Vẫn giữ quan điểm không giảm thuế NK nguyên liệu thủy sản xuống 0%, Bộ Tài Chính đã gửi Công văn trả lời kiến nghị của VASEP về các vướng mắc liên quan đến Thuế - Phí - Hải quan. 

Bộ Tài chính cho rằng, đối với các loại nguyên liệu trong nước đã và đang nuôi trồng được như: tôm sú, tôm chân trắng, mực, bạch tuộc đã được quy định mức thuế suất hợp lý nhằm khuyến khích nuôi trồng trong nước, hạn chế phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu NK.

Như vậy, trong thời gian tới, các doanh nghiệp XK thủy sản (nhất là các doanh nghiệp XK hải sản) sẽ tiếp tục khó khăn cả về thị trường tiêu thụ và nguồn nguyên liệu cho nhà máy chế biến.

Trước đó, ngày 17/4/2014, VASEP đã có công văn gửi Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đề xuất họp đối thoại giữa lãnh đạo Bộ với doanh nghiệp thủy sản, trong đó nêu 4 kiến nghị lớn của doanh nghiệp xuất khẩu thành viên VASEP về thủ tục hải quan và thuế.

Tại công văn này, VASEP cho rằng, hiện nay, với mức thuế NK một số loài thủy sản có giá trị thương mại còn cao sẽ gây khó khăn cho các DN thủy sản do nguồn nguyên liệu trong nước thiếu, chỉ đáp ứng được khoảng 70-75% nhu cầu của doanh nghiệp chế biến XK, tương ứng với 60-65% công suất của nhà máy chế biến. 

Để duy trì năng lực cạnh tranh và tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động, trong nhiều năm qua, doanh nghiệp buộc phải NK nguyên liệu từ các nước để phục vụ cho sản xuất, XK. Chỉ trong vòng 5 năm từ 2009 - 2012, tổng kim ngạch NK thủy sản đã tăng gấp đôi lên gần 700 triệu USD.

Như vậy, với mức tăng thuế suất NK như Bộ Tài chính dự kiến trình Chính phủ, hoạt động sản xuất, XK của DN hải sản sẽ còn gặp nhiều khó khăn hơn, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay.

Trong 2 năm trở lại đây, XK hải sản giảm liên tục và tốc độ mạnh nguyên nhân chính là thiếu nguyên liệu trong nước hoa hoạt động XK. Trong 3 năm liên tiếp, XK mực, bạch tuộc giảm mạnh từ 3,5-10,8%. Quý I/2014, XK cá ngừ cũng giảm mạnh nhất trong cơ cấu XK hải sản, 25,6% so với cùng kỳ năm trước.

VASEP dẫn Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2020, nhấn mạnh: “Chế biến thủy sản được xác định là động lực phát triển cho các lĩnh vực khai thác, nuôi trồng và dịch vụ hậu cần trong ngành thuỷ sản”. Mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam sẽ xây dựng hệ thống chế biến thủy sản phát triển bền vững theo hướng hiện đại, đồng bộ từ sản xuất, cung ứng nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm với khả năng cạnh tranh cao trên thị trường.

Mục tiêu đến năm 2015, XK thủy sản đạt 8 tỷ USD và 10 tỷ USD vào năm 2020 và xác định cần NK tương ứng 600.000 tấn thủy sản nguyên liệu (ước khoảng 1,3-1,5 tỷ USD) vào năm 2015 và 1 triệu tấn (tương đương 2-2,5 tỷ USD) vào năm 2020 mới đủ cho hoạt động chế biến và XK trong giai đoạn này.

Tiếp tục kiến nghị giảm thuế

Năm 2011, VASEP cũng đã gửi Công văn lên Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn đề nghị giảm thuế NK và đã được Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn thông qua phương án.

Đến nay, thị trường tiêu thụ gặp khó khăn do rào cản thương mại và kỹ thuật từ các nước NK và sự cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung, hoạt động XK hải sản của DN Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn. Trong khi đó, hoạt động NK nguyên liệu cho chế biến XK và gia công XK vẫn còn nhiều vướng mắc, bất cập trong các quy định liên quan đến thuế NK. VASEP cho rằng, thuế NK của Việt Nam đang cao hơn so với các nước trong khu vực.

Hiện, 80-90%, giá trị NK cho mục đích sản xuất XK, gia công XK và nhiều loại thủy sản khác đã được Bộ Tài chính đưa thuế suất NK về 0%. Mặc dù các DN đã được hưởng ân hạn thuế 275 ngày nhưng với mức thuế suất NK của một số mặt hàng có giá trị thương mại cao như: tôm các loại vẫn đang chịu mức thuế NK từ 10-15%; cá ngừ (12-24%), mực bạch tuộc (10-17%)... 

VASEP cho rằn, với mức thuế suất cao như hiện nay thì đa số các DN phải tạm nộp thuế. Điều đó làm cho gánh nặng về hạn mức tín dụng và lãi suất phải trả khi “tạm nộp thuế” khá lớn làm giảm sức cạnh tranh của DN Việt Nam so với các DN láng giềng như: Thái Lan và Trung Quốc đang được Chính phủ khuyến khích NK, giảm áp lực, bảo tồn, tái tạo nguồn nguyên liệu trong nước.

Để giảm bớt khó khăn, VASEP vẫn tiếp tục đề nghị Bộ Tài chính xem xét giảm thuế NK nguyên liệu thủy sản xuống 0% đối với một số loài thủy sản còn đang chịu mức thuế cao, nhu cầu lớn trong khi sản xuất, khai thác trong nước không đáp ứng đủ.

Bích Diệp