khăn".

Xe điện Audi Q2 L E-Tron

Alibaba: Các cáo buộc

Tỷ phú Jack Ma đã từ chức chủ tịch của Tập đoàn Alibaba Group Ltd. vào tháng 9 sau khi tích lũy khối tài sản trị giá 40 tỷ USD. Tuy nhiên người đàn ông giàu nhất Trung Quốc vẫn giữ ghế hội đồng quản trị và vẫn có sức ảnh hưởng đối với tập đoàn thương mại điện tử này.

Alibaba đã tham gia một số vòng tài trợ cho Công ty Guangzhou Xiaopeng Motors Technology, hay còn gọi là Xpeng Motors, và trong chính năm đó ông đã huy động được 2,2 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 313 triệu USD) cho nhà sản xuất ô tô này.

Xpeng đã ra mắt chiếc ô tô đầu tiên của mình, chiếc SUV G3 năm chỗ vào cuối năm ngoái và cho đến nay, công ty này đã bán được 11.940 chiếc xe, theo số liệu của Bloomberg.

Công ty hiện cũng đang hợp tác với các nhà sản xuất ô tô lớn. Một đơn vị sản xuất mới được xây dựng với Haima Vehicle Co. có thể sản xuất được 150.000 chiếc ô tô điện mỗi năm. Và tại một nhà máy khác cũng đang nhanh chóng bắt đầu lắp ráp chiếc coupe P7, dự kiến ​​bắt đầu giao hàng vào năm sau.

Mặc dù vậy, cuộc hành trình này cũng đã gây ra không ít tranh cãi bởi một số kỹ sư đang làm việc cho Xpeng bị cáo buộc đã ăn cắp những tài liệu từ công ty cũ của họ ở Mỹ vào tháng 3. Tesla đã kiện một cựu kỹ sư vì cho rằng anh ta đã tải các tài liệu của công ty bao gồm thông tin, các thư mục và bản sao mã nguồn lên tài khoản lưu trữ cá nhân riêng của mình trước khi xin nghỉ việc.

Ngoài ra, một cựu kỹ sư của Apple đã bị truy tố vì cáo buộc ăn cắp bí mật và kỹ thuật ô tô tự lái khi chuẩn bị làm việc tại Xpeng. Phiên tòa của anh này hiện đang sắp diễn ra. Tuy nhiên, Xpeng không bị buộc tội vì những điều trên.

Alibaba có trụ sở tại Hàng Châu, cổ đông lớn thứ hai tại Xpeng, đã không trả lời các câu hỏi cụ thể liên quan đến những vấn đề này.

Nhà sản xuất ô tô Xpeng đã tuyên bố rằng, Xiaomi Corp, một công ty điện tử tiêu dùng tại Trung Quốc, đã đầu tư trị giá 400 triệu USD.

Tencent: Đầu tư vào NIO, sau đó thua lỗ

Tencent Holdings Ltd. của Pony Ma, có ứng dụng nhắn tin WeChat đã giúp ông trở thành người giàu thứ hai của Trung Quốc, đã đứng đầu vòng đầu tư trị giá 1 tỷ USD tại NIO vào năm 2017.

Với hơn 26.000 ô tô được bán ra, NIO là một trong số ít các công ty khởi nghiệp đánh bại các đối thủ và được niêm yết tại thị trường New York vào năm ngoái.

Tuy nhiên, công ty vốn được mệnh danh là Tesla của Trung Quốc này đang phải đối mặt với các khoản lỗ chồng chất, doanh thu sụt giảm vì đã đầu tư quá nhiều vào quảng cáo và bất động sản.

Evergrande: Hy vọng cao

Và một trong những công ty có tiếng tăm trong lĩnh vực này là nhà phát triển bất động sản China Evergrande Group. Họ đã tuyên bố rằng mình cần phải trở thành nhà sản xuất vĩ đại nhất thế giới trong vòng từ 3 đến 5 năm, vượt qua cả gã khổng lồ Tesla. Công ty này hiện đã mở một nhà máy sản xuất tại Thượng Hải. Từ tháng 9/2018 đến giữa năm nay, Evergrande đã đầu tư hơn 3 tỷ USD vào các tập đoàn liên quan đến xe điện, theo Bloomberg.

Evergrande mong muốn sẽ mở 10 cơ sở sản xuất và dự định chi 45 tỷ Nhân dân tệ cho ô tô năng lượng mới từ năm 2019 - 2021. Vào ngày 10/11, một đơn vị thuộc tập đoàn này đã nói rằng, họ sẽ chi khoảng 3 tỷ USD để gia tăng cổ phần của mình trong National Electric Vehicle Sweden (NEVS), nâng mức sở hữu từ 68% lên thành 82%.

Chủ tịch – người sáng lập ra công ty – tỷ phú Hứa Gia Ấn nói rằng, không có bất kì sự chồng chéo nào giữa việc kinh doanh bất động sản và việc kinh doanh xe điện của Evergrande.

Ông Hứa cũng chia sẻ rằng: “Chúng tôi không có chuyên môn, không có kinh nghiệm hay cơ sở sản xuất ô tô. Vậy làm thế nào để chúng tôi có thể cạnh tranh được với các nhà sản xuất ô tô thế kỷ trên hành tinh này? – Đơn giản thôi, hãy mở ví của Evergrande ra, tôi sẽ cạnh tranh được.” – “Nếu chúng tôi không có chuyên môn cốt lõi, chúng tôi sẽ mua nó”, ông nói.

Nhưng dù bất cứ điều gì ông Hứa thực hiện cũng có thể gây thiệt hại cho Evergrande do tính chất “đốt tiền” của các khoản đầu tư vào NEV. Theo BI, dự kiến về việc chi 45 tỷ Nhân dân tệ của công ty là một bước đi liều lĩnh và có thể sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoàng tiền mặt của Evergrande.

Baidu: Các vụ kiện

Robin Li, Giám đốc điều hành của công ty công cụ tìm kiếm thống trị Trung Quốc, đã biến Công ty WM Motor know-how trở thành một phần của Baidu Inc. Baidu đã dẫn đầu một vòng gọi vốn trong năm nay, vòng gọi vốn này đã tạo ra 3 tỷ nhân dân tệ cho nhà sản xuất ô tô Baidu. Hiện tại ông đang sở hữu 13% cổ phần của công ty.

WM đã tung ra một chiếc SUV điện cuối năm 2018 và đã bán được hơn 19.000 xe. Tính đến nay, WM đã bán được 14.273 chiếc SUV chạy bằng pin, theo số liệu của Bloomberg.

Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, Volvo - công ty mẹ của Zhejiang Geely Holding Group đã kiện WM, và yêu cầu khoản bồi thường trị giá 2,1 tỷ Nhân dân tệ với cáo buộc rằng WM có những hành vì vi phạm bản quyền, nhưng WM đã phủ nhận những cáo buộc này.

“WM hiện đang sản xuất ô tô tại các nhà máy của mình, giúp duy trì quản lý chất lượng cao”, đại diện công ty - ông Clark tuyên bố. “Công ty cũng đang mở một đơn vị sản xuất thứ hai trong năm tới để có thể tạo ra 150.000 ô tô hàng năm với mong muốn doanh thu được tăng thêm 1 tỷ USD nữa”.

Thùy Dung

Theo Bloomberg