Ngày 10/7, trên trang cá nhân Facebook của mình, ông Lê Hải Trà đã có những chia sẻ về thị trường chứng khoán cũng nhưng chứng khoán phái sinh.

Mở đầu, ông Trà nêu vấn đề: “Thị trường chứng khoán giúp gì cho phát triển kinh tế?”. Và sau đó, ông lý giải: Thị trường này giúp cho việc huy động và phân bổ vốn, góp phần tạo nên hệ thống tài chính cân bằng.

“Những con số khẳng định điều đó”, ông Trà quả quyết.

Thị trường chứng khoán phái sinh đang phát triển mạnh mẽ

Giao dịch chứng khoán không tạo ra vốn mà là ở khâu phát hành vốn? Phát hành-giao dịch là hai mặt của một quá trình. Thị trường giao dịch chứng khoán tạo nên thanh khoản cho chứng khoán, làm cho việc phát hành trở nên khả thi.

Cùng với đó, ông Lê Hải Trà đặt tiếp câu hỏi: “Thị trường chứng khoán phái sinh giúp gì cho thị trường chứng khoán?”.

Theo ông, thị trường chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán cơ sở là “hai bình thông nhau”. Theo đó, thị trường cơ sở vững chắc là tiền đề ra đời thị trường phái sinh; và ngược lại, thị trường phái sinh có thể tác động trở lại thị trường cơ sở và chính bản thân nhà đầu tư một cách tích cực hay tiêu cực, theo cách nhà đầu tư sử dụng thị trường chứng khoán phái sinh như công cụ bảo vệ kết quả đầu tư cơ sở hay đầu cơ thái quá.

“Nói cách khác, thị trường chứng khoán phái sinh có thể là con dao hai lưỡi”, ông Lê Hải Trà kết luận. Mà theo ông, bài học về đầu cơ phái sinh đáng đọc là sự sụp đổ của ngân hàng Barings.

Trước đó một ngày, ông Trà cũng đã có dòng trạng thái thu hút quan tâm của dư luận trên Facebook cá nhân, rằng: “95% thua lỗ, chỉ 5% kiếm được tiền trên thị trường phái sinh. Nhà đầu tư siêu đẳng, anh là ai?”.

Ra đời từ tháng 8/2017, thị trường chứng khoán phái sinh với sản phẩm đầu tiên là hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đang ngày càng thu hút sự quan tâm từ giới đầu tư, đặc biệt trong giai đoạn thị trường điều chỉnh bởi lợi thế được giao dịch T+0, cũng như được phép bán khống.

Theo Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), trong 6 tháng đầu năm 2018, thị trường chứng khoán phái sinh chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Thị trường này duy trì tốc độ tăng trưởng với khối lượng giao dịch liên tục tăng so với tháng trước, đặc biệt tăng mạnh khi thị trường cơ sở biến động mạnh trong tháng 5 và tháng 6 khi VN30 Index có giai đoạn sụt giảm hơn 100 điểm.

Giá các hợp đồng tương lai biến động theo biến động chỉ số thị trường cơ sở. Cụ thể với trường hợp mã hợp đồng tương lai đáo hạn vào tháng 6/2018, tại thời điểm niêm yết trong tháng 10/2017 và đầu năm 2018, khi kỳ vọng đối với thị trường cơ sở tăng, hợp đồng được giao dịch với giá cao hơn chỉ số VN30 Index.

Tuy nhiên khi còn một tháng đến thời điểm đáo hạn, giá của hợp đồng tương lai bám sát chỉ số và biến động đồng đều với chỉ số. Thanh khoản tập trung vào hợp đồng kỳ hạn ngắn, nhất là khi thị trường cơ sở biến động.

Trong quý II/2018, khối lượng giao dịch phái sinh đạt 4.187.579 hợp đồng, tương ứng giá trị giao dịch theo quy mô danh nghĩa hơn 417.784 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với quý I/2018.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, tổng khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch phái sinh đạt lần lượt 5.537.761 hợp đồng. Khối lượng giao dịch bình quân 6 tháng đầu năm 2018 đạt 45.767 hợp đồng/phiên, gấp 4,18 lần so với năm 2017. Trong tháng 5 và 6/2018 thanh khoản thị trường tăng mạnh đạt lần lượt 74.567 và 94.568 hợp đồng/phiên.

Khối lượng mở OI toàn thị trường duy trì ổn định trong suốt 6 tháng và đạt 11.812 hợp đồng tại ngày 29/6, tăng 46,24% so với cuối năm 2017. 

Mai Chi