Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch CLB Hàng Việt Nam chất lượng cao

Hình ảnh những vườn ớt ởCam Lộ(Quảng Trị) khô quắt rối bời, lá trụi, trái héo xuất hiện dày đặc trên tivi và chính quyền tỉnh Quảng Trịđang kêu gọi “giải cứu”ớt. Chuyện không đùa! 

Dù trước đây,tôiphát rầu vì mỗi lầnnghe kêu gọi giải cứu hết dưa tới vải, tới thanh long rồi tới chuối. Tôi từng đùa, mấy thứđó ăn được, chứđến ngày nào “phân công”mọi người ăn ớt thì...làm sao ăn? 

Vậy mà hôm nay chuyện có thếthật, mỗi người phải mua 9 kg. Lãnh đạo Quảng Trịphân công lực lượng cơhữu của mình, mỗi công chức mua 9 kí ớt. Thếgiới chắc chưa có "công vụ" nào lạlùng thế. 

Lý do? Có một công ty ởHải Phòngbẻkèo do giá thịtrường rớt quá. Nghe kỳkhông? Tất cảtùy thuộc một sựbẻkèo, tất cảvẫn từmột tình trạng cốhữu: chỉlo sản xuất, chuyện thịtrường giải quyết thật sơsài, thảtrôi với rủi may.
 

Tôi nhớcó lần đưa 5 doanh nghiệp chếbiến gia vịtừTP.HCM đến huyện Thanh Bình, Đồng Tháp xem đểmua ớt. Bên làm tương ớt quá cần, bên sản xuất đang ứthừa, vậy mà hai bên cũng cứphân vân không đi đến thống nhất ngay được. 

Chưa nói tới giá, có doanh nghiệp nói cái vịhậu của ớt Thanh Bình hơi hăng hăng, khác vịquen thuộc món tương của họ. Nên phải chỉnh bên này, thuyết bên kia, đi lại mấy lần mới tạm xong một “kèo”.  
 

Tôi nhìn chăm chăm những vườn ớt trụi khô mà nơm nớp lo, thực sựlà nơm nớp lo. Bởi xứQuảng Trịkhó nghèo này, hình nhưđịnh mệnh trao cho những món đặc sản toàn cay nồng, cay đứt lưỡi cho tới điếc óc, mù trời. 

Ngoài ớt, Quảng Trịcòn hồtiêu và vừa được chính phủPháp bảo trợChỉdẫn địa lý (CDĐL). Với Campuchia hay Thái Lan, họ rất muốn nhận được thứ “tài sản” quý này. Thời điểm tỉnh Kampot của Campuchia được Pháp bảo trợCDĐL cho hồtiêu, Thủtướng Hunxen đến ngay, làm lễnhận và họp báo, giao kếhoạch phát triển tối đa. 

Từđó, tiêu Kampot đã khuếch trương lợi thếCDĐL, phát triển hàng loạt sản phẩm mới, mởthêm nhiều đồn điền, hạtầng cho du lịch, hàng thì bán được giá trên trời còn tour du lịch nổi tiếng khắp châu Âu.
 

Chuyên gia Delphine Marie Vivien, người từng theo đuổi CDĐL hồtiêu cho cảKampot lẫn Quảng Trịcó lần hỏi tôi: “Vì sao Việt Nam chưa thấy làm gì cho CDĐL hồtiêu?”

Tuy nhiên, tới giờ Việt Namđối với CDĐL vẫn một mực...lạnh nhạt và hờhững bởi việc quản lý do cả3 Bộcùng quản, BộNông nghiệp phát hiện, BộKhoa học Công nghệcấp chứng nhận và BộCông Thương (đáng lẽ) phải lo thương mại hóa thì hiện nay, việc này được giao tuốt vềcho các địa phương (trong khi địa phương chưacóđủchuyên môn và hệsinh thái đểmà phát triển?). 
 

Tìm đọc lại 50 trang tài liệu vềhồtiêu Quảng Trị, tôi thấy cũng từng có đợt tiếp thịsôi động với các công ty và tổchức của Hoa Kỳ. Nhưng công việc có trởthành thường xuyên, theo đuổi đến cùng? 
 

Có hiệp hội hồtiêu đó, nhưng mình hiệp hôi kêu than không đủ, nếu chính sách Nhà nước dành cho nông sản, đặc sản vẫn tản mạn, hờhững: không đầu tưsựam hiểu sâu chuyên môn với quyết tâm triệt đểgiải quyết vấn đềkinh doanh nông sản từcăn gốc. 

Thay đổi tưduy chỉlo sản xuất không tính tới thịtrường, nên cứđểdiễn ra các vụgiải cứu nôngsản triền miên, vô vọng, ức chếvô cùng. Trong khi các nước lân cận, Campuchia, Thái Lan, và Hàn quốc, Nhật Bản...đã bền bỉxây dựng và thực hiện các giải pháp căn cơ, hành động thường xuyên với nhiệm vụđược giao cho các Bộngành phối hợp đồng bộcác nguồn lực đểhiện nay.

Vìthế, họ đã thắng thếso với ta cảvềsức mạnh thương hiệu, giá trịgia tăng và thịphần trên thịtrường thếgiới. Nhắc CDĐL chỉnhằm nói điều này: ngay cảnhận được tài sản quí vậy, ta cũng chẳng hành động gì đểphát huy nhưcác nước lân cận.
 

Họcũng chẳng làm gì ký bí, siêu hình. Nắm xu hướng và thông tin thịtrường; tận dụng những cơhội; xây dựng chuỗi giá trị, tổchức R&D nghiên cứu, phát triển sản phẩm, giúp người nông dân và các DN nhỏbán hàng. Những hội thảo, những bài báo không giải cứu được gì hết. Hãy bắt tay làm, làm đúng và tận tâm từxây dựng giải pháp đến hành động.