Liên quan tới phương án xử lý 12 đại dự án thua lỗ, trong báo cáo gửi đến các vị đại biểu Quốc hội về kết quả triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chất vấn và trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, Bộ Công Thương khẳng định sẽ Nhà nước kiên quyết không cấp thêm vốn vào các dự án, doanh nghiệp nêu trên.

Bộ trưởng Công Thương cũng khẳng định sẽ kiên quyết xử lý các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả theo nguyên tắc và cơ chế thị trường; tôn trọng nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, căn cứ kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và báo cáo kiểm tra pháp lý, kiên quyết xử lý sớm, dứt điểm các tranh chấp, bất cập phát sinh giữa chủ đầu tư và các nhà thầu, đặc biệt là các nhà thầu EPC; tái cơ cấu các dự án, doanh nghiệp theo các hướng ưu tiên các phương án bán, thoái vốn cho các nhà đầu tư ngoài nhà nước.

Đồng thời kiên quyết thực hiện cho phá sản, giải thể theo quy định của pháp luật đối với các dự án, doanh nghiệp không có khả năng khắc phục, thu hồi tối đa tài sản của Nhà nước, hạn chế thấp nhất thất thoát và những tác động tiêu cực đối với ngân sách Nhà nước và với nền kinh tế nói chung.

Bộ trưởng cũng khẳng định, bảo đảm thực hiện các phương án xử lý theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo công khai, minh bạch; tăng cường trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong quá trình thực hiện các chủ trương, giải pháp xử lý các dự án, doanh nghiệp; quan tâm toàn diện bảo đảm lợi ích cao nhất của Nhà nước, quyền của người lao động, an sinh - xã hội, an ninh - quốc phòng, môi trường và ổn định xã hội; hết sức lưu ý đối với khâu định giá tài sản, nhất là giá trị quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.

Bộ trưởng cam kết, tiến hành thanh tra, kiểm toán, điều tra làm rõ những sai phạm, vi phạm pháp luật ở từng dự án, doanh nghiệp; làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức liên quan; xử lý nghiêm minh và sớm hoàn tất các thủ tục tố tụng theo quy định của pháp luật; không để tái diễn những yếu kém, khuyết điểm trong quá trình quản lý điều hành đối với doanh nghiệp nhà nước như thời gian qua.

Mục tiêu được Bộ Công Thương đặt ra là sớm giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc để chấm dứt tình trạng thua lỗ, khắc phục tối đa thiệt hại cho Nhà nước. Trong năm 2017, hoàn thành phương án xử lý đối với từng dự án, doanh nghiệp và kế hoạch chi tiết tổ chức triển khai thực hiện và đến hết năm 2018, phấn đấu xử lý căn bản các tồn tại, yếu kém đối với các dự án, doanh nghiệp.

Theo báo cáo, trong số 12 dự án/nhà máy đầu tư kém hiệu quả, có 6 nhà máy đang được vận hành sản xuất, kinh doanh (gồm 4 nhà máy sản xuất phân bón; Nhà máy đóng tàu Dung Quất và Nhà máy thép Việt Trung); 3 Dự án đang bị dừng thi công do chi phí tăng cao và thiếu vốn (Dự án sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ; Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên; Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam); 3 nhà máy đang bị dừng sản xuất do giá thành cao, thua lỗ lớn (Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước; Nhà máy sản xuất sơ sợi Đình Vũ - PVTex).

Tổng mức đầu tư ban đầu của 12 dự án, nhà máy nêu trên là 43.673,63 tỷ đồng, sau đó được phê duyệt điều chỉnh tăng lên 63.610,96 tỷ đồng (tăng 45,65%). Trong đó vốn chủ sở hữu là 14.350,04 tỷ đồng, chiếm 22,56%; vốn vay là 47.451,24 tỷ đồng, chiếm 74,6%, còn lại 2,84% là từ các nguồn khác.

Trong tổng số vốn vay thì vốn vay các ngân hàng trong nước 41.801,24 tỷ đồng, trong đó vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là 16.858,63 tỷ đồng và vay nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 6.617,24 tỷ đồng.

Tổng số lỗ lũy kế của 10 nhà máy đang sản xuất hoặc đã dừng sản xuất tới thời điểm 31/12/2016 là 16.126,02 tỷ đồng, trên tổng số vốn chủ sở hữu của các nhà máy này còn lại là 3.985,14 tỷ đồng.

Tổng tài sản của 12 nhà máy là 57.679,02 tỷ đồng, tổng nợ phải trả 55.063,38 tỷ đồng, trong đó nợ phải trả VDB là 10.633,43 tỷ đồng và nợ phải trả nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 4.299,83 tỷ đồng.

Tổng số vốn đã giải ngân của ba dự án dở dang, đang bị dừng thi công là 8.614 tỷ đồng, trên tổng nguồn thanh toán dự kiến là 13.066 tỷ đồng.

Báo cáo cho biết, sau nhiều chỉ đạo và nhiều công việc được triển khai, đến nay bước đầu đã tạo chuyển biến tích cực ở một số dự án, doanh nghiệp. Bốn nhà máy sản xuất phân bón thuộc Tập đoàn Hóa chất đã vận hành sản xuất ổn định, đồng thời tiết giảm chi phí sản xuất, tiêu hao nguyên nhiên vật liệu đạt và vượt kế hoạch, góp phần làm giảm chi phí biến đổi, khắc phục dần thua lỗ.

Đối với Nhà máy Thép Việt - Trung, tình hình sản xuất kinh doanh có nhiều tiến bộ rõ rệt. Từ tháng 3/2017, hoạt động sản xuất kinh doanh bắt đầu có lãi, sơ bộ tính toán lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm là 67 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, công ty đã nộp tổng cộng 293 tỷ đồng tiền thuế các loại vào ngân sách Nhà nước. Đã rút 1.000 tỷ đồng vốn của Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước - SCIC đầu tư vào dự án mở rộng giai đoạn 2 Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO).

Phương Dung