Truy thu gần 10,5 tỉ đồng từ 2 dự án nhà máy nhiệt điện

Theo Cục Hải quan Quảng Ninh, hiện trên địa bàn có 9 dự án nhà máy nhiệt điện đang được đầu tư xây dựng hoặc đã đi vào hoạt động. Trong quá trình thực hiện dự án, các DN phải NK lượng lớn máy móc, thiết bị, vật tư tạo tài sản cố định.

Trong số này có những mặt hàng thuộc đối tượng được miễn thuế NK, thuế GTGT, nhưng cũng có mặt hàng không được miễn thuế. Hải quan Quảng Ninh xác định, việc tập trung KTSTQ đối với hàng hóa NK thuộc loại hình này nhằm giúp DN thực hiện đúng chính sách ưu đãi đầu tư, tránh việc lợi dụng chính sách để gian lận, trốn thuế hoặc tránh những sai sót do chưa nắm rõ quy định...

Vừa qua, Chi cục KTSTQ Quảng Ninh tiến hành kiểm tra 2 dự án nhà máy nhiệt điện trên địa bàn. Theo Chi cục KTSTQ Quảng Ninh khối lượng công việc đặt ra khi thực hiện kiểm tra dự án dạng này là rất lớn. Chỉ với 2 dự án nhưng phải kiểm tra 450 bộ tờ khai liên quan trong giai đoạn 2008-2012, kèm theo nhiều chứng từ; tổng số dòng hàng phải kiểm tra, rà soát lên đến 10.000 dòng…

Lãnh đạo Chi cục KTSTQ Cục Hải quan Quảng Ninh cho biết, để công tác kiểm tra đạt hiệu quả, đơn vị xác định việc vận động, thuyết phục DN hợp tác và thấy được những lợi ích của công tác KTSTQ đối với bản thân DN là hết sức quan trọng. Đây không chỉ thể hiện thái độ chấp hành tốt pháp luật của DN mà quan trọng hơn việc kiểm tra sẽ kịp thời phát hiện sai sót để giúp DN khắc phục trong công tác quản lí tránh để xảy ra hậu quả lớn. Bên cạnh việc thuyết phục DN, cơ quan Hải quan cũng luôn chủ động trong thu thập tài liệu, củng cố hồ sơ để đấu tranh, chứng minh cho DN thấy được sai phạm…

Khi bắt tay vào kiểm tra tại trụ sở cơ quan Hải quan, Chi cục nhận thấy ngay bất cập trong đăng kí danh mục miễn thuế. Đó là DN chỉ đăng kí theo hạng mục của hợp đồng EPC (Engineering - Procurenment - Construction là hợp đồng để thực hiện các công việc từ thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ đến thi công xây dựng công trình, hạng mục công trình) không kê khai chi tiết từng mặt hàng cụ thể.

Do đó, khi làm thủ tục NK, DN chỉ khai báo các máy móc, thiết bị chính, sau khi hàng hóa về chân công trình DN mới có danh mục hàng hóa cụ thể. Quá trình kiểm tra cơ quan Hải quan còn phát hiện nhiều vật tư, phụ tùng phục vụ thay thế, sửa chữa; công cụ, dụng cụ trong phân xưởng và phòng thí nghiệm không liên quan đến quá trình vận hành hệ thống. Đây là những mặt hàng không thuộc đối tượng được miễn thuế NK.

Trước tình trạng đó, Chi cục KTSTQ Quảng Ninh tổ chức kiểm tra trực tiếp tại trụ sở DN, kết quả kiểm tra đã củng cố, chứng minh được hành vi sai phạm của DN trong kê khai danh mục hàng hóa miễn thuế. Theo Chi cục KTSTQ Quảng Ninh, tổng số vật tư, phụ tùng phục vụ thay thế, sửa chữa; công cụ, dụng cụ trong phân xưởng và phòng thí nghiệm của 2 dự án nhà máy nhiệt điện được kiểm tra không thuộc đối tượng miễn thuế (thuế NK và thuế GTGT) lên đến 1.986 mặt hàng. Tổng số tiền thuế được Cục Hải quan Quảng Ninh truy thu về NSNN với số hàng hóa kê sai đối tượng miễn thuế này là 10,45 tỉ đồng.

Theo Chi cục KTSTQ Quảng Ninh, các nhà máy nhiệt điện hiện nay chủ yếu được thực hiện theo hợp đồng EPC và các nhà thầu chính thường là nhà thầu nước ngoài. Đây là các dự án lớn nên thường có hạng mục vật tư dự phòng và công cụ, dụng cụ cho phân xưởng sửa chữa, nhóm hàng này thường được gửi kèm với máy móc, thiết bị chính từ nước ngoài nên DN có thể cố tình hoặc vô tình vi phạm, nếu chỉ kiểm tra trên hồ sơ hải quan sẽ rất khó phát hiện.

Do đó, việc kiểm tra tại trụ sở DN giúp phát hiện, chỉ rõ những vi phạm cụ thể. CBCC hải quan phải kiên trì rà soát từng dòng hàng để chỉ ra được mặt hàng nào được miễn thuế mặt hàng nào không. Cụ thể trường hợp này, máy móc, thiết bị có thêm hóa chất, vật tư (dầu, mỡ, dung môi, keo, dây điện…) không được miễn thuế nhưng được đóng gói kèm vào các hàng hóa được miễn thuế.

Ngoài ra, các cơ quan quản lí chuyên ngành cũng thường xác nhận tính đồng bộ cho toàn bộ hàng hóa thuộc hợp đồng EPC nên dễ làm DN lầm tưởng tất cả vật tư, thiết bị đi kèm cũng được miễn thuế nhưng thực tế không phải như vậy (như trường hợp mà Chi cục KTSTQ Quảng Ninh đã phát hiện nêu trên)...

Từ vụ việc kiểm tra cụ thể đối với loại hình NK máy móc, thiết bị tạo tài sản cố định của 2 dự án nhiệt điện ở Quảng Ninh không chỉ là bài học kinh nghiệm với cơ quan Hải quan mà còn giúp các DN tránh sai sót trong quá trình khai báo hải quan.