Trên Báo The Yomiuri Shimbun (Nhật Bản) ngày 20/3/2014 và một số cơ quan báo chí Việt Nam ngày 23/3/2014 có đưa tin Công ty Japan Transportation Consultant, Inc (JTC - Nhật Bản) đã phải chi bất hợp pháp 100 triệu Yên cho các cán bộ và một số đối tượng khác ở nước thứ ba (gồm Indonesia, Uzebekistan và Việt Nam) từ năm 2008 – 2012 để được tham gia thực hiện các dự án ODA.

Đối với Việt Nam, Công ty JTC hiện là Nhà thầu của Dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến số 1), vốn vay ODA của Nhật Bản.

Ngay trong ngày 23/3/2014, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã tổ chức cuộc họp với tất cả các cơ quan, đơn vị có liên quan đến Dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 để làm rõ thông tin báo chí Nhật Bản và Việt Nam đã phản ánh.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 (hay còn gọi là Đường sắt trên cao Hà Nội, đoạn Ngọc Hồi – Yên Viên) được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư. Dự án được chia làm các giai đoạn đầu tư xây dựng để phù hợp với nhu cầu khai thác sử dụng, thu xếp nguồn vốn vay ODA Nhật Bản.

Giai đoạn 1: Dự án có quy mô xây dựng mới đường sắt đôi trên cao điện khí hóa đoạn Giáp Bát - Gia Lâm với chiều dài 15,36km và khu Tổ hợp Ga Ngọc Hồi dài 3,85km. Tổng mức đầu tư (TMĐT) là 19.460 tỷ đồng (13.972 tỷ vay JICA, còn lại là đối ứng). Dự án do Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (TCT ĐSVN) là chủ đầu tư, quản lý dự án là Ban Quản lý các dự án đường sắt đường sắt (RPMU) thuộc TCT ĐSVN, tiến độ thực hiện Dự án dự kiến từ năm 2008 đến năm 2017.

Hiện tại, đã ký hiệp định vay JICA lần 1 với giá trị 4,683 tỷ Yên cho công tác thiết kế kỹ thuật và hỗ trợ đấu thầu. TCT ĐSVN đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tư vấn từ tháng 4/2008, báo cáo Bộ GTVT phê duyệt kết quả đấu thầu cho Liên danh tư vấn do JTC đứng đầu. Giá trúng thầu là 2,900 tỷ Yên và 320,6 tỷ đồng. RPMU và Liên danh tư vấn đã ký hợp đồng ngày 9/9/2009, thời gian thực hiện từ 1/10/2009 đến 30/11/2011.

Trong quá trình thực hiện dịch vụ tư vấn, do có một số nội dung thay đổi, phát sinh, tổng giá trị hợp đồng tư vấn sau điều chỉnh là 3,604 tỷ Yên và hơn 236 tỷ đồng, thời gian thực hiện kéo dài thêm 11 tháng đến ngày 31/10/2012.

Đến nay, Tư vấn đã cơ bản hoàn thành thiết kế kỹ thuật nhưng do cầu vượt sông Hồng và đoạn tuyến phía Bắc cầu sông Hồng chưa được TP.Hà Nội và các Bộ ngành thống nhất hướng tuyến nên TCT ĐSVN chưa thể phê duyệt được toàn bộ thiết kế kỹ thuật. Hợp đồng tư vấn đã giải ngân khoảng 80% phần tiền Yên và 69% phần tiền Việt (giá trị hợp đồng còn lại là: 705,341 triệu Yên và gần 72,4 tỷ đồng).

Giai đoạn 2a: Bộ GTVT đã phê duyệt đầu tư Tiểu dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến số 1) giai đoạn 2a với phạm vi Tiểu dự án từ Giáp Bát đến Ngọc Hồi dài 5,649 km và kết nối với giai đoạn 1. TMĐT là 24.825 tỷ VNĐ (gồm 75,667 tỷ Yên và 4.477 tỷ VNĐ). Hiệp định vay JICA lần 2 cho Dự án đã ký ngày 22/3/2013 với giá trị là 16,588 tỷ Yên.

TCT ĐSVN đã tổ chức đấu thầu gói thầu Tư vấn thiết kế kỹ thuật giai đoạn 2a, hiện đang thương thảo tài chính với Liên danh do JTC đứng đầu, dự kiến sẽ ký kết hợp đồng trong tháng 7/2014. Gói thầu xây lắp chuẩn bị mặt bằng và xử lý nền đất yếu Tổ hợp Ngọc Hồi đã xong bước sơ tuyển, dự kiến phát hành hồ sơ mời thầu vào ngày 24/3/2014, các gói thầu còn lại chưa triển khai đấu thầu.

Tóm lại Dự án đã tiếp nhận 2 khoản vay JICA với tổng giá trị 21,271 tỷ Yên, các giai đoạn của Dự án đã bắt đầu triển khai từ năm 2008. Việc lựa chọn nhà thầu tư vấn theo quy định phải tuân thủ các quy định của nhà tài trợ và Luật Đấu thầu của Việt Nam. Đến nay dịch vụ tư vấn đã cơ bản hoàn thành công tác TKKT giai đoạn 1 và đang lựa chọn và thương thảo hợp đồng tư vấn giai đoạn 2a, công tác đấu thầu xây lắp chưa được triển khai.

Phương Dung