Dòng chảy vốn 27/01/2015 23:00

Giá dầu giảm và tình thế "tiến thoái lưỡng nan"

FICA - Việt Nam đặt mục tiêu thu ngân sách dựa trên mức giá dầu cơ sở 100 USD/thùng, tuy nhiên khi giá dầu xuống dưới 50 USD/thùng đã đặt Chính phủ vào một tình thế mới.

Bài viết mới đăng tải trên Bloomberg đưa ra nhận định, giá dầu giảm mạnh đang thúc đẩy tiêu dùng nội địa tại Việt Nam nhưng cũng đe dọa những nỗ lực của đất nước trong việc kiềm chế thâm hụt ngân sách. Theo Bloomberg, đây là một "tình thế khó xử" cho Chính phủ Việt Nam.

Theo ông Bùi Đức Thu, thành viên Ủy ban Tài chính Quốc hội, giá dầu thô sụt giảm mạnh ảnh hưởng lớn tới các khoản thu ngân sách từ dầu, vốn chiếm tới 10% tổng nguồn thu của Chính phủ. Một nghiên cứu khác mới được công bố cũng cho rằng, giá dầu sụt giảm mạnh sẽ khiến mục tiêu tăng trưởng khó đạt được trong năm nay.

Việt Nam đặt mục tiêu thu ngân sách dựa trên mức giá dầu cơ sở 100 USD/thùng, tuy nhiên khi giá dầu xuống dưới 50 USD/thùng đã đặt Chính phủ vào một tình thế mới. Bộ Tài chính đã hoãn tăng thuế nhập khẩu xăng dầu trong tuần trước cho thấy những thách thức của các nước xuất khẩu dầu mỏ khi giằng co giữa 2 nhiệm vụ: bảo vệ người tiêu dùng và các doanh nghiệp bằng cách duy trì thuế thấp và giải quyết tình trạng hụt thu do giá dầu giảm. 

"Diễn biến qua lại cho thấy đây là một vấn đề phức tạp và Chính phủ cần thận trọng hơn trong việc cân bằng lợi ích khác nhau trong nền kinh tế. Đây là một tình thế khó xử", Alan Phạm, kinh tế trưởng tại VinaCapital cho biết. 

Tiến thoái lưỡng nan

Đây là một tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Malaysia nơi mà các khoản thu ngân sách từ dầu đóng góp tới 30% cũng đang phải đối mặt. Tuần trước, Thủ tướng Najib Razak cho biết thâm hụt ngân sách năm 2015 của nước này sẽ tăng lên khoảng 3,2% GDP, lớn hơn nhiều so với mức mục tiêu 3% đặt ra hồi tháng 10/2014. Tăng trưởng sẽ từ 4,5-5,5%, thấp hơn mức dự báo 6% ban đầu.

Còn đối với một nước xuất khẩu ròng dầu thô và nhập khẩu ròng các sản phẩm từ dầu như Việt Nam, thu ngân sách sẽ giảm 1.000 tỷ đồng (47 triệu USD) khi giá dầu giảm 1 USD/thùng. Theo khảo sát của Bloomberg, thâm hụt ngân sách của Việt Nam có thể ở mức 5,3% trong năm 2015, từ mức 5,45% năm ngoái. Mức thâm hụt này cao hơn so với mục tiêu Chính phủ đặt ra là 5% và cũng cao hơn khoảng 1,14% so với Indonesia và 2,15% so với Thái Lan.

"Thu ngân sách năm 2015 đang trong một tình thế nghiêm trọng", TS Lê Đăng Doanh cho biết. "Giá dầu sụt giảm làm hụt đáng kể khoản thu ngân sách trong khi khoản thu thuế từ các công ty tư nhân đang bị ảnh hưởng khi khối doanh nghiệp này làm ăn khó khăn".

Tránh tổn thất

Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) lên kế hoạch cắt giảm sản lượng trong năm nay để tránh thua lỗ nếu giá dầu thô giảm hơn nữa. PVN cũng ước tính doanh thu năm 2015 sẽ ít hơn năm ngoái khoảng 31% nếu giá dầu ở mức 60 USD/thùng.

Kể từ giữa năm 2014, giá xăng dầu đã giảm ít nhất 20 lần, tương ứng với mức giảm hơn 30% so với mức giảm 50% trên toàn cầu. Chính phủ cũng đồng thời tăng thuế nhập khẩu xăng dầu nhiều lần trong nỗ lực cải thiện thu ngân sách.

Ít phụ thuộc

Giá dầu sụt giảm trong bối cảnh Chính phủ đang cố gắng thúc đẩy tăng trưởng bằng cách tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước đang làm ăn thua lỗ và làm sạch nợ xấu tại các ngân hàng. Việt Nam cũng đã cắt giảm thuế thu nhập doanh nghiệp để hỗ trợ các doanh nghiệp, dự kiến sẽ làm giảm thu ngân sách khoảng 19% trong giai đoạn 2011-2015 và 18% trong 2016-2020, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp cho biết.

Nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng 5,98% trong năm 2014, nhanh nhất trong 3 năm. Nguồn thu phụ thuộc vào dầu mỏ cũng đã giảm dần từ 30% trong năm 2005 xuống còn 10% như hiện nay. Trong khi đó, đầu tư trực tiếp từ nước ngoài đã tăng lên 89 tỷ USD trong năm 2014 từ mức 76 tỷ USD của năm 2009, theo số liệu từ Ngân hàng Thế giới (World Bank).

"Mặc dù nguồn thu trực tiếp có thể giảm trong thời gian tới nhưng nguồn thu gián tiếp có thể được cải thiện nhờ triển vọng kinh tế", Glenn Maguire, một nhà kinh tế tại ANZ nhìn nhận. Trong khi đó, Việt Nam cũng đang tìm cách để cắt giảm chi tiêu, tăng thuế xăng dầu. 

Phương Dung

Theo Bloomberg

Chuyên mục: Dòng chảy vốn

Địa chỉ email của bạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *